Morgunblaðið - 19.07.2000, Qupperneq 18

18 MIÐVIKUDAGUR 19. JÚLÍ 2000
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Helgi S. Gudmundsson, formaður bankaráðs Landsbankans
Samstarf við First Union
gefur bankanum mikið vægi
HELGI S. Guðmundsson, formað-
ur bankaráðs Landsbankans, segir
að það hljóti að teljast talsverð tíð-
indi að sjötti stærsti banki í
Bandaríkjunum eignist stóran hlut
í Landsbankanum. „Þetta eykur
trú og ímynd Landsbankans. First
Union hefur greinilega trú á okk-
ur. Af eignaraðildinni hlýst einnig
samstarf við þennan bankarisa og
það gefur Landsbankanum mikið
vægi.“
I byrjun janúarmánaðar hóf
Landsbankinn að skoða möguleika
á að fjárfesta í banka erlendis, að
sögn Helga. Ráðinn var enskur
ráðgjafi sem leitaði að fjárfesting-
artækifærum fyrir bankann. í apr-
íl sl. hófust síðan óformlegar við-
ræður við eigendur Heritable and
General.
„Á síðasta aðalfundi Landsbank-
ans lýsti ég því yfir að það væri
styrkur fyrir íslenska bankakerfið
að fá erlenda aðila til samstarfs.
Við teljum að þannig geti bankinn
öðlast dýrmæta reynslu að utan og
þannig komumst við einnig inn á
stærri markaði. Þetta er afar
brýnt fyrir stórt fyrirtæki eins og
Landsbankann,“ segir Helgi.
Hann segir að stjórnendur
Landsbankans álíti íslenska mark-
aðinn lítinn og að samkeppnin hér
heima mótist af því. „Því má ekki
gleyma að um 20% af eignum líf-
eyrissjóðanna í landinu liggja í
fjárfestingum erlendis. Þessu ætl-
um við nú að taka þátt í.“
Helgi segir að staðsetning bank-
ans í miðborg London skipti miklu
máli. Það gefi Landsbankanum
tækifæri til að þjálfa upp starfs-
menn í því umhverfi.
Útilokar ekki frekari
útvíkkun erlendis
Helgi telur að ísland sé nú að
komast inn á heimskortið í fjár-
málalegu tilliti og segir sýnt að
það sé að miklu leyti íslenskri
erfðagreiningu að þakka. „Án þess
þó að þarna séu bein tengsl á milli
þá hefur umfjöllunin um fyrirtæk-
ið og það að bréf deCODE eru
komin á markað bæði í Evrópu og
Bandaríkjunum beint sjónum
manna erlendis í auknum mæli að
Islandi. Hvort hér séu til fleiri
fjárfestingarkostir. Ég tel því að
þetta sé rétt upphafið að stórum
erlendum fjárfestingum hérlend-
is.“
Aðspurður segist
Helgi ekki útiloka
frekari útvíkkun á
starfsemi Lands-
bankans erlendis.
„Við verðum opnir
fyrir mörgu. Nú er-
um við hins vegar að
vinna að þessu verk-
efni, en Landsbank-
inn tekur við breska
fj árfestingarbankan-
um hinn 14. septem-
ber.“
Tækifæri til út-
víkkunar erlendis
Sigurður Atli
Jónsson, forstjóri
Landsbréfa, segir að Landsbréf
hyggist, í framhaldi af kaupunum
á breska bankanum, einbeita sér
að því að kynna og markaðssetja
íslensk verðbréf fyrir erlenda fjár-
festa í London. Hann segir að sá
möguleiki sé einnig fyrir hendi á
Bandaríkjamarkaði, í gegnum
samstarf við First Union-bankann,
en ekkert liggi fyrir í því efni á
þessari stundu.
Sigurður Atli segir fyrirtækið
fyrst og fremst líta á viðskiptin
sem tækifæri til að útvíkka og
bæta þjónustu Landsbréfa. „Þar
er ég að tala um sérbankaþjón-
ustu, eignastýringu og verðbréfa-
miðlun. Fyrir vorum við með mjög
öfluga miðlun erlendra verðbréfa
og þessi samningur mun styrkja
okkur enn frekar,“ segir hann.
Sigurður segist telja að kaupin á
breska bankanum séu að mörgu
leyti eðlileg þróun fyrir Lands-
bréf. „Við styrkjum okkur veru-
lega í alþjóðlegri sjóðastjórnun.
Þótt vissulega sé hægt að ná
nokkrum árangri í að stýra erlend-
um sjóðum frá Reykjavík, kalla
ýmsar tegundir af verðbréfasjóð-
um á nálægð við fjárfestinga-
kostina, fjárfestana sjálfa og
samstarfsaðila. London, sem fjár-
málahöfuðborg Evrópu, er kjörinn
staður til að stýra erlendum sjóð-
úm,“ segir hann.
Fimm til sex starfsmenn
hjá Landsbréfum í London
Að sögn Sigurðar verða starfs-
menn Landsbréfa í London 5-6
talsins til að byrja með. „Nú tekur
við stefnumótunarvinna innan
Heritable-bankans. Við leggjum
áherslu á að ekki er um að ræða
útibú frá Landsbankanum eða
Landsbréfum.
Allt kapp verður hins vegar lagt
á að samstarf milli Heritable ann-
ars vegar og Landsbankans og
Landsbréfa hins vegar verði sem
best,“ segir hann.
Sigurður segir að ein aðalástæð-
an fyrir beinum eignarhlut Lands-
bréfa í Heritable sé að stjórnendur
og starfsmenn Landsbréfa eigi að
líta á fyrirtækið sem samstarfsað-
ila, frekar en keppinaut. „Auðvitað
munu margir viðskiptavinir okkar
frekar vilja eiga viðskipti við Heri-
table en deildir okkar heima,“ seg-
ir Sigurður Atli Jónsson, forstjóri
Landsbréfa.
OZ.COM
hlýtur
viður-
kenningu
OZ.COM er meðal fyrirtækja
sem valin voru bestu sam-
skiptafyrirtækin í tímaritinu
Forbes nýverið. Auk OZ.COM
komust Cisco Systems, Arbi-
net, Band-X, Concentric,
Telezoo.com og RateXchange
inn á lista tímaritsins.
„Það er ánægjulegt að sjá
að það sem við erum að gera
vekur athygli og að virt tíma-
rit á borð við Forbes, sem er
með menn innanborðs sem
þekkja markaðinn, kunni að
meta það sem við erum að
vinna að. Þetta styrkir okkur í
trúnni að við séum á réttri
leið,“ sagði Skúli Mogensen,
forstjóri OZ.COM, um val
tímaritsins Forbes á bestu
samskiptafyrirtækjum á fyrir-
tækjamarkaði (e. Business to
business).Samkvæmt fréttatil-
kynningu frá OZ.COM leit
Forbes í vali sínu til stefnu
fyrirtækjanna, framkvæmdar
markaðsáætlana, fjárhags-
legrar stöðu og vefsíðna
þeirra.
Skúli segir að þróun og sala
á samskiptalausnunum iPulse,
sem fyrirtækið hefur hannað
með Éricsson, og mPresence,
sem fyrirtækið vinnur að eitt,
hafi gengið samkvæmt áætl-
un.
Þróunin sé í sjálfu sér
endalaus í þessum efnum, nú
sé til dæmis iPulse 1,5 að
koma út til að taka við af
iPulse 1,0 og hafi vinna við þá
útgáfu gengið vel.
Islenska þjóðin einsleit
vegna einangrunar
Nýleg frumútboö líftæknifyrirtækja í Bandaríkjunum
Fyrirtæki Dags. frumútboðs Útboðs- gengi($) Gengi ($) 7. júlí 2000 Breyting %
Exelixis 5/5/00 13 37.94 191
Genomic Solutions 5/5/00 8 24.88 211
Paradigm Genetics 5/5/00 7 17.75 153
ViroLogic 2/5/00 7 20.88 198
Lexicon Genetics 7/4/00 22 42.81 95
Sangamo BioSciences 6/4/00 15 30.13 101
ACLARA BioSciences 30/3/00 21 54.75 161
Orchid BioSciences 21/3/00 8 55.88 598
Diversa 14/2/00 24 35.75 49
Sequenom 1/2/00 26 45.63 76
ÞRÁTT fyrir alþjóðavæðingu og
flutninga fóks á milli landa og
heimsálfa er íslenska þjóðin enn
merkilega einsleit og stafar það
fyrst og fremst af einangrun
landsins á liðnum öldum, segir í
nýlegri grein um Islenska erfða-
greiningu og fieiri líftæknifyrir-
tæki á vefsíðu Smart Money.
Þetta táknar að mjög stór hluti
Islendinga er kominn af tiltölulega
fámennum hópi norrænna land-
námsmanna sem sem settust að á
íslandi á níundu og tíundu öld. Og
genamengi Islendinga þrengdist
enn frekar þegar svarti dauði og
stórabóla felldu stóran hluta lands-
manna á miðöldum. Erfðamengi
íslendinga er ekki einungis mjög
hreint heldur hafa Islendingar frá
upphafi byggðar verið geysimiklir
áhugamenn um ættfræði auk þess
sem skráning sjúkraskýrslna hefur
verið nákvæm og þetta auðveldar
verkið til muna. Af þessum sökum
er genamengi íslendinga einstak-
lega áhugavert fyrir vísindamenn
sem vinna að því að reyna að skilja
betur erfðamengi mannsins og
þátt erfða í sjúkdómum.
Árangur hjá deCODE
Vísindamenn hjá litlu fyrirtæki í
Reykjavík, deCODE genetics, hafa
þegar hafið þessa vinnu en fyrir-
tækið er að afla sér aukins fjár
með hlutafjárútboði í þessum mán-
uði. deCODE, sem stofnað var af
Kára Stefánssyni árið 1996, fékk
leyfi hjá íslenska ríkinu árið 1998
til þess að stofna sérstakan gagna-
grunn til erfðarannsókna en mikil
styr stóð um það mál á Islandi,
segir í greininni. Líkt og mörg
önnur líftæknifyrirtæki, eins og til
að mynda fyrirtækið Human Gen-
ome, stefnir deCODE að því að
nota uppgötvanir á sviði erfða-
fræði til þess að greina hættuna á
og þróa ný lyf gegn mörgum al-
gengum sjúkdómum. Þá hyggst
fyrirtækið einnig selja aðgang að
gögnum á svipaðan hátt og einn
keppinauta þess í Bandaríkjunum,
Celere Genomics. deCODE virðist
þegar hafa náð nokkrum árangri:
árið 1999 fundu vísindamenn hjá
deCODE genið sem veldur slitgigt
en það er arfgengur sjúkdómur
sem hrjáir um fjörutíu milljónir
manna.
Þá má og nefna að deCODE
tókst í samvinnu við svissneska
lyfjafyrirtækið Roche Holding að
draga upp kort af geni sem eykur
mjög hættuna á að menn fái
hjartaslag. í samvinnuáætlun
deCODE og Roche er stefnt að því
að finna erfðagalla sem valda tólf
algengum sjúkdómum en auk þess
vinnur deCODE að því að finna
erfðaorsök um tuttugu annarra
sjúkdóma.
Leitin gengur betur
hjá deCODE
Til þess að finna genin notar
deCODE sérstaka aðferð; tekin
eru erfðasýni úr fjölskyldum þar
sem ákveðin tegund sjúkdóma er
algeng og reynt að finna genið sem
eykur líkurnar á sjúkdómnum og
síðan er reynt að rannsaka hlut-
verk þess. Þetta er aðferð sem
önnur líftæknifyrirtæki hafa notað,
til að mynda Millennium Phar-
maceuticals, en með mun minni
árangri en deCODE. „Leitin að
erfðagöllum gengur miklu betur
þegar í hlut á þjóð sem er nær öll
af sama stofni eins og á íslandi en
er'miklum mun erfiðari þegar um
margstofna þjóðir eða þjóðarbrot
er að ræða eins og í Bandaríkjun-
um. Það sem deCODE hefur um-
fram önnur fyrirtæki sem starfa á
þessu sviði er að það vinnur með
erfðamengi tiltölulega fámenns
hóps sem allur er af sama stofni.
Vandamálin sem deCODE þarf að
kljást við eru færri og minni en
þegar menn stunda slíkar erfða-
rannsóknir á blönduðum þjóðum
eða hópum. Niðurstöðurnar verða
áreiðanlegri og öll rannsóknar-
vinna verður ódýrari" segir Jean-
Francois Formela hjá Atlas Vent-
ure, sem er eitt þeirra fyrirtækja
sem fjárfest hafa í deCODE.
deCODE ekki eitt
á markaðinum
Allmörg fyrirtæki hafa reynt að
feta í fótspor deCODE, að því er
fram kemur í grein Smart Money,
Myriad Genetics er að gera erfða-
rannsóknir í mormónasamfélaginu
í Utah, Gemini Genomics í Cambr-
idge á Englandi er að gera erfða-
rannsóknir á tvíburum, Signal Ge-
ne í Montreal er að greina
erfðamengi afkomenda Frakkanna
sem settust að í Quebec og
Newfoundland Genomics rann-
sakar erfðamengi íbúa á
Nýfundnalandi.
Langmest hefur þó verið fjallað
um Celera Genomics en það komst
í fréttirnar nýlega þegar stjórn-
endur þess tilkynntu að þeim hefði
tekist að draga upp kort af nær
öllu erfðamengi mannsins.
deCODE nálgast hins vegar vand-
ann úr annarri átt; vísindamenn
Celera reyna að skrá allt erfða-
mengið áður en þeir reyna að
greina hlutverk einstakra gena en
deCODE einbeitir sér að hlutverki
genanna fyrst. „Hið jákvæða við
aðferð deCODE er að menn byrja
á sjúkdómunum sjálfum og vinna
sig síðan að geninu og menn geta
því gert sér grein fyrir því hvaða
gen valda sjúkdómunum eða auka
líkurnar á að fólk fái tiltekna sjúk-
dóma. Lykillinn er að vita sem
mest um það gen sem menn hafa
greint sem orsakavald," segir Dav-
id Webber, sérfræðingur hjá
Josphthal &Co.
Óvíst hvernig markaðurinn
tekur útboði deCODE
Enginn veit hvernig markaður-
inn mun taka hlutafjárútboði í
áhættufyrirtæki á borð við
deCODÉ, segir í grein Smart
Money. Tekjur deCODE eru enn
sem komið er óverulegar ef frá eru
taldar tekjur þess vegna samn-
ingsins við Roche Holding í Sviss.
Þá hafa menn nokkrar áhyggjur af
því að fyrirtækinu er stjórnað af
fyrrum prófessor við læknadeild
háskólans í Harvard.
„Forstjórar fyrirtækja eru alltaf
á varðbergi gagnvart frumkvöðlum
með vísindalegan bakgrunn," segir
Formela í greininni. „Það er ákaf-
lega algengt að menn skipti út vís-
indamanninum og fái fjármála- og
viðskiptamann í staðinn. En fyrr-
um vísindamenn sem hafa náð góð-
um árangri sem forstjórar fyrir-
tækja eins og William Haseltine
hjá Human Genome Sciences og
Joshua Boger hjá Vertex Phar-
maceuticals hafa sýnt að þessi
skoðun á ekki alls kostar rétt á
sér.
Kári Stefánsson hefur sýnt að
hann er sannur framkvæmdamað-
ur. Honum tókst að ná samningn-
um við Roche Holding, honum
tókst að fá einkaleyfi á gagna-
grunninum og hann hefur byggt
upp fyrirtæki með meira en 300
starfsmönnum. Honum tekst yfir-
leitt það sem hann hefur einsett
sér og nú þarf hann aðeins að
sannfæra fjárfesta hér í Banda-
ríkjunum um að það sé raunveru-
lega hægt að græða peninga á
erfðahreinleika íslensku þjóðarinn-
ar,“ segir ennfremur í greininni á
smartmoney.com.