Morgunblaðið - 19.07.2000, Qupperneq 14

Morgunblaðið - 19.07.2000, Qupperneq 14
14 MIÐVIKUDAGUR 19. JÚLÍ 2000 MORGUNBLAÐIÐ HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ Strætisvagnar Reykjavikur hafa þjónað borgarbúum í tæp 70 ár Guðmundur Sigurjónsson er nú launafulltrúi hjá SVR, en var áður vagnstjóri og varðstjóri. Að baki Lilju Ólafsdóttur má sjá annað tveggja verksteeða SVR. Húsið var áður braggi. 25-30 þúsund farþegar á dag Reykjavík í tæp 70 ár hafa Strætisvagn- ar Reykjavíkur greitt leið íbúa höfuðborgarsvæðisins, auðveldað þeim samgöngur og sett svip á mannlífið. Akstur á vegum Strætis- vagna Reykjavíkur hófst hinn 31. október árið 1931 og nálg- ast því stórafmæli fyrirtækis- ins. Frá Álftanesi að Arnarholti Að sögn Lilju Ólafsdóttur, forstjóra SVR, eru starfs- menn fyrirtækisins um 260. 180 vagnstjórar sjá um að koma borgarbúum á milli staða. Einnig eru 40-50 vagn- stjórar sem sjá um sumar- afleysingar. Á hverjum virkum degi nýta um 25-30 þúsund manns sér þjónustu SVR. Um helgar eru þeir færri, á laugardögum um 14 þúsund en sunnudög- um í kringum 10 þúsund. I flota SVR eru 78 vagnar. Árið 1999 var þeim ekið alls 5,8 milljónir kílómetra. Reknar eru samfelldar al- menningssamgöngur á höfuð- borgarsvæðinu, segir Lilja. Hægt er að stíga um borð í vagn á Álftanesi og ferðast alla leið að Arnarholti á Kjal- arnesi. Aukið hlutverk almenningssamgangna Lilja segir almenningssam- göngur eiga vaxandi hlutverki að gegna og umræðan snúist nú fyrst og fremst um hvernig megi efla þær. „Það er eins og öll umræða og viðhorf til al- menningssamgangna hafi engan veginn verið á þvi þroskastigi sem hún hefur verið í nágrannalöndum okk- ar, en nú er það að breytast," segir Lilja. I Reykjavík hefur sú stefna verið við lýði að bæta skuli al- menningssamgöngur, að sögn Lilju. I vetur var mörkuð skýrari stefna í þá átt. Borg- arráð samþykkti á fundi sín- um 14. mars síðastliðinn að efla almenningssamgöngur. Lilja segir ástæðu þess að nauðsynlegt sé að efla sam- göngur þessar margþætta. „Menn sjá fram á gífurlega aukna umferð og samhliða því alls konar óþægindi og mikinn kostnað," segir Lilja. Koma þarf í veg fyrir að umferð aukist og draga þarf úr þeim kostnaði sem fylgir gatnagerð og vegalagningu. Einnig þarf að minnka loftmengun. Lilja segir aukna notkun almenn- ingssamgangna geta bætt þar úr. Koma þurfi í veg fyrir að fólk ferðist eitt og eitt á bif- reiðum sínum. Til að fólk nýti sér frekar almenningssam- göngur og minnki notkun einkabíla þurfa almennings- samgöngur að vera þægilegar og auðveldar. Hlutafélag í upphafi Starfsemi Strætisvagna Reykjavíkur hafa tekið nokkrum stakkaskiptum í ái-anna rás. Lilja telur starf- semi SVR búa yfir nokkurri sérstöðu í Ijósi smæðar þjóð- félagsins og bakgrunns Is- lendinga sem einkum tengist sjávarútvegi og landbúnaði. Borgarsamfélagið tók ekki að myndast að ráði fyrr en á 20. öldinni. Stofnfundur Strætisvagna Reykjavíkur var haldinn í Baðstofu iðnaðarmanna í Reykjavík dagana 24. og 25. ágúst 1931. Þá var félags- stjórninni veitt heimild til kaupa á sex strætisvögnum til starfseminnar, að því er kem- ur fram í Sögu Strætisvagna Reykjavíkur sem Guðlaugur Jónsson tók saman. Strætisvagnar Reykjavíkur voru hlutafélag allt til ársins 1944 þegar borgin tók yfir reksturinn. Stofnendur fé- lagsins voru 13 talsins og voru þeir jafnframt hluthafar. Strætisvagnarnir sex Eins og fyrr segir tóku strætisvagnarnh að ganga hinn 31. október 1931. Fyrir- hugað hafði þó verið að þeir hæfu akstur 1. október. Svo fór þá að enginn hinna áætl- uðu strætisvagna var tilbúinn fyrir þann tíma og varð félag- ið þá að bjargast við leigu- vagna fyrsta kastið, einkum póstbíl. Þann 31. október var fyrsti strætisvagninn skrá- settur. Annar vagninn komst í gagnið 11. nóvember. í lok aprfl 1932 höfðu allir vagn- amir sex verið teknir í notk- un. Fyrstu tveir vagnarnir voru gerðir fyrir 14 farþega hvor en hinir fjórir fyrir 25 farþega hver. Vagnarnir sex gátu því tekið alls 128 far- þega. I upphafí voru tveir bfl- stjórar um hvern vagn og óku þeir sinn hálfan daginn hvor. Hinn 25. október 1931 birt- ist í Morgunblaðinu grein um strætisvagnana og var þar gerð grein fyrir því hvernig ráðgert væri að haga starf- seminni. Þar segir: „Tveir af bflunum eiga að vera í förum milli Klepps og Skildinga- ness, aðrir tveir milli Raf- magnsstöðvar hjá Elliðaám og Kaplaskjóls. Hafa þeir marga viðkomustaði (um 30) í bænum og verður gjaldið 10- 30 aurar eftir vegarlengd. Fimmti bfllinn verður í förum hér innanbæjar og tekur við Morgunblaðið/Sif Gunnlaug Emilsdóttir hóf störf hjá SVR aðeins 19 ára. Morgunblaðið/Sif Pétur Jónsson hefur starfað á verkstæðinu í tæp 45 ár. fólki á viðkomustöðum hinna bflanna og flytur það víðs veg- ar um bæinn. Sjötti bfllinn verður til vara.“ Stundvísi í fyrirrúmi Höfuðborgarbúar voru flestallir ánægðir með hina nýju starfsemi. í aprflmánuði 1932 birtist grein í einu dag- blaðanna í Reykjavík þar sem einn farþega vagnanna rekur mikilvægi almenningssam- gangna. Sérstaka athygli vakti hann á stundvísi vagn- stjóranna sem hann taldi til stökustu prýði. Þar segir meðal annars: „Forgöngu- menn þessa fyrirtækis eiga þakkir skildar fyrir að hafa komið á fót reglubundnum strætisvagnaferðum hér í bænum. En jafnframt ber að þakka þeim sérstaklega fyrir nýmæli, sem þeir sömuleiðis verða að álítast brautryðjend- ur að hér í bæ, og það er stundvísi. íslendingar hafa alltaf, og það með réttu, verið álitnir manna óstundvísastir. Þess vegna er það, að menn hafa veitt því sérstaka at- hygli, að strætisvagnarnir renna ætíð af stað á þeirri mínútu, sem þeim er ætlað að gera það. Það er regluleg ánægja að því að sjá alla fimm vagnana hefja ferðir sínar frá Lækjartorgi á einni og sömu mínútunni. Hér er að skapast glæsilegt fordæmi, sem margir okkar íslendinga þyrftu að taka til eftirbreytni á mörgum sviðum.“ Alltaf nóg að gera á verkstæðinu Margt starfsfólk SVR hef- ur starfað þar til fjölda ára og lætur vel af. Gunnlaug Emilsdóttir hóf þar störf 1. júlí 1955, þá 19 ára að aldri. Fyrst um sinn starfaði hún við að telja fargjöld strætis- vagnanna. Það mun hafa verið mikil vinna og þegar mest lét voru 8-9 manns sem tóku til hendinni, töldu seðlana og pökkuðu inn smámyntinni. Að staðaldri voru þó aðeins 3-4 manneskjur sem sáu um taln- inguna. Fargjöldin voni talin í höfuðstöðvum SVR allt til ársins 1992. Síðar tók Gunnlaug við símavörslu hjá SVR. Einnig hefur hún starfað sem launa- fulltrúi, en fyrir skömmu flutti hún sig aftur í síma- vörsluna. Gunnlaug segir vinnustað- inn mjög heimilislegan og þar ríki góður starfsandi Pétur Jónsson hóf störf sama ár og Gunnlaug, á verk- stæði SVR. Á verkstæðinu er alltaf nóg að gera segir Pétur. Daglega koma 10-15 strætis- vagnar sem þai’f að lagfæra. Aðspurður segist hann kunna vel við sig á verkstæð- inu. Ef hann gerði það ekki hefði hann ekki starfað þama eins lengi og raun ber vitni. Áður þurfti aukavagna vegna ásóknar Guðmundur Sigurjónsson er nú launafulltrúi hjá SVR. í 19 ár var hann vagnstjóri og lengst af ók hann leið fjögur. Einnig starfaði hann sem varðstjóri á Hlemmi. Guðmundur minnist eink- um tengslanna við farþegana, en gjarnan voru það sömu far- þegamir sem ferðuðust með vagninum daglega. Ákveðin kynni myndast óhjákvæmi- lega milli farþega og vagn- stjóra, segir Guðmundur. Þegar Guðmundur starfaði sem vagnstjóri var farþega- fjöldinn 16-17 milljónir á ári, en nú er hann rúmar 8 millj- ónir. Svo mikil var aðsókn í vagnana að gjarnan voru aukabflar sendir með strætis- vögnunum á morgnana og í hádeginu. Einnig þurfti stundum aukabíla á sunnu- dögum þegar borgarbúar þyrptust í kvikmyndahúsin. Þess gerist þó sjaldan þörf nú. Nýtt byggðasamlag um vatnsveitu Höfuðborgarsvæði SVEITARFÉLÖGIN á höfuð- borgarsvæðinu sunnan Reykjavíkur munu stofna byggðasamlag um rekstur sameiginlegrar vatnsveitu á næstu vikum. Þetta kom fram í samtali Morgunblaðs- ins við Sigurð Geirdal, bæjarstjóra Kópavogs. Vatnsveitumálum sveitar- félaganna fjögurra, þ.e. Kópavogs, Hafnarfjarðar, Garðabæjar og Bessastaða- hrepps, er þannig háttað að Kópavogur dreifir með eigin kerfi vatni sem keypt er af Orkuveitu Reykjavíkur. Garðabær rekur eigin veitu og selur Bessastaðahreppi vatn. Hafnarfjörður rekur einnig eigin veitu og er í nokkurri lykilstöðu vegna gæða vatnsbóls bæjarins við Kaldárbotna. Sigurður sagði að bæði vatnsveita Ilafnarfjarðar og Garðabæjar væru komnar til ára sinna og að nokkurra endurbóta væri þörf og að því hefði verið ákveðið að sameina sveitarfélögin um þennan rekstur. Hann sagði að gerðar hefðu verið ýmsar kannanir, m.a. arðsemis- útreikningar, og að komið hefði í ljós að mjög hag- kvæmt væri fyrir sveitar- félögin að fara út í sameigin- legan rekstur. Stofnfé um 50 milljónir króna Sigurður sagði að nýja fyr- irtækið myndi bara sjá um vatnsöflun og flutning neysluvatns frá vatnsbóli Hafnfirðinga í Kaldárbotn- um og að dreifikerfum sveit- arfélaganna, en þau eiga öll sín dreifikerfi. Gert er ráð fyrir því að stofnfé byggðasamlagsins verði um 50 milljónir króna og að það verði jafnvel aukið í 200 milljónir þegar fram líða stundir. Framlagið er greitt í hlutfalli við íbúa- fjölda og mun Bessastaða- hreppur greiða um 3%, Garðabær um 16%, Hafnar- fjörður um 38% og Kópavog- ur um 43%.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.