Morgunblaðið - 05.11.1999, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fyrsta umræða um fjáraukalagafrumvarp rikisstj órnarinnar
Aukin útgjöld rfkissjóðs
harðlega gagmynd
Stjómarandstæðingar gagnrýndu
fjáraukalagafrumvarp ríkisstjóm-
arinnar harðlega við umræður á Al-
þingi í gær og vom ráðherrar meðal
annars sakaðir um útgjaldafíkn, en
útgjöld ríkissjóðs aukast samkvæmt
fmmvarpinu um tæplega fimm
milljarða króna. Margir þingmenn
bentu einnig á að ýmsir útgjalda-
þættir í fjáraukalagafmmvarpinu
hefðu átt heima í fjárlögum síðasta
árs, enda hefði átt að vera hægt að
sjá þá fyrir. Framvarpið var af-
greitt til annairar umræðu í gær og
fær fjárlaganefnd Alþingis það nú
til umfjöllunar.
Geh’ H. Haarde fjármálaráðherra
mælti fyrir fjáraukalagafmmvarp-
inu og lagði áherslu á að með þessu
frumvarpi væri fylgt rækilega eftir
því markmiði að skila afgangi af rík-
issjóði en áætlað er tekjuafgangur
verði 7,5 milljarðar króna í stað 2,4
milljarða, eins og gert hafði verið
ráð fyrir í fjárlögum fyrir þetta ár.
Jafnframt ætti lánsfjáijöfnuður að
verða 20,5 milljarðar skv. fmmvarp-
inu í stað 16,7 milljarða.
Auknar tekjur ríkissjóðs upp á
um tíu milljarða frá því sem gert
var ráð fyrir skýrði Geir með meiri
umsvifum í efnahagslífinu en búist
var í lok síðasta árs. Hann sagði að
tekjur ríkissjóðs, sem gert er ráð
fyrir í frumvarpinu að verði 194,8
milljarðar króna, gætu jafnvel
hækkað enn meira vegna væntan-
legrar sölu Fjárfestingarbanka at-
vinnulífsins.
Fyrirsjáanlegur kostnaður
komi fram í fjárlögum
Þótt margir stjómarandstæðinga
gleddust yfir því við umræðumar í
gær að ríkissjóður skilaði afgangi
beindu þeir sjónum sínum mun
frekai- að útgjaldaþáttum fram-
varpsins en í því er áætlað að út-
gjöld ríkissjóðs aukist um tæplega
fimm milljarða króna. Þai’ af er lagt
til að fjárheimild heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytis verði auk-
in um tæplega þrjá milljarða ki’óna.
Sagði Guðmundur Árni Stefánsson,
þingmaður Samfylkingar, merkilegt
að í mesta góðæri Islandssögunnar
væri jafnframt við svo erfiðan
stjórnunarvanda að etja, vanda sem
byggðist á óráðsíu.
Flestir þingmanna stjórnarand-
stöðunnar gerðu einnig athuga-
semdir við það að settur væri í fjár-
aukalög kostnaður sem auðveldlega
hefði mátt sjá fyrir við fjárlagagerð
árið á undan. Nauðsynlegt væri að
breyta þessum vinnuháttum, eðli-
legt væri að horfast í augu við borð-
liggjandi útgjaldaþætti.
Sagði Gísli S. Einarsson, þing-
maður Samfylkingar, t.a.m. að nið-
urstöður frumvarpsins byggðust í
raun á vanáætlunum við fjárlaga-
gerð á síðasta ári. Sagði hann auk
þess að skv. gögnum sem lægju fyr-
ir fjárlaganefnd Alþingis væm van-
áætluð útgjöld rfkisins í raun nær
sjö milljörðum en ekki fimm, þannig
lægi t.d. fyrir í uppgjöri ríkisendur-
skoðanda að halli á rekstri heU-
brigðismála yrði fjórir milljarðar í
stað tæplega þriggja. Sagði Gísli
það skrípaleik að leggja fram svo
óraunhæfar áætlanir.
Ennfremur gagnrýndi Jón
Bjarnason, þingmaður Vinstrihreyf-
ingarinnar - græns framboðs, að
menn færa fæm fram úr þeim út-
gjaldaheimildum sem fjárlög veittu
ALÞINGI
þeim en héldu samt áfram og fram-
kvæmdu hluti sem ekki væri heim-
ild fyrir í fjárlögum. Síðan væri
þess vænst að Alþingi staðfesti
þessi umframútgjöld með fjárauka-
lagafmmvarpi, Alþingi væri þannig
látið standa frammi fyrir orðnum
hlut.
Fjármálaráðherra
noti agavald sitt
Össur Skarphéðinsson, þingmað-
ur Samfylkingar, sagði að þrátt fyr-
ir allt góðærishjal væri staðan í
efnahagsmálum brothætt. Við slíkar
aðstæður væri ráð að hægja á út-
gjöldum. Ríkisstjórnin tæki hins
vegar alls ekki þann kostinn heldur
mætti segja að hún þjáðist af út-
gjaldafíkn, algert stjómleysi ríkti í
mörgum stofnunum, ekki síst heil-
brigðisstofnunum, og það markmið
að spara 300 milljónir í lyfjamálum
hefði t.d. ekki tekist betur en svo að
í staðinn varð útgjaldaauking upp á
450 milljónir. Lagði Össur áherslu á
að Geir H. Haarde yrði að nýta það
agavald sem honum væri gefið sem
ráðherra fjármála, og ekki síður
nota tyftunarvald sitt þegar svo
bæri við.
Þeir Pétur H. Blöndal og Einar
Oddur Kristjánsson, þingmenn
Sjálfstæðisflokks, tóku undir þá
skoðun að óviðunandi væri að for-
svarsmenn stofnana fæm fram úr
fjárheimildum sínum. Sumir fæm
hins vegar meira fram úr áætlun en
aðrir og samt kæmi tékki frá ríkinu
í formi fjáraukalaga á meðan þeir,
sem héldu sig innan ramma fjár-
laga, fengju skammarverðlaun.
Sögðu þeir þetta senda röng skila-
boð til stjómenda stofnana.
Tekjuafgangur
vegna þenslutekna?
Pétur Blöndal fagnaði hins vegar
mjög að ríkissjóður skilaði tekjuaf-
gangi en nokkrir stjórnarandstæð-
ingar, þ.m.t. Jóhanna Sigurðardótt-
ir, þingmaður Samfylkingar, lýstu í
því sambandi þeirri skoðun að um-
ræddur tekjuafgangur væri byggð-
ur á þenslutekjum, tekjum sem ekki
væm varanlegar og ekki í samræmi
við það markmið manna að efla
stöðugleika í efnahagslífinu.
Jón Kristjánsson, þingmaður
Framsóknarflokks og formaður
fjárlaganefndar, lagði á hinn bóginn
áherslu á að fjáraukalagafmmvai'p-
ið sýndi þann kraft sem hefði hlaup-
ið í íslenskt atvinnulíf. Atvinnuleysi
væri lítið og fyrirtæki skiluðu hagn-
aði og hvorttveggja kæmi ríkissjóði
til góða. Jón viðurkenndi að hluti
rekstrarafgangs stafaði af auknum
vörainnflutningi, sem þar af leið-
andi hefði í för með sér aukinn við-
skiptahalla við útlönd, en sagði að
þá væri nauðsynlegt að leggja tekj-
umar fyi’ir í stað þess að setja þær
aftur út í hagkerfið og valda þannig
enn frekari þenslu.
Utandagskrárumræður um málefni LÍN
Sjóðurinn sakaður
um að sinna ekki
lögboðnum skyldum
Morgunblaðið/Ásdís
Borgarstjóri afhjúpar nýjan upplýsingaskjöld á Arnarhóli.
U pplýsingaskj öldur
á Arnarhóli
í utandagskráramræðum á Alþingi
í gær um málefni Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna (LÍN) var því
haldið fram að LIN hefði brotið lög
með því að hafa ekki framkvæmt
könnun á gmnnframfærslu náms-
manna undanfarin tuttugu og fjög-
ur ár eins og lög kveða á um. Sagði
málshefjandi utandagskrámmræð-
unnar, Björgvin G. Sigurðsson,
þingmaður Samfylkingar, að sjóð-
urinn gæti ekki sinnt skyldu sinni;
að vera jöfnunarsjóður, þegar hann
hefði ekki áreiðanlegar upplýsing-
ar um raunverulega þörf náms-
manna fyrir námslán.
Björgvin sagði að könnun á
grunnframfærslu og þörf náms-
manna á námslánum hefði síðast
farið fram 1975. Hélt hann því
fram að eitt af því sem slík könnun
myndi leiða í Ijós væri það órétt-
læti sem felist í því að húsaleigu-
bætur séu skattskyldar, en það
sagði Björgvin bitna á þeim náms-
mönnum sem ekki eiga kost á því
að búa í heimahúsum eða kaupa
sér íbúð.
Björgvin gerði einnig að umtals-
efni frítekjumark námsmanna á Is-
landi sem hann sagði mun lægra,
eða 250 þúsund krónur, en á hinum
Norðurlöndunum; tæplega 809
þúsund krónur í Danmörku og 782
þúsund krónur í Svíþjóð. Sagði
hann þetta skýrast af því að ekki
hefði farið fram könnun á grunn-
framfærsluþörf námsmanna.
í svari Björns Bjarnasonar
menntamálaráðherra kom fram að
þegar í maí síðastliðnum hefði
stjórn LÍN falið sérstökum starfs-
hópi að gera tillögur um könnun á
grunnframfærslu námsmanna og
að það væri stefna sjóðsins að frá
og með næsta vori yrði stuðst við
þennan grann við árlega endur-
skoðun grunnframfærslu lána-
sjóðsins, að teknu tilliti til meðal-
tekna lánþega. Kom fram hjá ráð-
herra að gert væri ráð fyrir að
starfshópurinn lyki störfum næsta
vor og sagðist Björn bíða niður-
stöðu hans.
Björn benti jafnframt á að hann
hefði beitt sér fyrir hækkun frí-
tekjumarks námsmanna fyrr á
þessu ári úr 185 þúsund krónum í
250 þúsund, eða um 35 prósent, og
sagði hann áfram unnið að því að
bæta hag viðskiptavina lánasjóðs-
ins.
Sagði Björn að af nýrri evr-
ópskri samanburðarskýrslu um
stuðning við námsmenn í ýmsum
Evrópulöndum mætti ráða að sú
skipan mála sem gilti hér á landi
hvað varðar námslán þætti til fyr-
irmyndar. Lýsti hann furðu sinni á
utandagskráramræðum um þetta
mál enda segði í þingskaparlögum
að til slíkra umræðna mætti boða
þegar svo brýn mál kæmu upp að
eðlilegt þætti að taka þau fyrir taf-
arlaust. Slíkt ætti ekki við í þessu
tilfelli.
BORGARSTJÓRI Reykjavíkur,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, af-
hjúpaði í gær nýjan upplýsinga-
skjöld á Arnarhóli.
Upplýsingaskjöldurinn er þrí-
skiptur og markar uppsetning
hans lokaáfanga að endurmótun
Arnarhóls sem hófst árið 1988.
Endurmótunin byggist á hug-
myndum Birnu Björnsdóttur inn-
anhússarkitekts, sem valdar voru
til útfærslu eftir hugmyndasam-
keppni um hlutverk og mótun
Arnarhóls og umhverfis hans
1984.
Birna á einnig heiðurinn af
skildinum, sem unninn er úr ís-
lensku grágrýti og ber tilvitnun
úr Landnámabók sem greinir frá
upphafi búsetu í Reykjavík. En
auk þess má finna á skildinum
upplýsingar um Arnarhólsbæinn
og styttu Ingólfs Arnarsonar.
í ræðu borgarstjóra kom þó
fram að Birna hefði lagt til að
einnig yrði reist stytta af Hall-
veigu Fróðadóttur og sagði borg-
arstjóri athugandi að Hallveig
eignaðist einnig sinn stað í borg-
arlandslaginu.
Framlög til
jöfnunar
rafhitunar-
kostnaðar
verði aukin
í SVARI Finns Ingólfssonar iðnað-
arráðherra við fyrirspui’n Kristjáns
L. Möller, þingmanns Samfylking-
ar, á Alþingi um lækkun húshitun-
arkostnaðar kom fram að það er
vilji ríkisstjómar að við aðra um-
ræðu um fjárlög fyrir árið 2000
verði upphæð sú, sem áætluð er til
niðurgreiðslna á rafhitunarkostnaði,
aukin um þrjátíu milljónir króna
þannig að tilmælum þingsályktunar
um byggðamál, sem samþykkt var í
fyrra, sé fylgt að fullu.
Finnur sagði einnig að á ríkis-
stjómarfundi á þriðjudag hefði
hann lagt fram tillögur að reglum
um stuðning við lagningar nýrra
hitaveitna á köldum svæðum en í
fjárlögum þessa árs og í framvarpi
til fjáraukalaga er gert ráð fyrir því
að eyða 90 milljónum króna í slíkar
stuðningsaðgerðir.
Kristján hafði í fyrirspurn sinni
spurst fyrir um það hvernig standa
ætti við þau fyrirheit um lækkun
húshitunai’kostnaðar sem fram
komu í tillögu svokallaðrar byggða-
nefndar forsætisráðherra á síðasta
kjörtímabili. Kom fram í máli Krist-
jáns að þeir sem greiða mest fyrir
hitun íbúðarhúsnæðis búa flestir í
dreifðari byggðum landsins og sagði
Kristján í þvi sambandi að jöfnun
húshitunarkostnaðar væri því
byggðastefna sem bragð væri að.
Iðnaðarráðherra rakti í svari sínu
auknai’ fjárveitingar til niðurgreiðslu
á rafhitun en í fjárlögum þessa árs
var gert ráð fyrir að sex hundruð
milljónum króna yrði varið til þess i
stað 487 milljóna árið 1998. Sagði
Finnur að með þessari hækkun hefði
hitunarkostnaður meðalnotanda
miðað við algengasta hitunartaxta
hjá Rafmagnsveitu ríkisins lækkað
um rúmlega tólf prósent og því hefði
náðst verulegur árangur í þessu efni.
Miðstjórnarfundur
Framsóknarflokksins
Hefst með
stefnuræðu
formanns
MIÐSTJÓRNARFUNDUR Fram-
sóknarflokksins hefst á Hótel Loft-
leiðum í dag klukkan 17.30. Fundin-
um lýkur síðdegis á morgun, laugar-
dag, en fundarstörf hefjast þá
klukkan 9 árdegis.
Að sögn Egils Heiðars Gíslasonar,
framkvæmdastjóra Framsóknar-
ílokksins, munu um 150 miðstjórn-
arfulltrúar af öllu landinu sækja
fundinn. Fundarhöldin í dag verða
helguð stefnuræðu formanns en að
loknum ílutningi hennar verða um-
ræður um hana.
Á laugardaginn verður litíð til
framtíðar. Farið verður yfir nýja
stöðu sem upp er komin í sambandi
við breytta kjördæmaskipan og ný
kosningalög. Jafnframt verða skipu-
lagsmál flokksins rædd og Páll
Skúlason háskólarektor heldur fyr-
irlestur um miðjustefnu í stjórn-
málasögu og -heimspeki. Bjartsýnis-
verðlaun, sem flokkurinn hefur stað-
ið fyrir sl. tvö ár, verða veitt og
kosnir verða níu einstaklingar i
landsstjórn flokksins.
Alþingi
Dagskrá
Fundir falla niður
ÞING Norðurlandaráðs verður
haldið í Stokkhólmi dagana átt-
unda til ellefta nóveniber og
fundir í Alþingi falla niður af
þeim sökum næstkomandi mánu-
dag og þriðjudag. Þingfundur
verður næst í Alþingi miðviku-
daginn 10. nóvember.