Morgunblaðið - 13.08.1999, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1999 2 7
LISTIR
Sungið til
dvrðar Guði
ÞAÐ fer hver að verða síðastur að
tryggja sér miða á H-moll-messu
Bachs. Uppselt er á tónleikana í
Skálholti í kvöld kl. 20 og miðar
seljast ört á tónleikana í Hall-
grímskirkju á sunnudagskvöldið kl.
20.30.
H-moll-messan þykir með erfið-
ari kórverkum sem til eru og flytur
Mótettukórinn, undir stjórn Harð-
ar Áskelssonar, hana nú í fyrsta
skipti. Hátt í 100 manns taka þátt í
flutningnum, 60 manna kór, 30
hljóðfæraleikarar og fjórir ein-
söngvarar. Einsöngvararnir eru
þau Þóra Einarsdóttir sópran,
Gunnar Guðbjörnsson tenór, Krist-
inn Sigmundsson bassi og finnska
söngkonan Monika Groop, sem
þykir messósópran á heimsmæli-
kvarða.
„Það er erfítt að lýsa þessu
verki,“ segir Kristinn þegar blaða-
maður leitar útskýringa. „Þetta er
stórkostlegt verk og að reyna að
lýsa því er eins og að reyna að lýsa
himninum." „Þetta eru ekki langir
kaflar sem við syngjum," bætir
Gunnar við, en hann syngur dúett
með Þóru og eina aríu. „Þetta ligg-
ur mikið á herðum kórsins og ég
held að æfíngarnar hjá honum séu
búnar að vera strangar."
Prófsteinn á getu kórsins
Þessu samsinnir Hörður og segir
lítinn vafa leika á að þetta sé með
kröfuharðari kórverkum. „Ef við
tökum bara verk Bachs til saman-
burðar þá er þetta að því leytinu
kröfuharðara en hin að þáttur
kórsins er miklu stærri og um-
fangsmeiri. Þannig að þetta er
miklu meira kórverk en til dæmis
Jóhannesar- eða Matthíasarpassí-
an og Jólaóratorían," segir hann og
bætir við að þetta sé jafnframt
ákveðinn prófsteinn á getu kórsins.
Kórinn hefur æft stíft síðustu
vikuna því ákveðið var að ganga
ekki á sumarfrí fólks, heldur myndi
kórinn hittast viku íyrir flutning og
æfa þá af krafti. „Það hafa verið
æfíngar alla helgina og á hverju
kvöldi, þannig að kórfélagar leggja
á sig mikla vinnu til að ná þessu
marki og veitir ekkert af. En svo
kemur aftur á móti, sem hjálpar
okkur geysilega, að fólk er óþreytt
og gengur að verkinu með mikilli
gleði,“ segir Hörður, en að hans
mati er hægt að æfa H-moll-mess-
una endalaust.
Kristinn segir ákveðna áhættu
felast í tónlistinni. „Það sem er svo
hættulegt í þessari músík er að
hún er mjög flókin. Það eru alls
konar beygjur og slaufur í henni og
ef söngvarinn tekur vitlausa
beygju er hann lentur í annarri
tóntegund og kemst aldrei aftur til
baka.“ Hann bætir við á léttari nót-
um: „Þetta er svona svipað og að
vera í geimfari á sporbaug um
jörðina. Ef farið fer út fyrir þennan
sporbaug kemur það aldrei aftur.
Mér finnst þetta vera svona svipuð
tilfinning.“
Bach nútímalegur
„Bach skrifar í rauninni ótrú-
lega nútímalega tónlist þegar
maður fer að hugsa um það,“ seg-
ir Gunnar og bæði Kristinn og
Þóra samsinna. Þóra, sem skaust
heim til að syngja við messuna
eftir að hafa verið við Opera
North í Leeds í vetur, gengur
jafnvel lengra og segir hægt að
líkja tónlist Bachs við nútíma-
djass.
„Hann var kominn svo langt í
allri þróun að það varð eiginlega
engin sérstök þróun eftir það,“
segir Gunnar og heldur áfram að
hugleiða nútímaeiginleika tón-
skáldsins. „Þannig að músíkin er í
rauninni eins og flóknasta nú-
tímatónlist."
Hörður segir H-moll-messuna
góða áminningu til söngvara og
kórstjóra um að menn séu í raun
aldrei orðnir nógu góðir. „Frammi
fyrir þessu verki verður maður
svolítið lítill af því að það er svo
mikil snilld í hverjum einasta takti
og í hverjum kafla að maður er al-
veg gáttaður á þessu.“
Saga verksins gefur því líka
mikla sérstöðu, því það er samsett
verk frá mörgum skeiðum tón-
skáldsins. „Bach var að föndra við
þetta sjálfur án nokkurs sérstaks
tilefnis," segir Hörður. „Kannski
hefur hann verið að hugsa að með
þessu verki vildi hann skilja eftir á
þessu sviði söngverka eitt verk
sem hann virkilega hefði lagt allt í
og mér fínnst maður einhvern veg-
inn upplifa verkið þannig.“
MONICA Groop söng Jóla-
óratoríu Bachs með
Mótettukórnum 1995. Hún er
nú komin aftur til landsins til
að taka þátt í flutningi H-molI
messunnar. „Það stóð alltaf til
að ég kæmi aftur því þetta var
svo stutt heimsókn," segir
Monika og vonast til að fá
meiri tíma til að skoða sig um í
þetta skipti.
Messósópraninn Monika þyk-
ir söngkona á heimsmæli-
kvarða. Hún hefur komið fram
í mörgum af þekktustu óperu-
húsum heims og dómar ensku
pressunnar lofuðu hana ein-
róma fyrir þátttöku sína í „La
Clemenza di Tito“ eftir Mozart
á Glyndebourne núna í sumar.
I þeirri óperu söng hún
„castrato“ hlutverk Sesto. En
Monika syngur reglulega hlut-
verk sem hún kallar „buxna-
hlutverk". „Það er að hluta til
af því að röddin er á dýpri
skala messósópransins. En
þetta er líka spurning um
hvernig maður syngur. Því það
er hægt að beita röddina á
mjög kvenlegan máta,“ segir
hún til útskýringar. „Þetta hef-
ur því ekki bara með röddina
að gera heldur líka hvernig
karakter söngkonan er á svið-
inu, því sumar söngkonur geta
Erfiðasta
aría sem
ég þekki
einfaldlega ekki sungið
„buxnahlutverk“. Áhorfandinn
hugsar alltaf um þær sem kon-
ur í karlhlutverki. Ég held að
erfiðasti hlutinn við „buxna-
hlutverk" sé að gleyma á viss-
an hátt að þú ert kona. Auðvit-
að geta allir séð að um konu er
að ræða, en stundum geta þeir
gleymt því ef söngkonan er
sannfærandi í hlutverkinu."
Monika hefur kosið að fast-
ráða sig ekki við neitt ákveðið
óperuhús, heldur kýs hún frek-
ar Iífið í lausamennskunni.
„Þannig get ég farið hvert sem
er í heiminum og sungið þar
sem ég fæ áhugaverð tilboð. Ef
ég væri fastráðin við eitt óp-
eruhús þá veitti það vissulega
ákveðið öryggi, en það hindr-
aði mig líka í að taka þeim til-
boðum sem heilla. Þetta veitir
mér miklu meiri fjölbreytni,
því einn daginn er ég einsöngv-
ari og annan syng ég í stórri
óperu.“ Lausamennskan hefur
þó einnig, að hennar sögn,
vissa erfiðleika í för með sér
því söngvarar sem leggja hana
fyrir sig verða stöðugt að vera
að læra ný hlutverk. Moniku
finnst sá hluti þó ekki síður
skemmtilegur og segist hún
jafnan hafa fjölda partítúra í
farangrinum. „Þetta gerir
verkaskrána breiðari og það
finnst mér virkilega gefandi.“
Hlutverk Moniku í H-moll
messunni er gjörólíkt hlutverki
Sesto sem hún söng í sumar.
„Bach er alltaf mjög erfíður og
mér finnst þessi messa án aefa
vera eitt mest krefjandi verk
sem ég tekst á við.“
„Sem tónverk er messan
stórkostleg,“ segir Monika og
kveður hana einkennast af
djúpri trúartilfinningu. „H-
moll messan inniheldur eina
mest krefjandi aríu sem ég
þekki. Það er Agnus Dei sem
er síðasti hluti messunnar. Arí-
an er tæknilega mjög erfitt
verk en líka einstaklega fal-
leg,“ segir hún og bætir við að
arían hafi þau áhrif á hana að
hún vilji ná að syngja hana á
fullkominn hátt. „Maður verð-
ur að bíða lengi því hún er í
lok verksins, en það er alveg
þess virði.“
Hollenskir
hönnuðir í
Kramhúsinu
Morgunblaðið/Kristinn
VERK eftir Henk Stallinga á sýn-
ingu hollenskra iðnhönnuða
í Kramhúsinu.
NÚ stendur yfir samsýning
hollenskra iðnhönnuða í
Kramhúsinu. Á sýningunni
eru nytjahluth- og nytjalist,
mikið unnið með endur-
vinnslu og/eða hlutir teknir úr
eðlilegri notkun og gefið nýtt
hlutverk. Að sögn Vigdísar
Jónsdóttur, sem stendur að
sýningunni, eru hér á ferðinni
hönnuðir og hönnunarfyrir-
tæki sem hafa hlotið margar
viðurkenningar fyrir verk sín,
bæði í Hollandi og alþjóðlega.
Má þar helst nefna Henk
Stallinga sem á verk á flest-
um þekktum nútímalistasöfn-
um og var einn af þremur
sem hönnuðu Garden Café í
MOMA-listasafninu í New
York. Þar gerði hann Square
meter of Cosyness sem er
loftljós sett saman úr svoköll-
uðum Blister-lömpum sem
sjá má á sýningunni.
Stallinga hefur einfaldleik-
ann að leiðarljósi og endanleg
útfærsla á verkum hans er
oft í höndum notenda. Á
hönnunarsýningu í Köln fyrr
á árinu valdi tímaritið
Wullpaper verk hans Flex-
ible Slab Mat og kynninguna
á því eitt af tíu áhugaverð-
ustu verkum sýningarinnar.
Slab Mat er margnota
gúmmípjatla sem notandinn
útfærh- á sinn hátt, t.d. sem
blómavasa, blaðagrind,
ávaxtaskál o.s.frv.
Tsur Reshef, tsu.R, er ann-
ar sem hægt er að sjá verk
eftir í söfnum víða, en verk
hans, ASA 100, er jólasería í
filmuboxum. Að sögn Vigdís-
ar hefur verkið slegið í gegn
og nýlega hlaut hann viður-
kenningu sem „The
designer" hjá NRC Handels-
blad í Hollandi. tsu.R vinnur
mikið með ljós og oft er erfitt
að sjá nákvæmlega hvar ljós-
ið skín því hann leikur sér að
því að blekkja augað.
Bart van Heesch er annai-
sem sýnir ljós og hann lætur
ljós sitt skína með einni rúss-
neskri peru sem síðan endur-
varpast í tugum
ótengdra pera.
Saar Oosterhof
er ungur hönnuður
sem hefur hlotið at-
hygli fyrir útfærsl-
ur sínar á hvers-
dagshlutum unnum
úr gúmmíi. „Borð-
dúkur og skál,
diskamotta og
eggjabikar eru
hlutir sem allir
þekkja en útfærsla
og efnisnotkun hjá
Saar er nýstárleg.
Hún tekur hluti úr
daglegri notkun,
bræðir saman og
útkoman verður
vægast sagt
skemmtilega öðru-
vísi en jafnframt
svo hversdagsleg
að geta horfið inn-
an um allt hitt,“
segir Vigdís. Verk
eftir Saar eru í
nýju línunni hjá
DMD, sem meðal annars
vinnur með Droog design og
er eitt þekktasta nafnið í hol-
lenskum hönnunarheimi.
Sýningin er opin föstudag,
laugardag og sunnudag frá kl.
14-20 og er þetta síðasta sýn-
ingarhelgi.
Djasstríóið
Svartfugl á
Jómfrúnni
SUMARTÓNLEIKARÖ
Ð veitingahússins Jómfrú-
rinnar við Lækjargötu
heldur áfram í dag, laug-
ardag, kl. 16. Á elleftu
tónleikum sumarsins leik-
ur djasstríóið Svartfugl.
Tríóið er skipað Sigurði
Flosasyni, saxófónleikara,
Birni Thoroddsen, gítar-
leikara og Gunnari
Hrafnssyni, kontrabassa-
leikara.
Tónleikarnir fara fram
utandyra á Jómfrúrtorgi
ef veður leyiur, annars inni
á veitingahúsinu.
Urvals-
söngvarar á
Tíbrártón-
leikum
TÍBRÁRTÓNLEIKARÖ
Ð í Kópavogi hefst á
þriðjudagskvöld kl. 20.30 í
Salnum, Tónlistarhúsi
Kópavogs. Uppselt er á
tónleikana á þriðjudags-
kvöld en þeir verða endur-
teknir fimmtudagskvöld
kl. 20.30.
Fram koma Kristinn
Sigmundsson bassi, Gunn-
ar Guðbjörnsson tenór,
Arndís Halla Ásgeirsdótt-
ir sópran, Signý Sæ-
mundsdóttir sópran og
Ingveldur Ýr Jónsdóttir
mezzósópran. Með söngv-
urunum á þriðjudagskvöld
leikur Jónas Ingimundar-
son á píanóið, listrænn
ráðunautur Tíbrártón-
leikaraðarinnar.
Sýningum
lýkur
Gallerí Sölva
Helgasonar
MYNDLISTARSÝNING
U Sigurrósar Stefánsdótt-
ur í Galleríi Sölva Helga-
sonai' í Lónkoti í Skaga-
firði, lýkur nú á sunnudag.
Yfii'skrift sýningarinnai'
er Sumarstemmning í
Lónkoti.