Morgunblaðið - 31.08.2000, Síða 24

24 FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Áformin um nýtt eldflaugavarnakerfí Bandaríkjamanna
Bullandi ágreiningur milli
ráðuneyta í Washington
Tuttugu
og fjórir
slasast í
París
París. AP.
TUTTUGU og fjórír slösuðust
þegar neðanjarðarlestarvagn
fór út af sporinu í París um há-
degisbil í gær. Slökkviliðsmenn
sem komu á vettvang sögðu að
enginn hefði slasast alvarlega,
en útvarpsstöðin Franco Info
sagði lestarstjórann hafa slas-
ast illa.
Um 170 slökkviliðsmenn
komu á vettvang við Notre-
Dame-de-Lorette-stöðina við
rætur Montmartre-hæðarinnar
í norðurhluta borgarinnar.
Slysið varð klukkan 13.22 að
staðartíma, eða klukkan 11.22
að íslenskum tíma. Alain Caire,
yfirmaður tæknimála hjá sam-
gönguráði borgarinnar, sagði
að rannsókn á orsökum slyssins
væri hafin, en ekki virtist sem
of mikill hraði hefði leitt til
þess. Fremsti vagn lestarinnar
hefði farið út af sporinu og ver-
ið gæti að einhver hlutur hefði
verið á teinunum.
ÁGREININGUR milli utanríkis- og
varnarmálaráðuneyta Bandaríkj-
anna hefur ágerzt mjög að undan-
fömu um það hve langt hægt sé að
ganga í átt að því að hrinda í fram-
kvæmd umdeildum áformum um
uppsetningu nýs eldflaugavarna-
kerfis áður en bandarísk stjórnvöld
verða að tilkynna Rússum formlega
að þau brytu viljandi í bága við viss
ákvæði ABM-gagneldflaugasamn-
ingsins frá 1972, einnar helztu stoðar
afvopnunarsamninga kalda stríðsins.
Að sögn The New York Times em
tafir þær sem orðnar era á því að
William Cohen varnarmálaráðherra
skili Bill Clinton forseta boðaðri
skýrslu með ráðgjöf um hvernig
ganga skuli fram í málinu aðallega að
rekja til ágreinings milli þeirra em-
bættismanna í utanríkis- og vamar-
málaráðuneyti sem hafa með undir-
búning eldflaugavarnakerfisins að
gera.
Kjarni ágreiningsins er hvar í
undirbúningsferli eldflaugavarna-
kerfisins, sem meðal annars felur í
sér uppsetningu háþróaðra radar-
stöðva, sé svo komið að framkvæmd-
in sé farin að rekast á við ákvæði
ABM-gagneldflaugasáttmálans.
Rússar hafa ítrekað hafnað hvers
kyns breytingum á sáttmálanum svo
að uppsetning radarstöðvanna teld-
ist ekki brjóta í bága við hann. Ráða-
menn í Moskvu óttast að láti þeir
undan þessari ósk Bandaríkjamanna
myndi það grafa undan áhrifamætti
þeirra eigin gamla kjarnorkuvopna-
kerfis.
Þrjár mismunandi
túlkanir
New York Times hefur það eftir
embættismönnum beggja banda-
rísku ráðuneytanna, að Cohen hafi
farið með rangt mál þegar hann full-
yrti fyrir hermálanefnd öldunga-
deildar Bandaríkjaþings í síðasta
mánuði, að lögfræðingar ríkisstjórn-
arinnar hefðu náð samkomulagi um
túlkun málsins og hvernig forsetan-
um yrði ráðlagt að haga ákvörðunum
sínum hvað það varðar. Sagði Cohen
að menn væra sammála um að vinna
við uppsetningu radarstöðvar í Al-
aska gæti haldið áfram til ársins
2002 áður en til þess kæmi að fram-
kvæmdin stangaðist á við ákvæði
ABM-sáttmálans.
Þessi túlkun mun, að sögn New
York Times, aðeins vera ein af þrem-
ur sem lögfræðingar ráðuneytanna
hafa sett fram. Og háttsettir menn í
utanríkisráðuneytinu og þjóðarör-
yggisráðinu era sagðir í hæsta máta
ósammála þessari túlkun sem Cohen
bar á torg fyrir þingnefndina. Telja
þeir óhjákvæmilegt annað en að hún
yrði túlkuð sem yfirgangur af hálfu
Bandaríkjamanna sem bæði Rússar
og bandamenn Bandaríkjanna í
Evrópu myndu taka óstinnt upp.
Fyrr í sumar hafði verið fullyrt, að
Clinton myndi taka ákvörðun um
uppsetningu eldflaugavarnakerfisins
fyrir haustið og að kerfið ætti að vera
komið upp að fullu árið 2005. Nú er
hins vegar ekki útlit fyrir annað en
að þessi ákvörðun verði eftirlátin eft-
irmanni hans í embætti sem kjörinn
verður í nóvember. Misheppnaðar
tUraunir með framgerð gagneld-
flaugakerfisins og tafir á smíði hent-
ugs eldflaugarhreyfíls sem knýja á
gagneldflaugamar hafa enn fremur
ýtt ártalinu þegar kerfið á að geta
verið komið upp aftur til 2006 eða
2007.
Áætlaður kostnaður við uppsetn-
ingu kerfisins er um 60 milljarðar
Bandaríkjadala, andvirði um 4.800
milljarða króna. Það er aðeins brot
af því sem hin svokallaða „stjömu-
stríðsáætlun" Reagan-stjórnarinnar
á sínum tíma átti að kosta.
Svíar sendir
heim frá Kúbu
I blóma austursins
GERHARD Schröder, kanzlari
Þýzkalands, gægist hér á milli
gróskumikilla sólblóma í landbún-
aðarþorpinu Lenzen í austur-þýzka
héraðinu Brandenburg í gær.
Schröder er nú að Ijúka tíu daga
ÞRÍR ungir menn, sem með spörk-
um og barsmíðum urðu valdir að
bana heimilisföður frá Mósambík í
austurþýzka bænum Dessau, voru
í gær dæmdir í þunga fangelsis-
dóma. Þegar fréttin barst af
manndrápinu fyrr í sumar olli hún
mikilli reiðibylgju í Þýzkalandi og
styrkti mjög kröfuna um að hart
skyldi tekið á ofbeldisverkum
nýnazista í landinu.
Hinn 24 ára gamli Enrico Hilp-
recht fékk lífstíðardóm og tvær 16
ára gamlar skallabullur voru
opinberu ferðalagi sínu um sam-
bandslöndin í austanverðu landinu,
en með því vill kanzlarinn sýna í
verki hve annt sér sé um upp-
byggingarstarfið á fýrrverandi yf-
irráðasvæði austur-þýzku kommún
dæmdar til níu ára fangelsisvistar
fyrir morð á Alberto Adriano sem
flutti til Þýzkalands frá Mósambík
fyrir 12 árum og skilur eftir sig
þýzka eiginkonu og þrjú börn.
Við réttarhaldið fyrir héraðs-
dómstól í Halle í austurþýzka
sambandslandinu Sachsen-Ánhalt
kom fram, að aðfaranótt 11. júní sl.
hefðu þremenningarnir, sem voru
ölvaðir, barið og sparkað í Adriano
unz hann var orðinn meðvitundar-
laus og skilið þannig við hann í al-
menningsgarði í Dessau.
istastjórnarinnar, þar sem at-
vinnuleysi er enn mikið - tíu árum
eftir sameiningu landsins - og þjóð-
félagsleg vandamál á borð við of-
beldi gegn innflytjendum eru áber-
andi.
Sakborningarnir viðurkenndu að
ástæðan fyrir gerðum þeirra væri
útlendingahatur en neituðu því að
ætlun þeirra hefði verið að bana
manninum. Dómarinn sagði þá
hafa sýnt með hegðun sinni að
þeim stæði á sama hvort fórnar-
lamb þeirra dæi eða ekki.
Ekki „þýzkt vandamál“
Gerhard Schröder kanzlari lét
svo ummælt um dómana, að þeir
væru „viðeigandi refsing fyrir
skelfilegan glæp.“ Sagði hann
Havana. AP.
ÞREMUR sænskum blaðamönnum,
sem handteknir vora fyrii- að starfa
án atvinnuleyfis á Kúbu, verður í dag
vísað þar úr landi, að því er Svenska
Dagbladet greindi frá.
Blaðamennirnir vora settir í varð-
hald í Havana, höfuðborg Kúbu, á
þriðjudag og sakaðir um að hafa
unnið að blaðaskrifum þó þeir hefðu
eingöngu leyfi til að dvelja sem
ferðamenn á eyjunni. Að sögn
sænska utanríkisráðuneytisins
starfa, eða störfuðu, blaðamennirnir
Peter Götell, Birger Thureson og
Helena Söderqvist á dagblöðunum
Nya Dagen, Sundsvalls Tidning og
Arvika Nyheter.
Brot á innflytjendalöggjöf
Ferðina fóra þau hins vegar á veg-
um SILK samtakanna (Swedish Int-
emational Liberal Center) sem kost-
uðu einnig dvölina en samtökin era í
tengslum við sænska Þjóðar-
flokkinn.
„Okkur hafa borist þær fregnir að
þau hafi brotið innflytjendalöggjöf
Kúbu,“ sagði Asa Arvidson, talsmað-
ur ráðuneytisins. Lög á Kúbu, líkt og
í sumum öðram ríkjum, kveða á um
að fréttamenn verði að sækja um
sérstakt leyfi til að flytja fréttir frá
landinu. „Þau höfðu staðið að ein-
hverjum skrifum - tilgangur ferðar
þeirra var ekki bara sá að ferðast,"
sagði Arvidson og kvað kúbversk yf-
irvöld ekki hafa skýrt sænskum
stjórnvöldum frá ástæðu varðhalds-
ins.
dómsniðurstöðuna sýna, að stjórn-
völd, lögregla og dómskerfi lands-
ins hafi „mótað ný mörk sem eng-
inn ætti að stíga yfir“. „Þetta gerir
almenningsálitinu bæði í Þýzka-
landi og umheiminum Ijóst hvernig
við ætlum að taka á þessu vanda-
máli,“ sagði Schröder. „Við sting-
um þeim sem gera sig seka um of-
beldi og kynþáttahatur bak við lás
og slá.“ Tók hann fram, að ofbeld-
isverk nýnazista væru „vandamál í
Þýzkalandi," ekki „þýzkt vanda-
mál.“
Flestir fjölmiðlar á Kúbu starfa á
vegum ríkisins og hafa sjálfstætt
starfandi fréttamenn þar stundum
kvartað undan áreitni yfirvalda.
Gulf Air-slysið
Hraði
hugsan-
leg
orsök
Manama f Barein. Reuters.
EMBÆTTISMAÐUR í Barein
í Persaflóa sagði í gær að
óvenju mikill hraði í lendingu
kunni að hafa átt þátt í að Air-
bus A320-þota flugfélagsins
Gulf Air fórst í síðustu viku og
með henni 143.
Era þetta bráðabirgðaniður-
stöður úr rannsókn bandaríska
samgönguöryggisráðsins,
NTSB, á orsökum slyssins.
Embættismaðurinn sagði að
upplýsingar úr flugrita þotunn-
ar, sem var sendur til Banda-
ríkjanna til rannsóknar, sýni að
síðasta hraðamæling fyrir slys-
ið sýni 270 hnúta, sem sé „óeðli-
lega hratt í lendingu," að sögn
embættismannsins.
Um það bil eina sjómílu frá
brautarenda hafi flugvélin
sveigt til vinstri og hætt við
flugtak. Flugstjórinn hefði tek-
ið sjálfstýringu úr sambandi í
aðfluginu „en það er eðlilegt.“
Embættismaðurinn var
spurður hvort þessi hraði benti
til þess að mistök flugmanna
hefðu valdið slysinu, en hann
sagði of snemmt að geta sér til
um slíkt. Fulltrúi NTSB sagði
að engar vísbendingar hefðu
komið fram um vélarbilun.
Flugfélagið hefur greint frá
því að áhöfn vélarinnar hafi
hætt við lendingu einu sinni og
flogið hring og gert aðra tilraun
til að lenda. Ekkert hafi heyrst
frá áhöfninni um vandkvæði
eða bilun.
Dómar felldir yfír nýnazistum sem börðu innflytjanda til dauða
Forsprakkinn í lífstíðarfangelsi
Halle. AFP.