Morgunblaðið - 13.01.2000, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913
10. TBL. 88. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 13. JANÚAR 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Stjórnvöld í Bretlandi fliuga að leysa Augusto Pinochet úr haldi
Kann að verða
leiddur fyrir
rétt í Chile
Santiago, Madrid, París. AFP, AP.
EDUARDO Frei, forseti Chile,
sagði í gær að Augusto Pinochet,
fyrrverandi einræðisherra landsins,
kynni að verða sóttur til saka í Chile
ef hann sneri þangað aftur. Áður
hafði Jack Straw, innanríkisráð-
herra Bretlands, tilkynnt að hann
væri að íhuga að leysa Pinochet úr
haldi og hafna beiðni Spánverja um
að hann yrði framseldur til Spánar
þar sem hann væri of veikur til að
verja sig fyrir rétti.
„Dómstólarnir í landi okkar eiga
að kveða upp úrskurð sinn,“ sagði
Frei. „Við höfum varið rétt okkar til
að leysa eigin vandamál í Chile og
leyfa ekki öðrum að leysa þau í okkar
nafni.“
Dómstólar í Chile íhuga nú 55 mál-
sóknir gegn Pinochet, sem hefur ver-
ið sakaður um að bera ábyrgð á
pyntingum og drápum á hundruðum
manna á valdatíma sínum á árunum
1973-90.
Margir efast þó um að Pinochet
verði sóttur til saka í Chile og telja
ólíklegt að hann verði sviptur frið-
helgi sem hann hefur notið í landinu
sem þingmaður.
Jack Straw sagði að læknar, sem
rannsökuðu Pinochet, hefðu komist
að þeirri niðurstöðu að hann væri of
veikur til að geta varið sig fyrir rétti.
Breski innanríkisráðherrann kvaðst
því vera að íhuga að hafna framsals-
beiðni Spánverja og gaf þeim og öðr-
um málsaðilum viku frest til að
leggja fram nýjar röksemdir í mál-
inu.
Spænska stjórnin hyggst
ekki beita sér frekar
Abel Matutes, utanríkisráðherra
Spánar, kvaðst virða ákvörðun
Straws og sagði að spænska stjórnin
myndi ekkert aðhafast frekar í mál-
inu og ekki afhenda breskum stjórn-
völdum nýjar tillögur spænska rann-
sóknardómarans Baltasars Garzons,
sem óskaði eftir framsalinu fyrir
tæpu einu og hálfu ári.
Utlagar írá Chile og lögfræðingar
mannréttindahreyfínga á Spáni
sögðu að fréttirnar um að Pinochet
kynni að verða leystur úr haldi yllu
þeim miklum vonbrigðum. Peir
sögðu þó að baráttunni væri ekki
lokið og töldu að Pinochet kynni að
verða saksóttur í Chile eða Bret-
landi.
Yfirvöld í Frakklandi, Belgíu og
Sviss hafa einnig óskað eftir framsali
Pinochets.
Elizabeth Guigou, dómsmálaráð-
herra Frakklands, sagði að efasemd-
ir Straws um að Pinochet þyldi
Kona veifar fána Chile við þinghúsið í London í gær þegar andstæðing-
ar Augustos Pinochets komu þar saman til að mótmæla yfirlýsingu
Jacks Straws, innanríkisráðherra Bretlands, um að hann kynni að leysa
Augusto Pinochet úr haldi þar sem einræðisherrann fyrrverandi væri
of veikur til að verja sig fyrir rétti.
langvinn réttarhöld væru réttmæt-
ar. „Augusto Pinochet ber ábyrgð á
hryllilegum glæpum. En lögin í lönd-
um okkar kveða á um að ekki sé
hægt að sækja menn til saka ef þeir
geta ekki varið sig fyrir rétti.“
■ Ákvörðun um framsal/26
Aftöku
• •
Ocalans
frestað
Ankara. Reuters, AFP.
STJÓRN Tyrklands samþykkti í
gær að fresta aftöku Abdullah Öcal-
ans, leiðtoga kúrdískra uppreisnar-
manna, þar til
Mannréttinda-
dómstóll Evrópu
hefur kveðið upp
úrskurð sinn í
áfrýjunarmáli
hans.
Bulent Ecevit
forsætisráðherra
tók þó fram að
fallið yrði frá Öcalan
ákvörðuninni ef stuðningsmenn
Öcalans reyndu að notfæra sér hana
til að grafa undan öryggishagsmun-
um Tyrklands. Dauðadómurinn yrði
þá sendur til þingsins, sem þarf að
staðfesta hann áður en honum verð-
ur fullnægt.
Mannréttindadómstóll Evrópu
hafði óskað eftir því að aftökunni
yrði frestað meðan hann fjallaði um
áfrýjun Öcalans. Talið er að allt að
hálft annað ár geti liðið þar til dóm-
stóllinn kveður upp úrskurð sinn.
Stjórnarflokkarnir ákváðu að
verða við þessari beiðni á sjö klukku-
stunda fundi í gær. Margir telja að
þetta sé fyrsta málið, sem ógnað hafi
einingu stjórnarinnar, en hún er álit-
in traustasta ríkisstjórn Tyi'klands í
mörg ár.
Ecevit er andvígur dauðadómum
og óttast að verði Öcalan tekinn af
lífi geti það torveldað Tyrkjum að fá
aðild að Evrópusambandinu. Stuðn-
ingsmenn þjóðernissinna í stjórninni
lögðu hins vegai' fast að þeim að
hafna því að aftökunni yrði frestað.
AlJ
Kúbumenn skoða veggspjöld á glugga í miðborg Havana, m.a. mynd af
drengnum Elian Gonzalez með áletruninni „Frelsið Elian“.
Mál kúbverska flóttadrengsins
Urskurður hér-
aðsdóms ógildur
Washington. AP, Reuters.
BANDARISKA dómsmálaráðu-
neytið staðfesti í gær ákvörðun inn-
flytjendaeftirlits Bandaríkjanna,
INS, um að senda skyldi kúbverska
flóttadrenginn Elian Gonzalez í for-
sjá föður síns á Kúbu.
Ráðuneytið sagði að vildi einhver
freista þess að fá úrskurði INS
hnekkt eða breytt yrði það að gerast
með málaferlum fyrir alríkisdóm-
stól. Héraðsdómur, sem úrskurðaði
að afabróðir Elians skyldi hafa forsjá
hans með höndum til bráðabirgða,
hefði ekki lögsögu í málinu og úr-
skurðurinn væri því ógildur.
Ættingjar drengsins í Miami
sögðu að þeir myndu ekki láta hann
af hendi baráttulaust og hygðust
óska eftir því að alríkisdómstóll veiti
honum hæli í Bandaríkjunum sem
pólitískum flóttamanni. „Annað-
hvort verða þeir að ná honum með
valdi, sem væri hneyksli, eða leita til
alríkisdómstóls, sem er það sem þeir
ættu að gera,“ sagði lögfræðingur
ættingja drengsins.
Rússneski herinn snýr vörn í sókn í Tsjetsjníu
Tugir skæruliða
sagðir hafa fallið
Moskvu, Shali. Reuters AFP, AP.
RÚSSNESKI herinn kvaðst í gær
hafa snúið vörn í sókn í Tsjetsjníu
eftir að hafa orðið fyrir miklu mann-
falli í gagnárásum tsjetsjenskra
skæruliða síðustu daga. Rússneskar
hersveitir hófu nýja sókn í átt að
miðborg Grosní, höfuðstaðar Tsjet-
sjníu, og rússneska sjónvarpsstöðin
NTV sagði að mikið mannfall hefði
orðið í liði skæruliða. Þá skýrði Igor
Sergejev, varnarmálaráðherra
Rússlands, frá því að myndaðar
hefðu verið sérstakar „stormsveitir“
sem ættu að ná Grosní á sitt vald.
NTVhafði eftir heimildarmönnum
sínum í hernum í gær að 70 skæru-
liðar hefðu fallið í átökunum á einum
sólarhring. 15 rússneskir hermenn
hefðu beðið bana og 38 særst.
Enn var barist í gær í bænum
Shali, 25 km suðaustan við Grosní,
þar sem hersveitir Rússa eru sagðar
hafa umkringt allt að 60 skæruliða.
Hersveitir vora einnig sagðai- hafa
slegið hring um skæruliða í lestar-
stöð og kornhlöðu í Ai'gun, litlum bæ
um átta km austan við Grosní.
Rússar hófu einnig nýja sókn í átt
að miðborg Grosní og nutu stuðnings
árásarþyrlna sem skutu flugskeyt-
um á skæruliða. Rússar sögðu að 30
skæruliðar hefðu reynt að brjótast
úr herkví í norðvesturhluta borgar-
innar en hersveitirnar hefðu hrundið
árásinni og fellt a.m.k. níu þeirra.
Rússar héldu einnig áfram árás-
um sínum á mikilvæga vegi í fjöllun-
um í suðurhluta Tsjetsjníu til að
koma í veg fyrir að skæruliðum bær-
ust vopn og vistir.
Gætu dregið úr
vinsældum Pútíns
Rússnesku hersveitirnar gerðu
hlé á árásunum á Grosní í þrjá daga
vegna jólahalds rétttrúnaðarkirkj-
unnar og loka föstumánaðar músl-
ima en hófu þær að nýju eftir að
skæruliðar komu þeim í opna skjöldu
og felldu tugi heimanna í nokkrum
áhlaupum. Þetta er mesta áfall sem
rússneski herinn hefur orðið fyrir
frá því hernaðaraðgerðirnar hófust
fyrir tæpum fjórum mánuðum.
Frekari áföll gætu dregið úr sigur-
líkum Vladímírs Pútíns, setts for-
seta, í kosningunum í mars, en mikl-
ar vinsældir hans hafa einkum verið
raktar til framgöngu hans í Tsjet-
sjníumálinu.
Rússneskir fjölmiðlar, sem hafa
stutt aðgerðirnar til þessa, óttast nú
að skæruliðarnir, sem veittu litla
mótspyrnu í fyrstu, séu að sækja í
sig veðrið og segja að átökin séu far-
in að minna óþyrmilega á ófarir
hersins í stríðinu í Tsjetsjníu á ár-
unum 1994-96 sem lauk með auð-
mýkjandi ósigri Rússa. „Við getum
nú aðeins vonað að þjóðhöfðinginn
hafi fengið raunsannar upplýsingar
og ekki þær sögur sem herinn hefur
sagt blaðamönnum," sagði dagblaðið
Nezavísímaja Gazeta í gær.
MORGUNBLAÐiÐ 13. JANÚAR 2000