Morgunblaðið - 23.10.1999, Blaðsíða 50

50 LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Osönnum ásökunum formanns
‘Rafiðnaðarsambandsins svarað
í Morgunblaðinu
20. okt. sl. birtist
ótrúlega rætin grein
Guðmundar Gunnars-
sonar, formanns Raf-
iðnaðarsambandsins.
Hún er full af ósönn-
um aðdróttunum og
ásökunum í garð und-
irritaðs og virðist
hafa þann tilgang
fyrst og fremst að
skaða æru og starfs-
heiður eins mikið og
verða má. Jafnframt
ræðst hann harka-
lega á Vinnueftirlitið
og þar með starfs-
menn þess og stjórn,
sakar stofnunina um að vera
„viljalaust verkfæri í höndum at-
vinnurekenda".
Arásir Guðmundar á persónu
undirritaðs eru með þeim hætti
að þau dæma sig sjálf dauð og
ómerk. Ekki verður þó komist hjá
því að svara a.m.k. hluta þeirra
rangfærslna sem koma fram í of-
^annefndri grein. Það sem Guð-
mundur segir um persónuleg af-
skipti mín af málum tveggja
trúnaðarmanna er með öllu ósatt.
Annað tilvikið hefur
hreinlega aldrei kom-
ið til minna kasta og
það veit Guðmundur.
Hann heldur því fram
að ég hafi breytt gild-
issviði tiltekinna
reglna og það hafi
síðan orðið til þess að
trúnaðarmanni var
vikið úr starfí. Þetta
er út í hött. Gildis-
sviðið er hluti regln-
anna og birtist með
þeim í stjórnartíðind-
um og hefur sitt gildi
óháð því sem ég og
aðrir segja. Hitt er
síðan annað mál að
óánægja var með þetta ákvæði og
beitti stjórn Vinnueftirlitsins sér
fyrir breytingu á því og tók hún
gildi í júlí sl. I hinu tilvikinu koma
deilur um aðbúnaðarmál í stóru
iðnfyrirtæki og samskipti eftir-
litsmanns Vinnueftirlitsins og
trúnaðarmanns í fyrirtækinu þar
vissulega við sögu. Persónuleg af-
skipti mín af því máli voru þau ein
að tala máli trúnaðarmannsins við
stjórnendur fyrirtækisins. Var
það gert í samráði við trúnaðar-
Vinnueftirlit
Stefna Vinnueftirlitsins,
segir Eyjólfur
Sæmundsson, er sú að
leitast við að styrkja
stöðu öryggis-
trúnaðarmanna.
manninn sjálfan og forvígismenn
verkalýðsfélags hans sem tóku
málið upp við undirritaðan.
Guðmundur minnist reyndar
ekki á þriðja málið, honum er
e.t.v. ókunnugt um það. Fyrir fá-
um misserum var öryggistrúnað-
armaður við stóra framkvæmd
rekinn úr starfi vegna deilna við
yfirmann sinn. Vinnueftirlitið tók
málið upp við forstjóra viðkom-
andi fyrirtækis og kom því til
leiðar að öryggistrúnaðarmaður-
inn var endurrráðinn.
Ummæli Guðmundar í minn
garð persónulega varðandi ofan-
ritað eru alröng og ekkert minna
en ærumeiðandi rógur og aðför að
mannorði mínu. Stefna Vinnueft-
irlitsins er sú að leitast við að
styrkja stöðu öryggistrúnaðar-
manna og annarra, sem um vinnu-
vernd fjalla á vinnustöðum, eins
og unnt er með fræðslu, beinum
samskiptum og á annan hátt.
Það sem Guðmundur Gunnars-
son segir í grein sinni um að
„Vinnueftirlitið sé viljalaust verk-
færi í höndum atvinnurekenda"
er alvarleg ásökun á hendur öll-
um starfsmönnum stofnunarinnar
og ekki síst fjögurra fulltrúa laun-
þegasamtakanna í stjórn hennar.
En þessu fer víðs fjarri. Stofnun-
in starfar samkvæmt lögum og
reglum að því markmiði að for-
varnir séu viðhafðar á vinnustöð-
um gegn vinnuslysum og sjúk-
dómum sem stafað gætu af
vinnuumhverfinu. Þetta eru
grundvallarhagsmunir launa-
manna en einnig hagsmunir
vinnuveitenda og samfélagsins
alls. í stjórn stofnunarinnar eru
fulltrúar launþega og vinnuveit-
enda sem gerir báðum aðilum
kleift að koma sjónarmiðum sín-
um að. Stofnunin er því ekki á
mála hjá einum né neinum. Eg
Eyjólfur
Sæmundsson
fullyrði að stjórnarmenn hafa í
gegnum tíðina unnið að fram-
gangi vinnuverndar af fullum
heilindum, bæði fulltrúar laun-
þega og vinnuveitenda, þó vissu-
lega hafi stundum verið tekist á
um leiðir.
Við framkvæmd eftirlitsins er
ekki siður algengt að vinnuveit-
endur kvarti undan „íþyngjandi"
kröfum stofnunarinnar um úr-
bætur en að fulltrúar launþega
kvarti undan því gagnstæða. Á
síðasta ári gáfu eftirlitsmenn
vinnuveitendum 12.818 skrifleg
fyrirmæli um úrbætur og settu
fram 1.370 ábendingar. Þvingun-
arúrræðum (notkun bönnuð) var
beitt í 454 tilfellum. Þótt vissu-
lega sé misbrestur á því að þetta
sé allt framkvæmt þegar í stað
virðist mikill meirihluti fulltrúa
vinnuveitenda og starfsmanna
telja að eftirlitið skili árangri
samkvæmt þjónustukönnun sem
ráðgjafafyrirtæki gerði nýlega
fyrir stofnunina. Starf Vinnueftir-
litsins er ekki hafið yfir gagnrýni
og auðvitað eiga sér stað mistök
við svo umfangsmikla starfsemi.
Ýmislegt mætti betur fara og því
er stöðugt unnið að framþróun á
ýmsum sviðum, m.a. með upp-
byggingu umfangsmikils gæða-
kerfis. Ásakanir formanns Raf-
iðnaðarsambandsins eiga hins
vegar ekkert skylt við málefna-
lega gagnrýni.
Höfundur er forstjóri Vinnueftirlits
rúdsins.
ÍSLENSKT MAL
Enn á ég bréf að þakka frá
Bjarna Sigtryggssyni í Kaup-
mannahöfn. Hann segir:
„Komdu innilega blessaður
Gísli:
Mér finnst við verðum að
standa vörð um gömul og góð
íslensk orð, sem standa mörg
hver höllum fæti gagnvart hug-
leti nútímans. Það er þegar fólk
nennir ekki að Ijúka hugsun
sinni og slettir almennum orð-
um sem gera merkinguna
óljósa. Eg hef áður nefnt við þig
ofnotkun orðsins „einstakling-
ar“ þegar hægt væri að þrengja
og skýra merkinguna betur og
ekki er sérstaklega átt við ein-
stakling sem andstæðu við hóp
manna.
Lengi höfum við líka glímt við
drauginn Aðila, sem einnig
sljóvgar merkingu frásagnar.
Nú er frændi hans, uppvakn-
ingurinn Meðlimur, faiinn að
láta á sér kræla æ oftar. Áhafn-
armeðlimir hafa nýverið sést á
prenti þar sem átt var við áhöfn
skips, og „meðlimir trúarsafn-
aðar...“ stóð ritað í Netmogga á
dögunum um ólánsöm „sóknar-
böm“ sem bmnnu inni með
trúarleiðtoga sínum í Texas fyi--
ir fáum ámm. (Frændur okkar
Færeyingar nota orðið limur
yfíi’ íslenska orðið meðlimur, og
myndu margir heykjast á þess-
ari ofnotkun ef þeir hefðu fær-
eyskuna í huga.)
Að öðm efni. Þegar við ferð-
umst flugleiðis um nokkurn veg
fer tímatal líkamans stundum
úr skorðum. Þetta á helst við
þegar flogið er í austurátt, síður
í vestur og hreint ekki þegar
ferðast er suður eða norður,
enda fylgjum við þá réttum
tíma. Þetta kallast á ensku, jet-
lag“ eða þotubil. Það fínnst mér
afleit þýðing og nota heitið
„þeytu“ - sem líkist að mörgu
leyti þreytu, ef ekki líka streitu.
Við þjótum - eða þeytumst - í
þotu þvert á tímabelti heimsins.
Loks ein spuming: Orðasam-
bönd komast í tísku. Eitt þeirra
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
1028. þáttur
er „... til (einhvers) tíma“. Nú er
það nær oftast notað í merking-
unni „um langt bil, í langan
tíma“. Er það rangt munað hjá
mér að það hafi lengst af haft
merkinguna „þar til fyrir ein-
hverju“? Dæmi: „Hann var til
skamms tíma formaður fyrir
X...“ í merkingunni: „Hann var
formaður fyrir X þar til fyrir
skömmu.“
Bestu kveðjur,
þinn gamli nemandi...
Eftirskrift:
Þetta sá ég birtast á tölvu-
slgá:
Átvaglið Finnbogi fjömki
var fjarskyldur Jörmundi mörfíki.
Þegarfrændumirgátu
þeirfóruogátu
feitt kjöt og höfðu með smjörlíki.“
Til áréttingar frá umsjónar-
manni:
Ofnotkun orðsins einstakl-
ingur í staðinn fyrir maður er
afar leiðinleg. Eg geri ráð fyrir
enskum áhrifum. I ensku er
orðið man í fleirtölu men, en
jafnan haftum karlmenn, ogþví
hafa Englendingar brugðið á
það ráð að nota orðið individu-
al. Við öpum þetta svo eftir með
þarflausu tali um „einstakl-
inga“, því að við getum notað
orðið menn bæði um karla og
konur. Einstaklingur í okkar
máli er til dæmis andstæðan við
félag eða hóp manna.
★
Hlymrekur handan kvað:
Tilkynnti Sigga í Seli,
svo að vel heyrði Keli,
aðsínværiflík
engri annarri lík,
sem sagt nærhald úr næturþeli.
★
Þá er hér bréf frá Reykjavík
með vísu sem er bragfræðilegt
afreksverk.
„Kæri Gísli.
I síðasta bréfi mínu til þín
minntist ég á, að ungu fólki
gengi stundum treglega að
skilja gamlan kveðskap, eink-
um ef þar brygði fyrir fornum
kenningum. Er ég hitti ungt
fólk nýlega, bárust í tal gamlar
sagnir um Ásgrím Vigfússon
(1758-1829), er nefndur var
hinn illi. Hann var kvæntur
konu, er Sigríður hét. Hún mun
hafa sótzt mjög eftir honum, og
var sagt, að hún hefði heitið að
gefa fátæklingi köku, ef hún
næði að giftast Ásgrími. Eigi
stóð hún við fyrirheitið, og eftir
það var hún nefnd Sigga kaka.
Orð lék á því, að Sigríður léti
bónda sinn eigi einhlítan. Af því
tilefni var þetta kveðið:
Ásgríms tetur eigi getur betur,
enaðlánalundistáls,
lægis-mána-grund til hálfs.
En nú brá svo við, að fyrr-
nefnd ungmenni skildu kenn-
ingarnar: „lundur stáls“ og
„lægis mána grund“. - Skiln-
ingur unglinganna reyndist
þarna betri en ég hugði.
Vinsaml.
Guðm. Guðmundsson.“
Biblía umsjónarmanns í
bragfræði er bók Sveinbjörns
Beinteinssonar: Bragfræði og
háttatal. Hún er ótrúlegt af-
reksverk. Vísan, sem er í bréfi
Guðmundar Guðmundssonar,
er hvorki meira né minna en
stuðlafall, frárímað, frumþrí-
stiklað, síðþrinnað, fjölhent.
Og spreyti menn sig nú á þessu.
Kærar þakkir til bréfritara.
★
„Lorelei“:
Pau hittust á haustdegi köldum,
það var hrollkalt að búa í tjöldum.
EnGeiriáttiromm
ogGunnavarðbomm.
- Eg veit ekki af hvers konar völdum!
(Ólafur Bjöm Guðmundsson.)
Auk þess fær Ari Trausti
Guðmundsson gott stig fyrir að
festa rækilega meginland
Evrópu í veðurfregnum.
Hvað gera
einhleypir?
ÉG, þótt ungur sé,
aðeins tæplega fert-
ugur, hef um lengri
eða skemmri tíma lent
í því að standa einn í
lífsbaráttunni og hef-
ur þá oft komið upp sú
staða að það er frekar
lítið við að vera. Vina-
og kunningjahópurinn
er giftur og/eða í sam-
búð og því hentar fé-
lagsskapur einhleyps
manns ekki og félags-
skapur hjónafólks
hentar manni kannski
ekki heldur.
Það var fyrir um
það bil fjórum árum
að ég sá auglýsingu í dagblaði þar
sem félagsskapurinn vildi bæta við
sig félögum og þar kynntist ég
fyrst Félagi fráskilinna og ein-
stæðra og viti menn, þarna reynd-
ist vera fólk sem er í sömu aðstöðu
og ég, þ.e.a.s. fólk í leit að félags-
skap og afþreyingu með fólki í
sömu stöðu.
Tilurð félagsins má rekja til þess
að fyrir 10 árum sat stofnandi
þess, Hrafnkell Tryggvason, einn á
Kaffivagninum úti á Granda og
sötraði kaffi. Hann var nýlega
fráskilinn og honum leiddist. Hann
fór að leiða hugann að því hvort
hann væri virkilega einn í þessari
stöðu eða hvort einhverjum fleir-
um kynni líka að leiðast einveran.
Hann ákvað því að auglýsa í dag-
blöðum eftir fólki í því augnamiði
að stofna félagsskap fyrir einstæða
og kom þá fljótt í ljós að hann var
sannarlega ekki einn í þessari
stöðu. Undirtektir við stofnun fé-
lagsins voru það góðar að það er
enn við lýði nú 10 árum síðar. Þetta
segir sína sögu og þörfin fyrir slík-
an félagsskap var og er enn greini-
lega brýn.
Markmið Félags fráskilinna og
einstæðra er áhersla á mannleg
samskipti þar sem félagsmönnum
gefst kostur á að vera virkir þátt-
takendur í félagsstarfínu. Félagið
er ekki hagsmunafélag heldur
fyrst og fremst ætlað til afþreying-
ar og ánægju félagsmönnum til
handa. Þarna gefst fólki kostur á
að kynnist fjölda annarra sem eru í
þeim hugleiðingum að hafa ánægju
af lífinu, - fólk sem
hefur fengið nægju
sína af að vera eitt
heima hjá sér og vill
fremur vera samvist-
um við aðra í sam-
bærilegri aðstöðu.
Fundir félagsins
eru haldnir annað
hvert laugardag-
skvöld og er reynt að
hafa eitthvað um að
vera hverja helgi.
Einnig er starfræktur
gönguhópur sem fer í
gönguferðir tvisvar í
viku. Að fundunum
loknum er fyrir því
hefð að hvíla lúin bein
og spjalla saman yfir kaffibolla.
Undirritaður vill, fyrir hönd fé-
Félagsskapur
Markmið Félags fráskil-
inna og einstæðra er
áhersla á mannleg sam-
skipti, segir Guðmund-
ur Valtýsson, þar sem
félagsmönnum gefst
kostur á að vera virkir
þátttakendur í félags-
starfinu.
lagsins, hvetja fólk til að kynna sér
starfsemi þess og kanna hvort
þarna sé hugsanlega á ferðinni fé-
lagsskapur sem gæti hentað því
sjálfu eða einhverjum sem það
þekkir og er fráskilinn eða ein-
stæður. Félagsskapurinn er fyrir
hendi, það þarf aðeins að bera sig
eftir björginni. Nýir meðlimir eru
að sjálfsögðu velkomnir og geta
þeir haft samband við undirritað-
an.
Afmælisfundur er haldinn í
kvöld í Risinu, Hverfisgötu 105, og
eru allir þeir sem verið hafa félags-
menn í gegnum árin velkomnir.
Höfundur er í stjórn Félags fráskil-
inna og einstæðra.
Guðmundur
Valtýsson