Morgunblaðið - 13.08.1999, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nokkrar rrkisstofnanir hafa gert upp skuldbindingar sínar við Lífeyrissjóð rrkisstarfsmanna
Skuldbinding RUV hækk-
aði um 692 m. kr. í fyrra
Verði Ríkisútvarpið eitt látið bera lífeyris-
skuldbindingar, sem fallið hafa til vegna
starfsmanna stofnunarinnar, verður að
lækka eigið fé þess um 2,5 milljarða. Líf-
eyrisskuldbindingar stofnunarinnar hækk-
uðu um 692 milljónir í fyrra.
Lífeyrisskuldbindingar RUV
Allar tölur í milljónum króna
Árleg Heildar
hækkun skuldbindingar
1994
1995
1996
1997
1998
108 1.498
141 1.640
110 1.750
78 1.803
692 2.495
ÁRIÐ 1994 ákvað fjármálaráðu-
neytið að áfallnar skuldbindingar
B-hluta stofnana hjá Lífeyrissjóði
starfsmanna ríkisins skyldu færðar
í reikninga þeirra. Þessi ákvörðun
hefur haft veruleg áhrif á bókhald
stofnananna. Ákvörðunin hefur
ekki verið óumdeild. Á undanfom-
um árum hafa nokkrar ríkisstofn-
anir gert upp lífeyrisskuldbinding-
ar sínar við Lífeyrissjóð starfs-
manna ríkisins og nemur heildar-
innborgun stofnana í sjóðinn sam-
tals 17,2 miiljörðum.
í greinargerð sem Benedikt Jó-
hannesson, tryggingafræðingur
hjá Talnakönnun, vann fyrir Póst
og síma hf. 1995 segir m.a.:
„Spumingin er hins vegar sú
hvort fjármálaráðherra geti með
einhliða ákvörðun útdeilt baká-
byrgð ríkissjóðs á hvaða ríkisstofn-
un A- og B-hluta sem vera skal.
Þetta getur því aðeins gerst að
menn séu sáttir við að Ríkissjóður
sé alltumvefjandi í þessum skiln-
ingi. Um þetta þarf skýrt lagaálit
áður en slík færsla fer fram. Gæti
ráðherra ekki með sama hætti sett
ýmsar aðrar kvaðir á einstakar
stofnanir, til dæmis að þær beri
bakábyrgð á erlendum lánum ríkis-
sjóðs?“
Hafa greitt 17,2
milljarða til LSR
Á þessu máli var tekið í lögum
sem samþykkt vom á Alþingi árið
1997, en þar var fjármálaráðherra
veitt ótvíræð heimild til að setja
þessar skuldbindingar á B-hluta
stofnanir. Jafnframt var LSR
veitt heimild til að semja við
stofnanir um uppgjör á skuld
þeirra við sjóðinn. Nokkrar stofn-
anir hafa gert upp þessar skuld-
bindingar. Þar má nefna Póst og
síma hf., Skýrr hf. og Sements-
verksmiðjuna, sem gerðu upp
skuldbindingu sína við LSR árið
1997. Skuldbinding Pósts og síma
hljóðaði upp á 15,2 milljarða, en
hún var greidd með tveimur
skuldabréfum til 25 ára. Á síðasta
ári gerði Sfldarútvegsnefnd (ís-
landssfld) upp skuldbindingu sína
við sjóðinn, en hún nam 226 millj-
ónum króna. ÁTVR greiddi einnig
400 milljónir inn á skuldbindingar
sínar, en endanlegt uppgjör fer
fram á þessu ári.
Samtals námu uppgerðar skuld-
bindingar gagnvart LSR 17,2
milljörðum króna um síðustu ára-
mót. Óuppgerðar skuldbindingar
sem ríkissjóður gerir á stofnanir
ríkisins og aðra launagreiðendur,
sem greitt hafa í sjóðinn, námu
um síðustu áramót 55,8 milljörð-
um króna.
Ríkisútvarpið er eitt þeirra B-
hluta stofnana sem stendur frammi
fyrir því að þurfa að taka á sig eldri
skuldbindingar lífeyrissjóðsins
vegna starfsmanna sinna. Stofnun-
in hefur frá 1995 fært áfallnar líf-
eyrisskuldbindingar ársins í
gjaldahlið rekstrarreiknings.
Mikil hækkun á síðasta ári
í ársskýrslu RÚV fyrir árið 1998
er gerð ítarleg grein íyrir lífeyris-
málum stofnunarinnar. Þar er
kvartað undan því að upplýsingar
um hvernig eigi að fara með lífeyr-
isskuldbindingar í bókhaldi hafi
borist seint frá Ríkisbókhaldi og
það hafi valdið erfiðleikum.
Frá 1995-1997 hækkuðu áfallnar
lífeyrisskuldbindingar RÚV árlega
um u.þ.b. 100 milljónir. í rekstrar-
áætlun RÚV iyrir árið 1998 var
reiknað með að gjaldfæra þyrfti
115 milljónir fyrir lífeyrisskuld-
bindingum ársins. Niðurstaðan
varð hins vegar órafjarri þessari
áætlun því að hækkun ársins nam
692,5 milljónum. Þessir útreikning-
ar voru gerðir eftir að Ríkisbók-
hald sendi B-hluta stofnunum bréf
24. mars sl. þar sem fram kemur að
efnahagsreikningur Lifeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins sýni að sjóð-
urinn geti staðið undir 14,5% af
óuppgerðum lífeyrisskuldbinding- L
um sínum. Afgangurinn, 85,5%,
komi því í hlut launagreiðandans.
RÚV gjaldfærði í rekstrarreikn- f
ingi fyrir árið 1998 samtals 293,3
milljónir vegna hækkunar lífeyris-
skuldbindinga. Þetta er megin-
skýringin á því að stofnunin var í
fyrra gerð upp með 345,2 milljóna
króna tapi.
Verður eigið fé RÚV
lækkað um 2,5 milljarða?
Heildarlífeyrisskuldbindingar
RÚV vegna starfsmanna sinna
námu um síðustu áramót 2.495 «
milljónum. Ef RÚV kýs að fara þá
leið að gera þessa skuld upp við
LSR mun það leiða til þess að eigið
fé stofnunarinnar lækkar úr 3.479
milljónum niður í 984 milljónir.
I ársskýrslunni er lýst efasemd-
um um að forsendur fyrir útreikn-
ingum á lífeyrisskuldbindingum
RUV séu réttar. Bent er á að RÚV
sé lögum samkvæmt sjálfstæð |
stofnun sem hljóti því að geta
ákveðið sjálf hvaða bókhaldslega
meðferð skuldbindingamar fái.
Eðlilegt sé að RÚV gangi til samn-
inga við fjármálaráðuneytið á sama
hátt og Landssíminn hafi gert.
Vakin er athygli á því að í samningi
Landssímans og fjármálaráðuneyt-
isins hafi það orðið niðurstaðan að
Landssíminn gæfi út tvö skulda-
bréf til 25 ára með 6% vöxtum. Sp-
urt er hvort þetta séu þeir vextir
sem heimilt verði að gera skuldina
upp með. Vaxtaprósentan ræður
mjög miklu um hversu þungbærar
lífeyrisskuldbindingamar verða
fyrir RÚV og aðrar B-hluta stofn-
anir sem áhuga hafa á að gera upp
skuldbindingar sínar við LSR.
Svör að
berast frá
trygginga-
félögimum
SAMKEPPNISSTOFNUN hefur
leitað eftir sjónarmiðum nokkuma
vátryggingafélaga vegna erindis
sem Félag íslenskra bifreiðaeig-
enda sendi stofnuninni í byrjun
júní vegna hækkunar iðgjalda lög-
boðinna ábyrgðartrygginga öku-
tækja. Samkvæmt upplýsingum
frá Samkeppnisstofnun eru svör
tryggingafélaganna að berast
þessa dagana en óvíst er hvenær
stofnunin afgreiði málið frá sér.
Töldu ekki grundvöll
til lækkunar en
lækkuðu samt
í bréfínu vekur FÍB athygli
Samkeppnisstofnunar á því að
þegar FÍB-trygging hóf starfsemi
hér á landi árið 1996 hefði komið
fram af hálfu tryggingafélaga,
sem sterka stöðu höfðu á íslensk-
um markaði, að enginn grundvöll-
ur væri til lækkunar iðgjalda. Þau
hefðu engu að síður lækkað ið-
gjöld sín og hefðu iðgjaldalækkan-
irnar verið á nánast sama tíma og
að flestu leyti sambærilegar.
Kannað hvort, um
ólögmæta niðurgreiðslu
sé að ræða
FIB fór fram á það við sam-
keppnisyfirvöld að rannsakað yrði
hvort lækkun iðgjalda á árinu 1996
hefði falið í sér ólögmæta niður-
greiðslu af hálfu markaðsráðandi
aðila sem hafi haft það að mark-
miði að ryðja út samkeppnisaðila
sem þá var að hefja starfsemi á
markaði.
Rangárnar
fara á toppinn
ÞAÐ er ekki langt í að saman-
lögð veiðitala úr Rangánum
verði sú hæsta af einstöku veiði-
svæði hér á landi. Enn eru
vangaveltur um það hvort nefna
eigi árnar í einni andrá eða sína
í hvoru lagi. Dæmi voru meira
að segja um það í fyrra að harð-
ir „aðskilnaðarsinnar“ köstuðu
trúnni þegar von var á nýju Is-
landsmeti. Á endanum vantaði
tvo laxa upp á samanlagða tölu
Rangánna til að hnekkja meti
Laxár í Kjós og Bugðu frá árinu
1988.
I gærdag voru komnir rúm-
lega 1500 laxar úr ánum til sam-
ans og er svæðið þar með í þann
mund að síga fram úr Þverá og
Kjarrá. Það veiðast að jafnaði
um 40 laxar á dag úr Eystri-
Rangá og það reytist einnig
jafnt og þétt úr Ytri-Rangá.
„Maðkahollin“ eiga eftir að
hleypa Þverá og Kjarrá upp en
Rangámar hafa tímann og jafn-
ar göngur þessa dagana sem
dygga liðsmenn og ljóst er að
saman munu þær tröna á toppn-
um í vertíðarlok.
Það er lax að ganga í báðum _
Rangánum um þessar mundir. í
gærdag var Eystri-Rangá komin
í um það bil 1050 laxa og Ytri-
Rangá í rétt um 500. Vænn smá-
lax ber nú uppi veiðina. Mikið
hefur veiðst af örmerktum löx-
um, í báðum Rangánum, það sem
af er.
MaðkahoII gerði það gott
„MaðkahoIlið“ í Miðfjarðará
hafði gert það gott þegar það
lauk veiðum á hádegi á miðviku-
dag. Alls veiddi hópurinn 217
laxa sem er ekki miklu lakari út-
koma heldur en í fyrra. „Það er
samt ekki nærri eins mikið af
laxi í ánni. Kannski eitthvað
meira en við héldum en það er
að kroppast úr þessu og það
vantar nýjar göngur. Þetta er
um 200 iöxum minna heldur en á
sama tíma í fyrra en þá voru
bullandi göngur fram eftir
ágúst. Þess eru dæmi að göngur
komi í Miðljarðará seint á sumri
en reynslan segir okkur þó að
þetta sé að mestu búið,“ sagði
Böðvar Sigvaldason á Barði í
samtali í gærdag. Alls voru þá
komnir 846 laxar á land.
Líflegt í Breiðdalsá
Eitthvert mesta vatnsleysi sem
menn muna í Breiðdalnum hefur
hrjáð veiðiskap í Brciðdalsá að
undanförnu. Samt sem áður er
veiði þar nærri því sem veiddist
allt síðasta sumar. Um 75 Iaxar
eru komnir á land en allt si'ðasta
sumar veiddust 85 laxar.
Sigurþór Charles Guðmundsson með 13 punda lax úr Laxá á
Refasveit. Áin hefur verið í daufara lagi í sumar en í vikunni
voru komnir milli 70 og 80 laxar á land.
„Neðsta svæðið, þar sem aðal-
sleppiljörnin var í fyrra, er besta
svæðið nú og scgir okkur að
slcppingin sé nú að skila ein-
hverju. Það er þó nokkur fiskur
þarna og veiðin á eftir að glæð-
ast þegar skilyrðin batna," sagði
Þröstur Elliðason, einn leigu-
taka árinnar, í gærdag. Stærsti
laxinn til þessa var 17,5 pund en
mest veiðist þó af vænum smá-
laxi, 6 til 8 punda.
I
i

I