Morgunblaðið - 06.04.2000, Síða 62

62 FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Nýtt!
Treflar og veski f úrvali

Opið: Mánud. - föstud. kl. 13-18.
m á m í m ó
f - gaflrrí
* * >'5í fíöí!
cn i
<D cn
r— O)
- a r—
JxZ Cl
Q
V- N —
:0 Q O) co
CT) 1—
CO 3
i— X
05 ~Ö 3
-Q X)
03 Va
O C
co k_ 03 z
1 <D <D cn i
o)
ro <D
"rö r—
O) "
03 c E
s— 03 o
-Q o
O) x—
C =) o o
Q E 03
cn -C
<j) 00
■>03 V- 4— 03 <T)
V-
03 > <J)
03 1
M— 03 o E

'05 o
LD
O)
c
:0
M—
_X
<D
O
O
Q.
E
ra
JZ
00
cr>
<\i
T3
3
C
C
3
U)
00
1
CM
■
~o
S_
05
O)
3
03
cn
r—
CVJ
03
O)
03
"O
05
>
KO
Q.
O
00
C
<D
*4—
03
X
05
UMRÆÐAN
Fræðum börnin okkar
um fegurð ástarinnar
í LJÓSI þeirrar stað-
reyndar sem blasir við
okkur varðandi klám og
saurlífi og breyttar kyn-
lífsvenjur stórs hóps ís-
lendinga held ég að við
foreldrar og aðrir, sem
vinna við uppeldi barna,
þurfum að huga að börn-
unum okkar, sem lenda
mitt í þessari hringiðu,
þeirra sem koma til með
að flytja boðskapinn
áleiðis eftir okkar dag.
Þar sem kynhvötin er
ein af frumhvötum
mannsins er hætt við að
ef ekki önnur mynd birt-
ist bömunum okkar, en
sú sem blasir við þeim í dag, muni
þau telja klám og saurlífi hluta af
„eðlilegu" kynlífi. Eg held að það sé á
ábyrgð okkar að sporna við því. Við
erum kannski lítt megnug að stoppa,
á einni nóttu, eða breyta þeirri þróun
sem hafin er, en með því að taka inn í
uppeldi bama okkar staðreyndina
um fegurð ástarinnar og kynlífs sem
unaðslegs afsprengis hennar tekst
okkur kannski að snúa þróuninni við
þannig, að baraa- eða
bamabamabörn okk-
ar megi lifa við heil-
brigðari kynlífsímynd
en blasir við í dag.
Bömin okkar koma
til með að þroskast af
visku og vexti og því
fylgir kynþroski. Ef
þau eru uppfrædd á
eðlilegan hátt um ást-
ina og þann unað sem
henni fylgir hljóta að
vera minni líkur á að
þau laðist að innihalds-
lausu kynlífi. Ástlaust
kynlíf hlýtur ávallt að
vera innantómt, en það
svalar þó frumþörfum
mannsins. Því er mikilvægt að ungt
fólk læri að drekka strax með móður-
mjólkinni muninn á innantómu kyn-
lífi og kynlífi sem uppskem tilfinn-
ingalegs ástarsambands. Kynlíf var í
aldanna rás hugtak sem ekki mátti
nefna upphátt og þótti jafnvel saur-
ugt. Kannski felst fáviskan í því og
kannski er sú fáviska afrakstur þess
sem blasir við okkur í dag.
Ef bara helmingur þess sem sagt
Klám
Hætt er við að ef ekki
önnur mynd birtist
börnunum okkar en sú
sem blasir við þeim í
dag, segir Hjördfs Árna-
dóttir, muni þau telja
klám og saurlífi huta af
„eðlilegu“ kynlífí.
er um kynlífsvenjur ungs fólks á ís-
landi í dag er sannur og að ekkert á
því sviði sé lengur heilagt og ef það
er rétt að til sé ungt fólk sem telji það
ekki tiltökumál að hafa samfarir úti á
dansgólfi, með hverjum sem er; að
það hópi sig saman og lifi „stóðlífi";
að það gefi hvert öðra fatafellur og
fleira í þeim dúr í afmælis- og jafnvel
brúðargjöf; að kynferðislegt ofbeldi
sé viðurkennt meðal þeirra, þá er
mál að linni! Sé þetta rétt, er Ijóst að
_ Hjördís
Ámadóttir
okkur foreldram og fullorðnum, sem
treyst hefur verið fyrir uppeldi
barna, hefur einhvers staðar á leið-
inni orðið veralega á messunni og
okkur ber skylda til að snúa við þess-
ariþróun.
Eg tel að vænlegasta leiðin til að
ráðast að vandanum sé sú, að upp-
fræða bömin okkar um fegurð ástar-
innar og unaðinn sem henni er sam-
fara og þá staðreynd að kynlíf getur
verið stórkostlegt og spennandi þótt
það sé ekki stundað á torgum úti eða
í stóram hópum.
Án efa era einhverjir sem hljóta að
spyrja sig við lestur þessarar grein-
ar, af hverju ég nefni ekki það full-
orðna fólk sem hagar sér eins og
raun ber vitni í þessum efhum og era
fyrirmyndir bama okkar? Þeirri
spumingu vil ég svara þannig; for-
eldrar og þeir, sem að einhverju leyti
hafa með uppeldi bama að gera, era
bestu fyrirmyndimar og það sem
þeir hafa fyrir komandi kynslóðum
verða þeir að geta horfst í augu við í
sálarspeglum sínum. Ef þú telur
„saurlífi" eðlilegt er líklegt að bamið
þitt telji það líka eðlilegt, ef þú elur
bamið þitt upp við fegurð ástarinnar
og kynlíf sem eðlilegt afsprengi
hennar er líklegt að bamið þitt verði
þér sammála. Foreldrar og aðrir
uppalendur, tökum höndum saman
og fræðum bömin okkar um fegurð
ástarinnar! Lengi býr að fyrstu gerð.
Höfundur er móðir og félagsmála-
stjóri í Reykjanesbæ.
ÞAÐ era merkileg
ummælin sem stjóm-
arformaður olíuversl-
unar einnar lét hafa
eftir sér á stjómar-
fundi félagsins um
daginn. Þar sagði
hann: „Næsta ólíklegt
verður að telja að sú
lögskýring á jafnræð-
isgrein stjómarskrár-
innar verði ofan á að
hún verði til að ógilda
kerfi sem hefur verið
við lýði í nærri tvo ára-
tugi.“ Hann vildi líka
meina að það yrði
Hæstarétti til lítils
sóma ef ekki yrði litið
til þeirrar staðreyndar að sá raun-
veraleiki í þessum málum sem við
nú byggjum við hefði verið í 17 ár og
mótað allt þjóðlífið, ef marka mætti
heimildir Morgunblaðsins.
Ekki þykja mér nú þessi ummæli
gáfuleg. Af hveiju gat hann ekki
bara sagt að hann vonaði að engin
breyting yrði á kvótakerfinu svo að
olíusalan minnkaði ekki á tröllvöxnu
fiskiskipin? Þá hefði ég nú skJlið
manninn. En þessi ummæli hér að
ofan era alveg út úr kú! Þetta er líkt
og ef ríkisstjóri Mississippi hefði
sagt árið 1960: „Ja, við erum búnir
að berja og lífláta
svertingja án dóms og
laga í svo langan tíma
og þjóðlífið hefur alveg
mótast samkvæmt því,
þannig að við föram nú
varla að láta af því
núna, ha? Ég vil líka
minna viðkomandi á að
Nelson Mandela í
fangeli í 27 ár en þeir
hleyptu nú samt mann-
greyinu út á endanum
enda sjálfsagt ólöglegt
og óréttlátt að halda
honum, eins og það er
ólöglegt og óréttlátt
kvótakerfið sem við
búum við.“
Nú hefur „hagræðingin“ í sjávar-
útveginum kostað u.þ.b. 50 milljarða
síðustu 4 árin að manni skilst. Ég
legg þann skilning í það að stórút-
gerðirnar séu búnar að kaupa upp
svo mikið af sameigninni þessi ár.
Það hlýtur að hafa kallað á mikla
dirfsku einhverra bankastofnana í
landinu að lána fyrir svo vafasömum
viðskiptum. Dirfsku sem kannski er
að snúast upp í martröð. Mér finnst
að minnsta kosti voðalega áhuga-
vert þegar formaður LÍÚ, sem jafn-
an situr í stjóm íslandsbanka, kalli
nú hástöfum eftir sameiningu við
Peningahyggja
Erum víð virkilega svo
sorgleg þjóð, spyr
Kristján Ragnar
Ásgeirsson, að við virð-
um bara peninga og dá-
um handhafa þeirra án
þess að spyrja nokkurs?
Landsbankann þegar nær dregur
úrskurði Hæstaréttar í Vatneyrar-
málinu. Hvað liggur eiginlega þar að
baki? Ekki hefur honum legið á að
bæta samkeppnisstöðu sína gagn-
vart erlendum lánastofnunum hing-
að til, sá ágætis banki, en núna má
engin bið verða!
Það sorglegasta við þetta allt
saman er að þessi staða sem upp er
komin er stjómvöldum að kenna!
Umboðsmenn þjóðarinnar hafa
bragðist. Þeim hefur yfirsést stjórn-
arskráin sem þeir hafa ætíð lofað að
fylgja og látið í gegn lög sem eyða
heilum byggðarlögum hægt og á
sársaukafullan hátt, gerandi marga
þegna landsins, kjósendur þeirra, að
öreigum. Samt standa þeir ávallt
stoltir í pontu á Alþingi og þykjast
hver öðram gáfaðri þegar þeir ræða
málefni sem skipta í raun engu máli.
Nú rífast þeir um hlutafélagsvæð-
ingu Keflavíkurflugvallar. Hvað er
Alþingi að eyða tíma sínum í það? Af
hverju bjóða þeir bölvaðan flugvöll-
inn bara til hæstbjóðanda og láta
hann um að hafa áhyggjur af
rekstri, ég held það geti nú varla
versnað! Þeir gætu þá farið að eyða
meiri tíma í að hugsa um þau raun-
veralegu vandamál sem hrjá fólks-
fjöldann og kannski fundið lausn við
þeim í stað þess að benda alltaf hver
á annan og rífa kjaft út af engu.
Þetta er til háborinnar skammar. Á
meðan verða til menn sem eiga
miklu meira en þeir þurfa og aðrir
sem eiga ekki nóg. Þetta finnst fólki
á íslandi mörgum hverjum hið eðli-
Iegasta, en það er það ekki þegar
ríkið dælir verðmætum í hendur
fárra og slær á putta litla mannsins
sem reynir að ná sér í soðið. Ég ber
bara virðingu fyrir mönnum sem
afla sinna tekna með vinnu og út-
sjónarsemi, en ekki með því að gera
syndandi sameiginlegan fiskinn í
sjónum að sínum og kalla sig við-
skiptajöfra. Erum við virkilega svo
sorgleg þjóð að við virðum bara pen-
inga og dáum handhafa þeirra án
þess að spyija nokkurs? Þurfum við
virkilega að eiga allt? Mér finnst
mannvonskan alltaf verða meiri og
meiri, græðgin vex dag frá degi og
enginn spyr að leikslokum. Höfum
við ekkert betra að gera eða er
græðgin einfaldlega að drepa menn?
Höfundur ernemi við Sam-
vinnubáskólann á Bifröst.
ÞAÐ var mikið
menningarslys á sínum
tíma, þegar kommamir
yfirtóku menntamála-
ráðimeytið. Þá urðum
við vitni að hörmuleg-
um slysum í menntun
og kennslu. Afsiðun
hófst á vissum þáttum í
skólakerfinu. Afnumið
var t.d. að böm gætu
fallið á prófum á milli
bekkja, sem reyndust
vera mikil mistök.
Vorkunnsemi gagnvart
lærdómi varð áberandi
þáttur í kennslu. Senni-
lega var þó verst, að
Skólaljóðin, sem ávallt
höfðu verið veigamikill þáttur í móð-
urmálskennslu vora skyndilega talin
óþörf og bannfærð! -
Bömunum talin ofraun
að læra utanað nokkrar
perlur okkar snjöllustu
skálda!
Landráð?
Ég tel ennþá að þessi
rauða og róttæka
ákvörðun nálgist að
vera landráð, hvorki
meira né minaa. Þessa
stóra fullyrðingu er að
sjálfsögðu skylt að rök-
styðja.
Fyrst vil ég vekja at-
hygU á að einn okkar
hámenntaðasti og virt-
asti fræðimaður í ís-
lenskukennslu upplýsti fyrir fáum
áram: „Böm eiga orðið svo erfitt með
Landráð?
Eg tel ennþá að þessi
rauða og róttæka
ákvörðun, segir Guð-
mundur Guðmundar-
son, nálgist að vera
landráð.
að tjá sig á móðurmáhnu. Orðaforð-
inn er svo iýr.“ Þessi staðreynd hefði
að sjálfsögðu átt að kalla á skyndileg
viðbrögð og úrbætur, sem enn skort-
ir! íhuga ætti þetta, þótt seint sé.
Ijóðagerðin heíír ávallt verið
einn mikilvægasti og sérstæðasti
burðarásinn í okkar menningu Fátt
hefir forðað íslenskri tungu betur frá
aUs konar hremmingum eða glötun.
Ljóðsnilld er ómetanleg til varðveislu
tungunnar, sem er gildasti hlekkur-
inn í sjálfstæði þjóðarinnar. Hin
furðulega afsiðun í ljóðagerðinni hef-
ir verið ríkjandi aUtof lengi.
I allri okkar fátækt og vesöld á síð-
ustu öldum reyndist íslensk tunga
ávaUt mikUvægt vopn, sem hagnýtt
var landi og þjóð tíl heilla. LjóðmáUð
stuðlað með eða án ríms náði síðan
shkri fullkomnun að öUu lengra verð-
urvartkomist!
Afturábak-gírinn
Það er sorglegt og furðulegt í senn
að vissir „menningarvitar“ töldu um
miðja síðustu öld bráðnauðsynlegt að
skipta yfir í eins konar afturábak-gír
með prósa og jafnframt er reynt að
traðka okkar sérstæða og þjóðlega
ljóðmál niður í svaðið. Þannig er
ljóðsmekk og málvitund æskunnar
nú á dögum spUlt og kappkostað að
ragla hana í ríminu. Gæti verið að
gömlu sauðtryggu stalínistamir séu
enn við hestaheUsu í virðulegu ráðu-
neyti menntamála?
Um afsiðun og
hugsanleg landráð?
Guðmundur
Guðmundarson