Morgunblaðið - 30.10.1999, Qupperneq 56

56 LAUGARDAGUR 30. OKTÓBER 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Á líðandi ári aldraðra
Stálvaskar
Mikið úrval af vönduðum stálvöskum
framleiddum í verksmiðjum
Intra i Noregi, Svíðþjóö og Danmörk.
icnei
Smiðjuvegi 11 • 200 Kópavogur
v Sími: 564 1088 • Fax: 564 1089
ífkt i liyggingmruveislimm um Imul ulii
„ÁR aldraðra"
rennur fljótlega sitt
skeið. Til „ársins" var
stofnað að tilhlutan
Sameinuðu þjóðanna.
Framkvæmdanefnd
„ársins“ á Islandi boð-
aði til hátíðarfundar í
Borgarleikhúsinu 1.
okt. sl., en þar skyldi
tíunda afrek sem unn-
in hafa verið á árinu
öldruðum til hagsæld-
ar. Mér skilst að í upp-
hafí „ársins“ hafí
framkvæmdanefnd
árs aldraðra sett sér
mark að varpa ljósi á
menntunarmál, heil-
brigðismál, félagsmál og efnahags-
mál aldraðra. Hér er um áhugaverð
svið að ræða og snerta þau mjög
lífshamingju þess hóps sem árið
var tileinkað. Sagt er að orð séu til
alls fyrst, því voru
fundir haldnir víðs-
vegar um landið og
mál þessi rædd.
Framkvæmda-
nefndin hefur m.a. lát-
ið vinna ýmiss konar
rannsóknarefni og
gefnar hafa verið út
skýrslur og skoðana-
kannanir gerðar sem
ættu að geta varpað
ljósi á stöðu aldraðra í
lanþinu.
Á sl. ári lögðu sam-
tök aldraðra, sérstak-
lega Félag eldri borg-
ara í Reykjavík og
nágrenni, áherslu á að
sýna með tölum að hagur aldraðra
hefði versnað á sl. árum. Félags-
vísindastofnun Háskóla Islands
hefur safnað saman upplýsingum
um lífskjör aldraðra með meiru. Að
Aldraðir
Skattleysismörk, segir
Marías Þ. Guðmunds-
son, hafa ekki fylgt
tekjuþróun.
tilhlutan framkvæmdanefndar og
heilbrigðis- og tryggingaráðuneyt-
is er þessi söfnun komin á prent.
Par segir m.a.: „Meðalfjölskyldut-
ekjur hjóna og sambúðarfólks í
hópi eldri borgara voru 61% af
meðal fjölskyldutekjum allra 18-80
ára á árinu 1995, en höfðu lækkað í
um 54% árið 1998.“ Þá segir enn-
fremur: „Einnig má sjá í gögnum
rannsóknarinnar að tæpur helm-
ingur eldri borgara er með tekjur
sem tilheyra lægsta tíundahluta
Marías Þ.
Guðmundsson
Á Matvælamarkaði Kolaportslns er boðið upp á milcið
og fjöibreitt úrval matvöru. Þar er nánast eingöngu að
finna íslenskar vörur sem söluaðilar firamleiða sjálfir.
Hvergi á landinu er meira úrval af harðfiski og hákarli,
bragðbetri kartöflum, sætara sælgæti, Ijúfengari laxi
eða betra bakkelsi með kaffmu. fete^
Kompudót. Pað er gaman að kynnastþeirri ’ .•
sérstöku, stemmningu að gramsa ertir gömluiTijfc^
klukkum, postulínsstyttum, leikföngum,
bókum, heimilistækjum og öðrum munum.
^olckabuxur
kr. íoo
KOLAPORTIÐ
Kk
tekjuþega.flMarías} Þ. Guðmun-
dssondquo Hverjar skyldu tekjur
lægsta tíundahluta vera, en þann
hluta fylla^tæpur helmingur eldri
borgara? Á árinu 1998 voru þær
rétt tæp 1150 þús. kr. fyrir hjón,
eða 50 þús. kr. á mánuði hjá hvoru
fyrir sig. Líklegt er að enn hafi sig-
ið á ógæfuhliðina árið 1999, „Ár
aldpaðra".
Á undanförnum árum hafa
stjórnvöld viðhaft ýmsa „fimleika“ í
þessu efni. Frá árinu 1977 hafa
stjórnvöld og málsvarar talið sér
mjög til ágætis að hafa lækkað al-
menna tekjuskattshlutfallið, sem
ætti að koma öllum til nokkurs
bata. En hefur svo orðið?
Skattleysismörk hafa ekki fylgt
tekjuþróun, persónuafsláttur lækk-
aður. Bætur almannatrygginga eru
langt frá því að fylgja tekjubreyt-
ingum í landinu. Með þessum „fim-
leikum“ hefur ríkisstjórn tekist að
ná aftur í „kassann" langt til því
sem skattalækkunin hefur numið.
Tökum smá dæmi. Árið 1995 var
grunnlífeyrir almannatrygginga
24,9% af lægsta kauptaxta (árið
1980 var hann 33,4%) en árið 1999
er grunnlífeyrir 21,5% af lægsta
kauptaxta. Til frekari skýringar
skal þess getið að lægsti kauptaxti
hafði hækkað um 42,02% en grunn-
lífeyrir um 22,7% á sama tíma. Allir
skatta-„fimleikar“ síðustu ára hafa
komið illa við hag aldraðra og
lægstlaunaða fólkið í landinu, en
þeir sem eru í hærri launastigum
hafa notið góðs af svonefndri „al-
mennri lækkun tekjuskattshlut-
falls“.
Eg hefi gert þessi atriði að aðal-
efni þessa pistils þar sem nýtt
frumvarp til fjárlaga fyrir árið 2000
gerir ráð fyrir að hækkun bóta al-
mannati-ygginga verði 3%.
Er þetta árangurinn sem ríkis-
valdið skammtar öldruðum á líð-
andi ári sem þeim var helgað? Hvað
með annað sem stefnt skyldi að
þeim tO hagsbóta? BSRB og ASÍ
hafa nýlega sent frá sér skýrslu
sem ber heitið „Skattkerfið frá
sjónarhóli launafólks“ sem er fróð-
leg og athyglisverð skýrsla, vel og
vandlega unnin. Þar segir m.a.:
„Þegar skattkerfið og útgjöld hins
opinbera hér á landi eru borin sam-
an við það sem tíðkast í helstu
nágrannalöndunum kemur í ljós að
skattbyrði er hér og útgjöld til vel-
ferðarmála að sama skapi mun
lægri. Að þessu leyti líkist Island
mun frekar löndum Suður-Evrópu
á borð við Grikkland, Portúgal og
Spán, en hinum Norðurlöndunum
eða löndum í Mið- og Norður-
Evrópu."
Segir þetta ekki nokkuð um það
sem hér er að gerast? Þar sem ráð-
herrar hver af öðrum, hafa and-
mælt málsvörum eldri borgara í
þessu efni, skal hér að lokum vitnað
í skýrslu Ríkisendurskoðunar sem
ber nafnið Tryggingastofnun ríkis-
ins - Lífeyristryggingasvið, en þar
segir meðal annars: „Leitt er í ljós
að hlutur grunnlífeyris af þeim
bóta- og útgjöldum, sem tengja má
beint elli- og örorkulífeyrisþegum
hafi lækkað á undanförnum 15 ár-
um.“
Væri þarna nokkur sannleikur
sagður um hvað hefur gerst gagn-
vart kjörum aldraðra.
Kjör aldraðra verða til umræðu á
almennum félagsfundi Félags eldri
borgara í Reykjavík, laugardaginn
30. okt. nk. kl. 14 í Ásgarði í Glæsi-
bæ. Eldri borgarar ættu að sýna
samstöðu og fjölmenna á þann
fund. Allir velkomnir.
Höfundur er formaður Landssam-
bands lífeyrisþega BSRB og í fram-
kvæmdastjórn Félags eldri borgara í
Reykjavík.

^4GF1N^S
Skólavörðustíg 35,
sími 552 3621.