Morgunblaðið - 14.09.1999, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 14. SEPTEMBER 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fyrsti aðalritari Haag-ráðstefnunnar kynnti alþjóðlegan samning um
vernd barna og samvinnu um ættleiðingu milli landa
Mikilvægt að Island gerist
aðili að samningnum
Morgunblaðið/Golli
William Duncan, fyrsti aðalritari Haag-ráðstefnunnar um alþjóðlegan einkamálarétt, sat ráðstefnu íslenskr-
ar ættleiðingar um helgina, en á fimmtudaginn hitti hann Sólveigu Pétursdóttur dómsmálaráðherra.
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra mun á komandi þingi
leggja fyrir Alþingi frumvarp til laga
um ættleiðingar, en markmiðið með
lögunum er m.a. að skapa skilyrði
fyrir svokallaðan Haag-samning um
vernd barna og samvinnu um ætt-
leiðingu milli landa. Núverandi lög
um ættleiðingai', sem eru frá árinu
1978, eni ekki í samræmi við Haag-
samninginn og því hefur Island ekki
getað gerst aðili að honum.
Félagið íslensk ættleiðing, sem
frá 1978 hefur annast milligöngu um
ættleiðingar erlendra barna, stóð
fyrir ráðstefnu um helgina þar sem
fjallað var um stöðu mála hérlendis
og var William Duncan, fyrsti aðal-
ritari Haag-ráðstefnunnar um al-
þjóðlegan einkamálarétt og einn
fremsti sérfræðingur á sviði alþjóð-
legs einkamálaréttar, sérstakur
gestur ráðstefnunnar. Duncan átti
einnig fund með dómsmálaráðherra
á fímmtudaginn, þar sem þessi mál
voru rædd.
35 lönd aðilar að samningnum
Haag-ráðstefnan er stofnun sem
stofnuð var árið 1893, en hún fæst
við alþjóðlegan einkamálarétt og
hefur gert marga samninga á því
sviði. ísland er ekki aðili að stofnun-
inni en þrátt fyrir það getur það
gerst aðili að einstökum samningum
hennar.
Haag-samningurinn um vernd
barna og samvinnu varðandi ættleið-
ingu milli landa var gerður í Haag
árið 1993 og hafði Duncan yflrum-
sjón með verkinu. I samtali við
Morgunblaðið sagði hann að mikil
nauðsyn hefði verið á samningi sem
þessum, þar sem í honum væri m.a.
að fínna samræmdar reglur um ætt-
leiðingar. Hann sagði að í dag væru
35 lönd aðilar að samningnum og ef
ísland myndi sækja um gæti það
orðið aðili þremur mánuðum eftir að
umsóknin yrði send inn. Hann sagði
það mikilvægt fyrir ísland, sem og
önnur lönd sem ættleiða börn frá
öðrum löndum, að gerast aðili að
samningnum þar sem hann auðveld-
aði mjög samskipti landa á þessu
sviði.
„Fyrir 1993 voru ekki til neinar al-
þjóðlegar reglur um ættleiðingar á
milli landa og því vantaði tilfinnan-
lega samning af þessu tagi,“ sagði
Duncan. „í sumum löndum var rétt-
ur barna virtur að vettugi og ákveðn-
ir aðilar stórgræddu á því að ætt-
leiða börn og misnota á annan hátt.
SAMTÖK iðnaðarins hafa sent
menntamálaráðherra tillögur tíu
stærstu fyrirtækjanna innan sinna
vébanda um stofnun tækniháskóla
atvinnulífsins og lýsa þar jafn-
framt yfir vilja sínum til að taka
þátt í stofnun slíks skóla sem yrði
starfræktur sem sjálfseignarstofn-
un.
Menntamálaráðherra, Björn
Bjamason, gat um ofangreindan
vilja hjá aðilum atvinnulífsins um að
Tækniskóli íslands yrði færður yfir
í einkarekstur í ræðu sinni á Há-
skólahátíð. Mun menntamálaráð-
herra hafa fundað með Háskóla-
rektor, forsvarsmönnum ASI og
Samtaka iðnaðarins og fulltrúum
ráðuneytisins og farið yfir hug-
Eitt aðalmarkmið samningsins er því
að koma í veg fyrir svona misnotkun
með því að koma á kerfí sem byggist
á sameiginlegum reglum og sam-
vinnu landa.
Réttur barnsins í fyrirrúmi
Annað markmið samningsins er að
byggja upp kerfí, þar sem réttur
barnsins er hafður í fyrirrúmi, en oft
hefur verið litið svo á að það sé rétt-
ur foreldra að eignast börn, frekar
en barnanna að eignast fjölskyldu. I
þessu sambandi er afar mikilvægt að
fyrst sé reynt að fínna fjölskyldur
fyrir börnin í þeirra eigin heimalandi
áður en leitað er út fyrir landstein-
ana. Þá er einnig mikilvægt að ætt-
leiðingar á milli landa séu viður-
kenndar í öðrum löndum.
Varðandi áhrif samningsins fram
að þessu sagði Duncan að stutt væri
síðan hann hefði gengið í gildi og því
ætti enn eftir að reyna á hann. Það
sem hins vegar hefur breyst er að nú
er til ákveðinn rammi sem öllum ber
að fara eftir og það auðveldar mjög
samskipti ríkja því hægt er að benda
á samninginn ef einhver ágreiningur
kemur upp. í mörgum tilfellum hafa
foreldrar, sem hafa viljað ættleiða
myndir allra aðila um stofnun nýs
Tækniháskóla. í máli ráðherra kom
fram að leiðir að því marki verði
skoðaðar í ráðuneytinu nú þegar í
haust.
Tillögur Samtaka iðnaðarins sem
sendar hafa verið menntamálaráð-
herra eru afurð funda sem tíu
stærstu fyrirtæki innan Samtaka
iðnaðarins áttu um nauðsyn endur-
nýjunar á fyrirkomulagi verk- og
tæknimenntunar á háskólastigi.
Samkvæmt þeim tiilögum skal
tækniháskóli atvinnulífsins sjá ís-
lensku atvinnulífi fyrir „nægu fram-
boði af vel menntuðu starfsfólki á
sviði verkfræði, tæknifræði, rekstr-
ar- og tölvutækni."
Þá skal skólinn „tileinka sér og
börn, ekki vitað hvert þeir ættu að
snúa sér, t.d. hverjum þeir ættu að
borga, hversu mikið þeir ættu að
borga eða hvort þeir gætu komið
með barnið aftur inn í iandið, o.s.frv.
Nú hafa foreldrar hins vegar mjög
skýrar leiðbeiningar og þá er samn-
ingnum framfylgt af ákveðnu mið-
stjórnarvaldi í hverju landi (hérlend-
is verður það dómsmálaráðuneytið)
og það auðveldar mjög framkvæmd-
ina.“
Duncan sagði Norðurlöndin
standa mjög framarlega á sviði ætt-
leiðinga.
Biðlisti á íslandi
„Þegar verið var að gera samning-
inn var mikið stuðst við reynslu
Norðurlandanna, þar sem þau hafa
fengist við ættleiðingar á milli landa
í mörg ár.“
Að sögn Ingibjargar Birgisdóttur,
formanns Islenskrar ættleiðingar,
lengist biðlisti þeirra sem viija fá
ættleidd börn á Islandi.
„Nú eru um 40 hjón á biðlista,"
sagði Ingibjörg. „I fyrra voru ætt-
leidd 15 börn, 9 frá Indlandi og 6 frá
Rúmeníu, en aðalsamböndin okkar
eru við þessi lönd. Indland hefur ver-
miðla nýjustu og hagnýtustu þekk-
ingu á tæknisviði" og „auka sam-
keppnishæfni íslensks atvinnulífs
með því að stunda rannsóknir, ný-
sköpun og þróunarstarf í samstarfí
við fyrirtæki og rannsóknastofnanir
atvinnulífsins," eins og segir í upp-
lýsingum frá samtökunum.
Sterk samstaða um
stofnun skólans
Forsvarsmenn fyrirtækjanna
telja að verk- og tækninám á há-
skólastigi þurfi að taka breytingum
en kunnátta á því sviði sé forsenda
fyrir framþróun íslensks atvinnu-
lífs. í tillögunum til ráðherra lýsa
þeir yfir vilja sínum til að vinna að
frekari útfærslu skólans í samráði
ið það síðan 1987 en Rúmenía í um
það bil 3 ár.“ Ingibjörg sagði að m.a.
í ljósi þess hversu eftirspurnin væri
mikil væri mjög mikilvægt að ísland
gerðist aðili að samningnum.
„Við erum búin að bíða lengi eftn-
nýju lagafrumvarpi, vegna þess að í
lögunum frá 1978 er ekkert um al-
þjóðlegar ættleiðingar," sagði Ingi-
björg. „Þó svo að verklagsreglur
ráðuneytisins séu í takt við það sem
er að gerast í kringum okkur þá hef-
ur gamli lagatextinn alltaf verið til
og hann hefur haft fráhrindandi
áhrif á margar þjóðir.“
Kristrún Kristinsdóttir, deildar-
stjóri í dómsmálaráðuneytinu, sagði
að í frumvarpinu, sem dómsmálaráð-
herra hygðist leggja fyrir Alþingi í
haust, væri m.a. verið að gera laga-
tæknilegar breytingar svo ísland
gæti gerst aðili að Haag-samningn-
um. Hún sagði að eins og staðan
væri í dag neituðu ýmis lönd að ætt-
leiða börn til íslands vegna núgild-
andi laga. Hún sagði að meðal þeirra
sem ekki ættleiddu böm til landsins
væru Kínverjar, en kínversk börn
eru hins vegar ættleidd til hinna
Norðurlandanna, þar sem þau eru
aðilar að samningnum.
við stjórnvöld og aðra hagsmunaað-
ila í atvinnulífinu.
Ingi Bogi Bogason, upplýsinga-
fulltrái samtakanna, segir að sterk
samstaða sé meðal fyrirtækjanna
tíu um málefnið og komi hún fram í
tíu meginatriðum sem menntamóla-
ráðherra hafí verið gerð grein fyrir.
Þá hafí samtökin lagt það til að
Tækniskóli íslands verði lagður inn
í tækniháskóla atvinnulífsins og
verði eins konar kjölfesta hans en
aðrar stofnanir komi einnig að
stofnun skólans. „Að okkar mati
væri ákjósanlegt ef það tækist gott
samstarf við marga aðila um rekst-
ur sjálfseignarstofnunar undir nafni
tækniháskóla atvinnulífsins,“ sagði
Ingi Bogi.
Stjórn SUF ályktar
um málefni FBA
Furðar sig
á afskiptum
forsætis-
ráðherra
STJÓRN Sambands ungra
framsóknarmanna kom saman
fyrir helgi og samþykkti eftir-
farandi ályktun:
„Stjórnarfundur Sambands
ungra framsóknarmanna,
haldinn 11. sept 1999, lýsir
furðu sinni á gerræðislegum
afskiptum forsætisráðherra
af sölu hlutabréfa ríkisins í
Fjárfestingarbanka atvinnu-
lífsins. Án samráðs við Fram-
sóknarflokkinn víkur forsæt-
isráðherra frá upprunalegri
stefnu stjómarflokkanna um
dreifða sölu hlutabréfa í FBA
og útilokar þar með almenn-
ing frá eignaraðild að bank-
anum.
Vinnubrögð forsætisráð-
herra undirstrika að Sjálf-
stæðisflokkurinn er íhalds-
ílokkur og bera þess vitni að
taka á hagsmuni sérhópa fram
yfír hagsmuni ríkis og al-
mennings við framkvæmd
einkavæðingar. Ungir fram-
sóknarmenn hvetja formann
Framsóknarflokksins og við-
skiptaráðherra til þess að
halda fast við upprunalega
stefnu ríkisstjórnarinnar um
dreifða sölu hlutabréfa til al-
mennings og hindra í leiðinni
einkavinavæðingu forsætis-
ráðherra og Sjálfstæðisflokks-
ins. Að öðrum kosti verði frek-
ari sölu á hlut ríkisins í FBA
slegið á frest.“
Misheppnuð
ránstilraun
í söluturn
GERÐ var misheppnuð til-
raun til ráns í sölutuminum
Bláhominu á Smiðjuvegi seint
á laugardagskvöldið.
Inn í söluturninn kom mað-
ur á þrítugsaldri, sem huldi
andlit sitt og ógnaði af-
greiðsiukonu með klaufhamri
en sú sagðist þekkja kauða og
lagði hann þá á flótta. Þegar
lögreglan kom á staðinn var
árásarmaðurinn á bak of burt
en hans var leitað af lögreglu
og var ófundinn í gær.
Þetta er önnur misheppn-
aða ránstilraunin sem gerð er
á höfuðborgarsvæðinu á
nokkram dögum en í fyrra
skiptið var árásarmanninum
stökkt á flótta í söluturni við
Lokastíg með notkun neyðar-
hnapps.
Norræna
skólasetrið
gjaldþrota
HÉRAÐSDÓMUR Vestur-
lands hefur úrskurðað Nor-
ræna skólasetrið á Hvalfjarð-
arströnd gjaldþrota að kröfu
Lánasjóðs Vestur-Norður-
landa vegna 62,6 milljóna veð-
kröfu.
Skólasetrið var úrskurðað
gjaldþrota 31. ágúst sl.
Skiptastjóri í búinu er Bjarni
Lárusson, héraðsdómslög-
maður í Hafnarfirði.
Stofnun Tækniháskóla atvinnulífsins til athugnnar hjá yfírvöldum
Myndi auka samkeppnishæfni
íslensks atvinnulífs