Morgunblaðið - 31.08.2000, Qupperneq 53

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 2000 53
-----------------------^
=1

1
- 4
I
i

Utlendingar á Islandi
ÍSLENDINGAR
hafa af eigin raun
kynnst meiri háttar
fólksflutningum er
land byggðist og ís-
lenskt samfélag varð
til og hið síðara í lok
nítjándu aldar er stór
hluti þjóðarinnar
flutti vestur um haf.
Ekki eru allir á eitt
sáttir um hvort ofríki
Haralds konungs hár-
fagra átti mikinn þátt
í fólksflutningunum á
síðari hluta níundu al-
dar eða hvort fólks-
fjölgun og land-
þrengsli heima fyrir
réðu mestu. Óumdeilt er að bág
lífskjör alþýðu á íslandi leiddu til
vesturfaranna. Hópar þessir leit-
uðu betra lífs. Þeir leituðu ekki að-
eins betri lífskjara í efnalegum
skilningi heldur og aukins frelsis
um eigið Kf.
Islendingar þurfa ekki lengur að
leggja land undir fót í leit að betra
lífi, en margir aðrir búa við að-
stæður svipaðar þeim og voru í
Noregi á níundu öld og á Islandi á
þeirri nítjándu. Þeir leita sömu
leiða og þeir sem flúðu Noreg og
Island. Þeir búa einnig við ofríki
valdhafanna eða annarra afla eða
lífskjör þeirra eru jafnbág eða
verri en á íslandi á nítjándu öld.
Einnig þeir leita betra lífs. Þeir
leita þangað sem þeir eygja betri
lífskjör og aukið frelsi, svo sem til
Evrópu. Evrópumenn bregðast við
með því að segja að nú sé komið
að því að loka Evrópu fyrir þeim
sem leita betri lífskjara og aukins
frelsis. Ytri landamærum EES
(ES landanna og Noregs, íslands
og Lichtenstein) skuli lokað fyrir
utanaðkomandi sem leita betra
lífs, að minnsta kosti þangað til
þörf verður á nýju vinnuafli. Full-
trúar Evrópusambandsins fara á
vettvang þar sem líklegt er að fólk
muni leita til Evrópu í því skyni að
bæta líf sitt og er þeim ætlað að
stemma stigu við ferðum þessa
fólks til Evrópu.
Útilokunarstefna Evrópu hefur
leitt til nýrra fólksflutningaleiða.
Þeir sem eiga líf sitt og frelsi und-
ir því að komast að heiman og
telja Evrópu fyrirheitna landið
leggja ekki árar í bát. Stofnuð
hafa verið fyrirtæki, sem taka að
sér að flytja fólk til Evrópu eftir
ólöglegum leiðum gegn gjaldi. Þau
koma flóttamönnum til þess staðar
sem þeir óska hvort sem er til
Italíu, Englands eða Danmerkur.
Allt er falt. Ferðir þessar eru
hættuferðir. Mörgum er snúið við
og fargjaldið tapað. Aðrir farast á
leiðinni, en margir komast á leið-
arenda. Evrópugirðingarnar halda
ekki.
Hjá SÞ teljast þær þjóðir eins-
leitar þar sem færri en 5%
íbúanna eru útlend-
ingar. Á Islandi eru
líklega u.þ.b. 4%
íbúanna útlenskir. Því
er stutt þar til þjóðin
hættir að vera einsleit
og ekki verður talað
um „hin hreinu gen“.
Þar sem útlendingum
hefur fjölgað ört að
undanförnu bendir
það til frjálslyndrar
afstöðu stjórnvalda til
flutnings útlendinga
til landsins. Ekki er
þó ljóst hvort um
meðvitaða og mark-
aða stefnu stjórnvalda
er að ræða eða hvort
þarfir atvinnulífsins fyrir vinnuafl
ráða úrslitum þannig að afstaðan
breytist þegar aðstæður á vinnu-
markaði breytast. Þessum nýju
borgurum hafa ekki fylgt nein
vandkvæði og er almennt viður-
kennt að samfélagsþátttaka þeirra
sé síst ómerkari en hinna, sem
eiga lengri sögu hér.
Sumir þeirra útlendinga sem
hingað koma eru flóttamenn og
koma með skipulegum hætti hing-
að á vegum stjórnvalda í samvinnu
við Flóttamannastofnun Samein-
uðu þjóðanna. Aðrir koma á eigin
vegum oftast einir eða í fámennum
hópum og leita hælis vegna þess
að þeir sæta ofsóknum í heima-
landi sínu. Það virðist stefna ís-
lenskra stjórnvalda að neita hælis-
leitendum um griðland á þessum
forsendum. Hinsvegar er örfáum
mönnum veitt dvalarleyfí hér af
mannúðarástæðum og þá vegna
þess að hættulegt kunni að vera
fyrir velferð þeirra að snúa til
heimalandsins. Samkvæmt því sem
dómsmálaráðuneytið segir hefur
aðeins einum manni verið veitt
hæli sem pólitískum flóttamanni
hér á landi og gerðist það fyrir fá-
einum mánuðum. Skilaboð Islands
til umheimsins eru þau að hingað
sé ekkert að sækja að þessu leyti.
Menn skuli leita annað. Flestir
flóttamenn í þriðja heiminum kom-
ast ekki lengra á flótta sínum en
til næstu nágrannalanda vegna úti-
lokunarstefnu, sem víðast ríkir.
Ætlumst við íslendingar til að
grannþjóðir þessar skuli einar
annast flóttamenn þessa og veita
þeim hæli, enda þótt þær búi við
sárustu fátækt? Teljum við það
nær þeim en okkur að veita flótta-
mönnum pólitískt hæli eða annars
konar griðland? Við ákvarðanir
stjórnvalda í slíkum málum ber að
hafa í huga að vegabréfamál og út-
skýringar á ferðaleiðum eru ekk-
ert aðalatriði og rangar frásagnir
flóttamanna um þessi atriði eiga
ekki að skipta máli. Þær eiga sér
oftast eðlilegar skýringar í ótta
flóttamannsins og úrræðafátækt,
þekkingarleysi hans á lögum og
reglum viðtökulandsins og baráttu
Ragnar
Aðalsteinsson
Lífsgæði
Mikilvægt er að stjórn-
völd marki stefnu, segir
Ragnar Aðalsteinsson,
um viðtöku útlendinga.
hans fyrir lífinu. Enn síður eiga
slíkar frásagnir að leiða til þess að
flóttamennirnir verði lýstir óæski-
legir og bönnuð endurkoma til Is-
lands (og þar með annarra Norð-
urlanda) um aldur og ævi eins og
gerst hefur hér nýlega.
Mikilvægt er að stjórnvöld
marki stefnu um viðtöku útlend-
inga og er þá jafnt átt við þá sem
hingað vilja flytja af því þeir leita
betri efnaíegra lífskjara, enda þótt
þeir sæti ekki ofsóknum heima
fyrir, og þá sem koma sem flótta-
menn. Stefnan þarf að vera gegn-
sæ og byggjast á sanngimi og
jafnrétti. Hún þarf að vera heild-
stæð og taka á öllum atriðum, sem
varða stöðu útlendinga hér á landi.
Hún taki m.a til menntunarmála,
heilsugæslu, almannatrygginga,
húsnæðismála, atvinnumála, viður-
kenningar á atvinnuréttindum og
öflunar ríkisborgararéttar. Gerð
skal grein fyrir á hvern hátt skuli
tryggja að hinir aðfluttu vinni mik-
ilvæg störf hjá ríki og sveitar-
stjórnum, svo sem við kennslu,
heilsugæslu, löggæslu, dómgæslu
og almenna stjórnsýslu. Óhjá-
kvæmilegt er að stjórnvöld leiti til
frjálsra félagasamtaka og annarra
sem láta sig málið varða um
stefnumótunina og komi á sam-
ræðu við þessa aðila þannig að nið-
urstaðan taki mið af þeirri sam-
ræðu. Síðast en ekki síst ber að
hafa hugfast við stefnumótunina
það sem mönnunum er sameigin-
legt, en ekki það sem sundrar
þeim, svo vitnað sé til nýlegra um-
mæla listamannsins Páls Óskars
Hjálmtýssonar í viðtali í Sjónvarp-
inu.
Höfundur er starfandi
lögmaður í Reykjavík.
ijiai/iKVA Brúbhjón
Ulni li(iiilliiiiiftihii Gld'dlt’ii (jj.iliiv.ild Bruflliioiid
vn
t iiugiii'egi 52, .*. ifi2 ■iJi-i.
r
Gerum Eignaskiptayfirlýsingar
fyrlr fbúða- og atvinnuhúsnæöi
Ath.: Fresturinn rennur út um áramótin!
GtÁhnarhf
Rakningsskil & Rekstranikniráðgjöf I
Orðabækurnar
Ensk-íslensk & íslensk-ensk vasabrot svört .........
Ensk-íslensk & íslensk-ensk gul ....................
Ensk-íslensk rauð ..................................
íslensk-ensk rauð ..................................
Ensk-íslensk & íslensk-ensk rauðar í gjafaöskju ....
Ensk-íslensk & íslensk-ensk veltiorðabók grá 2000 útg.
Ensk-íslensk & íslensk-ensk orðabók stór blá 2000 útg.
Sænsk-íslensk & íslensk-sænsk gul ..................
Dönsk-íslensk & íslensk-dönsk gul...................
Ítölsk-íslensk & íslensk-ítölsk gul ................
Frönsk-íslensk & íslensk-frönsk gul 1996 útgáfa ....
Spænsk-íslensk & íslensk-spænsk gul.................
Þýsk-íslensk & íslensk-þýsk gul 1997 útgáfa.........
..........................1.590 kr.
..........................1.990 kr.
..........................2.590 kr.
..........................2.590 kr.
..........................4.990 kr.
...........kynningarverð 5.800 kr.
...........kynningarverð 6.800 kr.
..........................2.590 kr.
..........................2.590 kr.
..........................3.990 kr.
..........................2.990 kr.
..........................1.990 kr.
..........................2.990 kr.
Ódýrar og góðar orðabækur fyrir skóla, skrifstofur og ferðalög
Fást hjá öllum bóksölum Orðabókaútgáfan
ESTEE LAUDER
kynnir
Pure Color
HaustlitagleÖi 2000
Heitir haustlitir og nýtt
Pure Color Gloss
Litir er minna á rauðgullið
haustiaufið, plómur og vín
ásamt nýju Pure Color Gloss -
sannkölluð haustlitagleði fyrir
varir og neglur.
Mjúkir, eðlilegir litir, en þó áberandi
öðruvísi og gefa færi á margskonar
samsetningum. Og Pure Color Gloss
setur punktinn yfir plómur og vín á
vörum þér.
Skartaðu haustlitunum frá Estée Lauder í ár.
Sérfræðingar frá Estée Lauder verða í
versluninni í dag, fimmtudag, á morgun
föstudag og laugardag.
Kringlunni, sími 568 9033
Moraœra
blöndunartæki
Moracera er ódýrari línan af einshandfangs og
hitastýrðum blöndunartækjum sem fullnægja kröfum
tímans um rekstrarhagkvæmni, bamaöryggi og einfalda,
fallega hönnun. Þetta eru blöndunartæki fyrir kröfuharða
neytendur.
Mora - sænsk gæðavara
Smiðjuvegi 11 • 200 Kópavogur
Sími: 5641088 • Fax: 5641089 • tengi.is