Morgunblaðið - 30.07.1999, Blaðsíða 29

28 FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
+
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
SAMKEPPNI UM
KENNARA
REYKJAVÍKURBORG hefur ákveðið að auka fjárveitingu
sína til grunnskólanna í borginni og í kjölfarið hefur kjara-
hópur kennara gefið út yfirlýsingu um að þeir dragi uppsagnir
sínar til baka og hvetji aðra kennara sem sagt hafa upp til að
gera slíkt hið sama. Góðar líkur eru þess vegna á því að skóla-
hald geti orðið eðlilegt í vetur og er það mikill léttir fyrir borg-
arbúa. Alls höfðu á milli 250 og 260 kennarar sagt upp störfum í
Reykjavík og ljóst að í óefni stefndi.
Kjaramál kennara hafa lengi verið í deiglunni en með flutningi
skólanna til sveitarfélaganna hafa þau verið sett í algerlega nýtt
samhengi. Þetta hefur komið berlega í ljós á síðustu mánuðum og
misserum þar sem upp hefur komið samkeppni um kennara á
milli sveitarfélaganna. Eins og sést á lausn kennaradeilunnar í
borginni og ýmsum góðum boðum sem sveitarfélög víða um land
hafa verið að gera kennurum þá hefur samkeppnin þau áhrif að
bæta kjör kennara. Reynslan sýnir og að gæði þjónustu á nánast
hvaða sviði sem er aukast þegar samkeppni er virk. Um leið
hljóta kröfur um betri árangur að aukast. Kannski efast sumir
um að hægt sé að leggja mat á það með óýggjandi hætti hvað sé
góð kennsla og hvað vond en væntanlega eru allir sammála um
að aukinn metnaður fyrir hönd skólakerfisins geti ekki skaðað.
Af þeim umræðum sem farið hafa fram um kjaramál kennara í
samfélaginu að undanförnu er þó vart hægt að merkja mikla við-
horfsbreytingu. Samningsstaða kennara hefur breyst til batnað-
ar en mikilvægi starfa þeirra virðist enn ekki hafa hlotið fulla
viðurkenningu. Þegar haft er í huga að menntun þjóða eigi að
öllum líkindum eftir að verða helsti mælikvarði á samkeppnis-
hæfni þeirra á komandi öld þá er þetta undarleg og dapurleg
staðreynd.
Þótt deilur Reykjavíkurborgar og kennara hafí nú verið sett-
ar niður er ljóst, að töluverð breyting þarf að verða á skólastarfi
á næstu árum og þ.á m. á störfum kennara. Skólatíminn á árinu
þarf að lengjast og sömuleiðis skólatíminn á degi hverjum til
þess að við stöndum jafnfætis öðrum þjóðum. Um leið og kjör
kennara batna munu kröfur á hendur þeim um aukið vinnufram-
lag aukast.
VESTFIRÐINGAR
OG FJÖLMIÐLAR
IUMRÆÐUM um atvinnuvandamál á Vestfjörðum á undan-
förnum vikum hefur hvað eftir annað komið fram það sjónar-
mið af hálfu einstakra íbúa Vestfjarða og annarra, sem hafa ver-
ið þar á ferð, að „fjölmiðlar" hafi ekki gefíð rétta mynd af
ástandinu þar. Þetta viðhorf kemur skýrt fram í grein eftir Lilju
Magnúsdóttur, formann atvinnumálanefndar Tálknafjarðar, sem
birtist hér í blaðinu sl. þriðjudag. í grein þessari segir höfundur
m.a.: „Hvað í ósköpunum hafa Vestfirðingar eiginlega gert fjöl-
miðlum á íslandi undanfarið. Það virðist vera í gangi skipulögð
herferð íslenzkra fjölmiðla með þann tilgang einan að leiðarljósi
að leggja Vestfirði í rúst... Ég mótmæli þessari herferð harðlega
og krefst þess, að þeir fjölmiðlamenn, sem fjalla um okkur Vest-
firðinga, láti svo lítið að afla sér réttra upplýsinga um það, sem
þeir eru að fjalla um og segi frá málinu frá öllum hliðum."
Það er hæpið, svo ekki sé meira sagt, að alhæfa um fjölmiðla
með þessum hætti. Sjálfsagt er að fólk gagnrýni fjölmiðla en þá
er eðlilegt að taka fram við hverja er átt. Morgunblaðið hefur
fjallað mikið um atvinnumál á Vestfjörðum á undanförnum vik-
um. En hverjir hafa talað á síðum blaðsins? Hverjir eru það,
sem hafa verið að útskýra fyrir lesendum Morgunblaðsins við
hvers konar vanda sé að etja á Vestfjörðum? Það eru Vestfirð-
ingar sjálfir. Forsvarsmenn einstakra byggðarlaga. Talsmenn
verkalýðsfélaga. Forráðamenn einstakra fyrirtækja o.s.frv. Er
gagnrýnin á „fjölmiðla" fólgin í því að þeir gefa fólki á Vestfjörð-
um tækifæri til að tjá sig um málefni þessa landshluta?
Auðvitað er Ijóst, að neikvæð mynd sem dregin er upp af mál-
efnum einstakra byggðarlaga og landshluta getur aukið á vand-
ann. ímynd Vestfjarða í huga almennings í landinu verður sú, að
þar sé allt á vonarvöl, ef talsmenn landshlutans úr ýmsum áttum
gera ekkert annað en draga upp sem svartasta mynd af ástand-
inu. Það gera þeir sjálfsagt vegna þess, að þeir telja sig þá hafa
von um meiri fjármuni úr almannasjóðum. Vestfirðingar verða
sjálfir að gera upp við sig, hvers konar boðskap þeir vilja senda
frá sér. Þótt Morgunblaðið tali ekki fyrir hönd annarra fjölmiðla
fer ekki á milli mála, að gagnrýni formanns atvinnumálanefndar
Tálknafjarðarhrepps á fyrst og fremst að beinast að þeim Vest-
firðingum, sem hafa dregið upp hina neikvæðu mynd í fjölmiðlum.
Það er hvorki hægt að kenna kvótakerfinu né fjölmiðlum um
vandamál Vestfirðinga. Þeir verða að horfast í augu við sjálfa
sig í þeim efnum eins og Morgunblaðið hefur áður sagt. Vilja
þeir undirstrika vandamálin eða vilja þeir leggja áherzlu á það
jákvæða og uppbyggilega í málflutningi sínum? Þetta verða
Vestfirðingar sjálfir að gera upp við sig.
Meint skatt- og tollsvik innflytjenda íslenskra hesta í Evrópu
Morgunblaðið/RAX
Kaupendur íslenskra hesta
í Þýskalandi sæta rannsókn
Evrópusambandið og lögreglu- og tollyfír-
völd í aðildarlöndum þess rannsaka nú meint
toll- og skattsvik vegna innflutnings ís-
lenskra hesta. Þýsk yfírvöld stefna að þvi að
innheimta að lágmarki 400 milljónir króna
frá kaupendum þar í landi. Þýskur lögfræð-
ingur sem unnið hefur að málinu segir að
grípi íslensk yfirvöld ekki til vel ígrundaðra
pólitískra og lögfræðilegra aðgerða stefni í
hrun íslenska hestaútflutningsins.
JÖLDI tollrannsóknar-
manna og lögreglumanna í
Þýskalandi, Danmörku,
Hollandi, Austurríki og
sennilega fleiri Evrópulöndum hefur
undanfarna mánuði rannsakað, eða
gert upptækt, bókhald eigenda ís-
lenskra hesta vegna gruns um að
kaupverð hestanna hafi verið of lágt
skráð í tollaskýrslum. Samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins gera þýsk
yfirvöld ráð fyrir því að innheimta hjá
kaupendunum að minnsta kosti tíu
milljónir marka, eða fjögur hundruð
milljónir íslenskra króna, vegna van-
greiddra tolla og virðisaukaskatts.
íslensk lögreglu-, toll- og skattayf-
irvöld taka einnig þátt í rannsókninni
að beiðni rannsóknardeildar á vegum
Evrópusambandsins, UCLAF. Sam-
starfshópur hefur verið myndaður
um rannsókn málsins en yfirstjóm
þess er í höndum efnahagsbrotadeild-
ar ríkislögreglustjóraembættisins. Of
lág skráning kaupverðs gæti einnig
varðað við íslensk lög vegna
vantaldra tekna seljendanna.
Rannsókn hófst fyrir rúmu ári
Eftir því sem næst verður komist
fór rannsóknin af stað í apríl í fyrra í
Þýskalandi, en tollayfirvöld þar höfðu
haft veður af mögulegu svindli í
hrossainnflutningi frá íslandi að
minnsta kosti frá árinu 1997.
Að sögn Aðalsteins Reynissonar,
hrossabónda í Nonnenhof skammt frá
Frankfurt í Þýskalandi, var fjöldi
manna kallaður til yfirheyrslu síðast-
liðið haust.
Aðalsteini var ráðlagt að fara þá
leið sem fær er samkvæmt tollaregl-
um, að leggja fram kæru gegn sjálf-
um sér, áður en rannsókn hófst gegn
honum. Þeir sem það gera greiða
tolla og skatta þijú ár aftur í tímann,
öðrum er skylt að inna af hendi van-
greidd gjöld síðustu tíu ára. „Það var
lögfræðingur sem ég þekki vel sem
ráðlagði mér þetta, og sagði fleirum
frá þessari leið. Það voru mjög fáir
sem fóru að ráðum hennar og fyrir
mjög marga, alla þá sem hafa fengið
bréf frá yfirvöldum eða hafa verið
heimsóttir af rannsóknarmönnum, er
það nú orðið of seint.“
Þagað um vandann
„Menn hafa alltaf þagað yfir þessu
máli,“ segir Aðalsteinn. „Þeir sem
höfðu verið rannsakaðir höfðu ekkert
sagt öðrum frá því. Ég byrjaði á því
að segja félögum mínum frá þessu, og
ætlaði að láta þetta spyrjast, en það
gerði það ekki. Fæstir tóku þetta al-
varlega, þeir héldu að þetta væri bara
eitthvert grín.“
Aðalsteinn var kallaður til yfir-
heyrslu hjá rannsóknarmönnum eftir
að hann hafði lagt fram kæruna gegn
sjálfum sér. „Þeir sögðu að það yrðu
allir innflytjendur íslenskra hesta
teknir fyrir, einnig þeir sem hafa
bara flutt inn einn hest.“
Aðalsteinn hefur aðeins flutt inn
30-40 hross á sl. þremur árum, en
þarf að greiða um 10 þúsund mörk,
eða 400 þúsund íslenskar krónur.
Hann segir stærstu innflytjenduma
flytja inn allt að hundrað hesta á ári.
Því má gera ráð fyrir að sektar-
greiðslur þeirra geti numið mörgum
milljónum.
Yfirheyrður vegna kaupa á
tveimur hestum fyrir sjö árum
Wemer Bemhard, Þjóðverji sem
bjó um skeið á íslandi en á nú heima í
Bæjaralandi, keypti tvo hesta frá ís-
landi fyrir sjö árum. Hann segist hafa
fengið heimsókn frá tollrannsóknar-
mönnum í bytjun júní sl. „Þeir vissu
miklu meira en þeir sögðu frá í upp-
hafi, þannig að það þýddi ekkert að
reyna að ljúga að þeim, eða segjast
ekkert vita. Þeir sögðust vinna með ís-
lenskum tollayfirvöldum, og að áhersl-
an væri mest á að rannsaka stóra inn-
flytjendur sem flyttu inn ræktunar-
hross. Þeir sögðu að það gæti tekið tvö
ár eða meira að ljúka við rannsókn
málsins. Það versta sem gæti komið
fyrir þá einstaklinga sem keypt hefðu
fáein hross, væri að þurfa að borga
mismuninn á uppgefnum og raunveru-
legum skatti og tollum.“
Hestamir tveir sem Bemhard
keypti fyrir sjö árum vom hryssa á
160 þúsund krónur og geldingur á
250 þúsund krónur. Honum var sagt
að hann yrði að greiða aukalega um
það bil 500-1.000 mörk, eða 20-40
þúsund krónur, fyrir hvom hest.
Bernhard segir að allir þeir sem
hann þekkir sem eiga hesta frá ís-
landi hafi verið heimsóttir af rann-
sóknarmönnum, þeir fyrstu í mars sl.
Getur einnig varðað
við islensk Iög
Vegna samstarfssamninga getur
Evrópusambandið krafist aðstoðar ís-
lenskra yfirvalda við rannsóknir sem
þessar. Beiðni barst frá UCLAF,
rannsóknardeild innan Evrópusam-
bandsins, til Ríkistollstjóra um aðstoð
við rannsókn á útflutningi hesta frá
íslandi í júlí 1998.
„Það voru send til okkar tollskjöl
sem höfðu verið gefin fram í tolli úti,“
segir Hermann Guðmundsson, for-
stöðumaður lögfræði- og tollgæslu-
deildar hjá Ríkistollstjóra. „Við vor-
um beðnir um að athuga hvort
ástæða væri til að ætla að það væri
um misferli að ræða við innflutning á
hestum til Evrópusambandsins. Það
sem þetta snýst um er að finna hið
raunverulega verð. Þetta snertir ís-
lensk skattayfirvöld, því ef rétt er að
ranglega sé gert grein fyrir söluverði
er verið að hafa tekjur af ríkissjóði
hér, auk þess sem verið er að leggja
grunn að undanskoti í útlöndum."
Hermann segir að rannsóknin sé
ekki komin langt af stað hér á landi,
og að hún verði tímafrek og erfið,
meðal annars vegna þess að lítið sé
um sönnunargögn.
„Ríkistollstjóri, lögreglan og skatt-
urinn hafa út af fyrir sig verið að gefa
þessu auga áður, en það er meira en
að segja það að fara ofan í saumana á
svona málum. Það eru aðallega tveir
menn hjá okkur að vinna að þessu,
nokkrir lögreglumenn og starfsmenn
hjá Skattrannsóknarstjóra."
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hafa bankareikningar manna
sem tengjast hrossaútflutningi meðal
annars verið athugaðir. Hingað til
hefur rannsókn Evrópusambandsins
og Þjóðverja á málinu farið fram á
meginlandi Evrópu og á íslandi með
aðstoð íslenskra yfirvalda, en líklegt
er að rapnsóknarmenn þaðan muni
koma til íslands fyrr eða síðar.
Þörf á vel skipu-
lögðum aðgerðum
Viðmælendum Morgunblaðsins,
sem þekkja til hestaútflutnings ber
ekki saman um hversu alvarleg áhrif
rannsóknarinnai’ verði, enda er mjög
mismunandi hversu miklar upplýs-
ingar menn hafa um gang hennar og
hugsanlegar afleiðingar.
Karola Schmeil, lögfræðingur hjá
lögfræðistofunni Nahme Sternberg
Johnen í Hannover, sem aðstoðað
hefur nokkra innflytjendur íslenski-a
hesta í Þýskalandi og er sjálf hesta-
manneskja, telur að málið geti valdið
algeru hruni íslensks hestaútflutn-
ings til Þýskalands, og vandinn muni
síðan breiðast út til annarra landa.
Hún segir að eina leiðin til að koma í
veg fyrir þetta sé að íslensk yfirvöld
og samtök hrossbænda og -útflytj-
enda grípi til vel skipulagðra póli-
tískra og lögfræðilegra aðgerða tfl að
reyna að takmarka skaðann svo sem
unnt er. Hún segist hafa unnið mikið
að málinu og ígrundað það, og hafa
hugmyndir um til hvaða ráðstafana sé
hægt að grípa. Hún er auk þess í
samstarfi við einn helsta sérfræðing í
tollamálum í Þýskalandi. Hún segir
að þar sem á íslandi hafi málið ekki
verið tekið nógu alvarlega, hafi eng-
inn viljað ráða hana tfl að vinna að því
fram að þessu.
Hrossaútflutningur
vanmetinn atvinnuvegur
Árið 1996 voru seld 827 hross tfl
Þýskalands, í fyrra um á sjötta
hundrað, og 26. mars á þessu ári
höfðu farið þangað 150 hross. Sam-
tals hafa frá stríðslokum yfir sextán
þúsund íslenskir hestar verið fluttir
þangað.
Áður hefur verið vakin athygli á því
að hrossaútflutningur sé í raun mun
mikflvægari atvinnuvegur en fram
kemur í útflutningsskýrslum, vegna
þess að verðið sé vanáætlað. í skýrslu
sem Hagþjónusta landbúnaðarins lét
gera í fyrra var áætlað að raunveruleg
velta í útflutningi hrossa hefði árið
1996 verið tæpar 787 milljónir króna.
Þar kom einnig fram að viðskipti með
hross innanlands virtust yfirleitt lítt
koma fram í opinberum tölum, og þær
tölur sem fram komi séu oft ótrúverð-
ugar.
FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 1999 29
Stjórn Gunnarsstofnunar ræður Skúla Björn Gunnarsson
forstöðumann stofnunarinnar
Horfið frá
ráðningu
vegna skrifa
um skáldið
Samkvæmt reglugerð um Gunnarsstofnun,
Stofnun Gunnars Gunnarssonar að
Skriðuklaustri, er hlutverk stofnunarinnar
m.a. að leggja rækt við bókmenntir með
áherslu á ritverk og ævi Gunnars Gunnars-
sonar skálds. Sviptingar hafa verið í kringum
ráðningu forstöðumanns stofnunarinnar, sem
var ákveðin í gær.
SKÚLI Bjöm Gunnarsson ís-
lenskufræðingur hefur verið
ráðinn forstöðumaður Gunn-
arsstofnunar. Þetta kom fram
í fréttatflkynningu sem Helgi Gísla-
son, stjómarformaður Gunnarsstofn-
unar, sendi frá sér í gær. Vegna vinnu-
bragða við ráðninguna sagði Hrafnkefl
A Jónsson, einn þriggja stjómar-
manna stofnunarinnar, af sér.
Forsaga málsins er sú að staða for-
stöðumanns var auglýst og var um-
sóknarfrestur ákveðinn til 31. maí. 11
umsóknir bámst, þar af ein eftir að
umsóknarfrestur hafði mnnið út.
Gallup-stofnunin var fengin til þess
að leggja mat á umsækjendur. For-
maður stjórnar ákvað að taka aðeins
til umfjöllunar þær 10 umsóknir sem
bárust á auglýstum umsóknartíma.
Helgi og Hrafnkell viku sæti
Meðal umsækjenda var Finnur N.
Karlsson, stjórnarformaður Héraðs-
skjalasafns Austfirðinga, og vék
Hrafnkell því sæti við meðferð máls-
ins, þar sem hann er héraðsskjala-
vörður. Einnig var frænka formanns-
ins, Helga Gíslasonar, meðal umsækj-
enda og því vék hann einnig sæti.
Hilmar Gunnlaugsson lögfræðingur
var skipaður varaformaður og tók
sæti í stjóm í stað Helga og Jóhanna
Bergmann tók sæti Hrafnkels.
Ákveðið vai- að ganga til viðræðna
við Arthúr Björgvin Bollason um að
hann tæki við stöðu forstöðumanns.
Þá kom í ljós að hann hafði á sínum
tíma ritað greinar í tímaritið Þjóðlíf
og skrifað bókina Ljóshærða vfllidýr-
ið, og þar bendlað Gunnar Gunnars-
son, hvers minningu stofnunin er tfl-
einkuð, við nasisma. Hafði hann ekki
getið skrifanna í umsókn sinni. Fjöl-
skylda skáldsins var alls ósátt við
ráðningu Ai-thúrs, sem hún taldi hafa
lagt sig fram um að veitast að því. í
ljósi þessara nýju upplýsinga var
gengið til viðræðna við Skúla Bjöm
Gunnarsson og hann ráðinn.
Ósáttur við ráðninguna
Við þetta var Hrafnkell Jónsson
ósáttur, þar sem Skúli hafði ekki skil-
að inn umsókn fyrr en þremur vikum
eftir auglýstan umsóknarfrest. í
greinargerð Hrafnkels, sem hann
sendi frá sér í gær, segir: „Ég mót-
mælti þegar því að umsókn sem
borist hefði mörgum vikum eftir að
umsóknarfrestur rann út yrði tekin
til afgreiðslu. Mótmæli mín höfðu
ekkert með Skúla Björn að gera, það
er hins vegar skoðun mín að ekki sé
stætt á því að hunsa svo algerlega
auglýstan umsóknarfrest, auk þess sé
verið að lítilsvirða þá sem í góðri trú
lögðu á sig að sækja innan tilskflinna
tímamarka." Þá segir Hrafnkell að
Finnur Karlsson hafi verið hærri en
Skúli Björn í einkunnagjöf ráðningar-
stofu Gallups.
Helgi Gíslason, formaður stjómar
Gunnarsstofnunar, segir að eðlflegt
hafi verið að taka tfl meðferðar um-
sóknir sem bárast of seint. „í upphafi
vissi stjóm ekki betur en hún ætti að
hafna umsóknum sem bærast of
seint. Síðan var okkur bent á að okk-
ur væri í sjálfsvald sett hvort svo
væri gert. Menntamálaráðuneytið var
upplýst um þetta og gerði engar at-
hugasemdir."
Helgi segir að mat Ráðningarstofu
Gallups sem Hrafnkell vísar tfl hafi
falist í ótal mörgum þáttum og því sé
ekki víst að sá hæsti í einkunnagjöf sé
endilega gæddur þeim eiginleikum
sem sóst sé eftir.
Hann segist harma að Hrafnkell
Jónsson skuli hafa látið af stjórnar-
setu. „Ráðuneytið hefur óskað eftir
tflnefningu í sæti hans og ég lít svo á
að mestu skipti fyrir stofnunina að
friður ríki um hana og að unnt verði
að ýta starfsemi hennar úr vör. Það
hefur lengi verið beðið eftir að þessi
mikla og einstæða gjöf Gunnars
Gunnarssonar skálds verði nýtt í
þágji menningarstarfsemi á Áust-
fjörðum," segir Helgi. Hann vfll
einnig taka fram að enginn umsækj-
andi hafi verið sniðgenginn, allir hafi
þeir farið í faglegt mat.
Skúli Bjöm Gunnarsson segir að
ýmsar persónulegar ástæður hafi legið
að baki því að hann sótti svo seint um
stöðu forstöðumanns Gunnarsstofnun-
ar. „Þetta er starf sem ég hafði hugsað
mér að sækja um, en svo stóð þannig á
hjá mér á meðan umsóknarfrestur var
gefinn að ég sá mér ekki fært að
sækja um. Svo breyttust aðstæður og
ég var hvattur tfl þess. Þá lét ég slag
standa, þar sem mér skildist á ráðn-
GUNNAR Gunnarsson skáld.
ingarstofunni að vegna þess að ekki
væri búið að ráða í starfið væri í lagi
að sækja um,“ segir hann.
Skrifaði „rætnar greinar“
Franzisca Gunnarsdóttir, sonar-
dóttir Gunnars Gunnarssonar, segir
ástæðuna fyrir að hún, fyrir hönd
fjölskyldu sinnar, hafi beitt sér gegn
því að Arthúr Björgvin Bollason yrði
ráðinn forstöðumaður Gunnarsstofn-
unar vera þríþætta. „í fyrsta lagi
skrifaði hann tvær rætnar greinar
um Gunnar i tímaritið Þjóðlíf á sínum
tíma, byggðar á hæpnum forsendum.
í öðru lagi, u.þ.b. fjórum áram síðar,
færði hann sig upp á skaftið og fjall-
aði enn um Gunnar Gunnarsson í
bókinni Ljóshærða villidýrið. Og enn
þagði ég. En það koma að því er hann
- í þriðja lagi - misnotaði fréttamenn
sjónvarps tfl að auglýsa bókina sína í
fréttatímanum. Ég hafði ekki talið
skrif hans svaraverð fyrr en þá, en
öðra máli gegndi þegar kom að
fréttamönnum sjónvarps. Þá met ég
mikils," segir hún.
í kjölfarið skrifaði hún grein í
Morgunblaðið um meinta aðför
Arthúrs að látnum listamanni og
svaraði Arthúr í blaðinu. Því svaraði
Franziska með annarri grein. „í ljósi
þessa þykir mér yfirmáta hlálegt að
einmitt þessi maður skuli dirfast, og
yfirleitt sækjast eftir, að gerast for-
stöðumaður stofnunar Gunnars
Hrafnkell A.
Jónsson segir af
sér í sfjórn
Gunnarssonar," segir Franzisca.
Aðspurður hvers vegna hann hafi
sótt um starfið, eftir að hafa lent í rit-
deflum við bamabam skáldsins, segir
Arthúr Björgvin Bollason: „Ég sótti
um þetta starf vegna þess að óskað
var eftir manni sem hefði tengsl við
útlönd, tengsl við fjölmiðla, kynni er-
lend tungumál og hefði haft einhvers
konar kynni af bókmenntum. Mér
fannst þetta mjög spennandi verkefni
og þar að auki hef ég af persónuleg-
um ástæðum verið að íhuga að flytja
á landsbyggðina."
Arthúr segir aðra ástæðu fyrir um-
sókn sinni hafa verið þá að hann hafi
talið að tími væri kominn tfl að1 •-
hreinsa slyðraorðið af skáldinu í
Þýskalandi. „Gunnar hefur verið lítið
ræddur þar eða gefinn út eftir stríð,
en tengslum mínum við bókmennta-
stofnanir í Þýskalandi, blaðamenn og
aðra er þannig háttað að ég taldi
hugsanlegt að gera eitthvað í þeim
málum,“ segir Arthúr.
Hélt að bókin myndi ekki
standa sér fyrir þrifum
Ai'thúr segir að hann hafi haft litlar
áhyggjur af því að bókin Ljóshærða
vfllidýrið myndi standa honum fyrir _*
þrifum. „Þar er að vísu fjallað um
ferðalög Gunnars Gunnarssonar til
Þýskalands á fjórða áratugnum. En í
lokakaflanum sagði ég að í ljósi alls
sem á undan hefði verið sagt væri
rétt að vera varfærinn í mati á af-
skiptum íslenskra skálda og fræði-
manna af menningarpólitík nasista,"
segir Arthúr.
„Tónninn í bókinni er í rauninni sá,
að Gunnar hafi kannski á tímabili ver-
ið í vondum félagsskap, án þess að
nokkuð meira sé fullyrt. Ég hefði
aldrei sótt um starf forstöðumanns
Gunnarsstofnunar ef ég hefði litið svo
á að Gunnar Gunnarsson hefði verið
vafasamur maður. Ég hef dálæti á
verkum hans og hef alltaf haft,“ segir *
Arthúr.
Arthúr gat skrifa sinna um skáldið
ekki í umsókninni um forstöðumanns-
starfið. Hefði ekki verið rétt að gera
það? „Fyrir tíu áram birtist þessi
dæmalausa skammargrein Franziscu
Gunnarsdóttur í Morgunblaðinu. Ég
svaraði þeirri grein með annarri
stuttri, þar sem ég bar óhróðurinn af
mér. En ég taldi ekki skipta máli fyr-
ir þessa umsókn mína þótt einhver
kona í Grafarvoginum ætti í erfiðleik-
uip með að vinna úr einhverjum kap-
ítula í lífi afa síns. Ekkert í bókinni er1
hægt að h'ta á sem dylgjur í garð
Gunnars," segir Arthúr, „hugsanleg
geðbrigði þessarar konu í sambandi
við þetta mál fundust mér ekki koma
umsókn minni hjá þessari menning-
arstofnun við.“
Arthúr segist hafa haft samband
við lögfræðing og hann hafi nú í at-
hugun hvort tilefni sé tfl að höfða mál
á hendur stjórn Gunnarsstofnunar.
„Það er ekkert launungarmál að það
vora samningaviðræður í gangi um að
ég kæmi tfl kennslu við háskóla í
Þýskalandi. Eftir að ég fékk vflyrði
fyrir starfinu 6. júlí, spurði ég Helga
Gíslason að því morguninn eftir, þeg-
ar hann hringdi í mig og bauð mig
velkominn tfl starfa, hvort mál væri
ekki til komið að ég færi að losa mig
úr öðram verkefnum. Hann hvatti
mig til þess. Ég var hvattur tfl þess
að fara að vinna undirbúningsvinnu,
enda væri stutt til haustsins,“ segir
Arthúr Björgvin.
Hann segist einnig hafa haft í hönd-
unum samning um útgáfu bókar, sem
hann hafi slitið. „Mér sýndist að starf-
ið myndi verða krefjandi og ekki gefa^
tíma tfl bókarskrifta,“ segir hann.
SKRIÐUKLAUSTUR í Fljótsdal, þar sem Gunnar Gunnarsson skáld bjó. Hann ánafnaði íslenska ríkinu húsi
og jörð árið 1948.