Morgunblaðið - 16.11.2000, Qupperneq 38

38 FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Haustverkefni Leikfélags Sauðárkróks
Rússneska
þjóðsagan
um nornina
Baba Jaga
Sauðárkrókur. Morgunblaðið.
EINS og svo mörg leikfélög önnur
hefur Leikfélag Sauðárkróks á
undanförnum árum hugað í æ rík-
ara mæli í verkefnavali sínu að
þörfum yngri leikhúsgesta og sett
upp verk sem sérstaklega eru ætl-
uð þeim.
Að þessu sinni er haustverkefni
félagsins leikgerð Jevgini Schwarz
á rússnesku þjóðsögunni um norn-
ina Baba Jaga, í þýðingu Ingi-
bjargar Haraldsdóttur, en nornin
ríkir með harðstjórn yfir öllu lif-
andi í skóginum og segir ævintýr-
ið frá því hvernig skógarbúarnir
losna að lokum undan ógnar-
stjórninni. Eins og öll góð ævintýri
um baráttuna milli góðs og ills,
þar sem það góða sigrar að lokum.
Skúli Gautason leikstýrir verk-
inu, en leikendur eru tólf, bæði
gamalreyndir félagar á Ijölunum
ásamt nýliðum sem eru að stíga
sín fyrstu skref þar.
Guðbrandur J. Guðbrandsson er
formaður Leikfélags Sauðárkróks
og sagði hann að mjög væri
ánægjulegt að fá jafn ágætan fag-
mann sem Skúla til leikstjórnar
sem legði faglegan metnað í verk-
ið og sagði Guðbrandur að allir
þeir sem að sýningunni kæmu
mundu búa lengi að verkstjórn
hans.
Frumsýning er ráðgerð á morg- Ljósmynd/Pétur Ingi Bjömsson
un, fimmtudag. Atriði úr sýningu Leikfélags Sauðárkróks, Nornin Baba Jaga.
Sonur skólastjór
ans o g dóttir
bflapartasalans
LEIKLIST
L e i k f é 1 a g
Keflavíkur
KRUMMASKUÐ
Höfundur og leikstjóri:
Guðjón Sigvaldason.
Sunnudagur
12. nóvember 2000.
EF hugmyndaríkur teiknimynda-
smiður afréði að gera íslenska sjáv-
arþorpinu svipuð skil og Matt
Groening hefur gert bandarísku
smáborginni í sjónvarpsþáttunum
um Simpson-fjölskylduna yrði út-
koman hugsanlega ekki svo sérstak-
lega ólík leikriti og sýningu Guðjóns
Sigvaldasonar, Krummaskuði. Hæfi-
legar (stundum reyndar óhæfilegar)
ýkjur, væntumþykja og háð til helm-
inga og grallaralegur húmor ein-
kenna þetta sjónarspil á öllum svið-
um; búningar, leikstíll, tónlist, texti
og efnisþráður. Meira að segja nöfn
persónanna (Desibel Rósamunda og
Dósóþeus Víglundur).
Gamlar klisjur eru viðraðar og
snúið upp á þær, fúiir brandarar
ganga í endurnýjun lífdaganna. Og
allt er þetta svo ljómandi skemmti-
legt að alvörugefnum gagnrýnanda
fallast hálfpartinn hendur.
Pví vissulega mætti að ýmsu
fínna. Stundum virðist mér að hefði
mátt staldra meira við lykilaugna-
Risaeðlur í máli og myndum
BÆKUR
IVáttíirufræði
RISAEÐLUR
Eftir David Lambert.
Árni Óskarsson þýddi.
Utgefandi Mál og
menning. 64 bls.
KVIKMYNDIR Steven Spielbergs
um Júragarðinn eftir sögu Michael
Crichton hafa líklega átt stærri þátt
en flest annað í að opna fyrir flóð-
gátt af bókum, myndböndum og
allra handa upplýsingum um hinar
forsögulegu risaeðlur sem þrömm-
uðu um jörðina fyrir 65-230 milljón-
um ára.
Bókin um risaeðlur er kærkomin
viðbót fyrir alla áhugasama um
risaeðlur og þó bókin sé greinilega
sniðin að þörfum áhugasamra
barna og unglinga er ekki að efa að
margir fullorðnir munu fá áhuga
sínum svalað af lestri hennar.
Bókin er afar skilmerkilega upp
sett og geysilega fallega unnin.
Myndvinnsla og myndskreytingar
eru með því besta sem undirritaður
hefur séð og samspil texta og
mynda er afar vel heppnað. Hafa
möguleikar nýjustu tölvutækni við
teikningar og útfærslu verið nýttir
til hins ýtrasta ojg ekkert til sparað
í þeim efnum. Utkoma bókarinnar
hér er greinilega hluti af alþjóðlegri
útgáfu hennar og er það ekki sagt
til lasts, heldur er greinilegt að
samstarf M&M við hinn erlenda
rétthafa gerir útgáfu hennar á ís-
lensku mögulega.
Bókin er í stóru broti og hörðum
spjöldum og þannig skipulögð að á
hverri opnu er tekinn fyrir nýr
þáttur undir sérstöku kaflaheiti.
Saga risaeðlnanna er rakin, fjöl-
breytileika þeirra gerð góð skil, t.d.
kemur fram að risaeðlur voru mjög
misstórar; þær minnstu á við kól-
íbrífugl og þær stærstu á við 4
hæða hús. Til að gefa hugmynd um
hversu mörgum atriðum eru gerð
skil má nefna kaflaheitin Hvað er
risaeðla?, Stærð og þyngd, Gíraffar
Júratímans, Kýr Krítartímans,
Veiðar í hópum, Drápseðli, Brynj-
ur, Litur og felubúningur, Óvenju-
leg egg, Fomfuglar, Endursköpun
fortíðarinnar, Risaeðluspæjarar.
Þá er birtur fróðlegur nafnalisti
yfir allar risaeðlutegundir, bæði
latneska heitið og hið íslenska,
ásamt atriðaskrá. Aðferðum vís-
indamanna við endursköpun beina-
grinda eftir steingervingum er lýst
á myndrænan hátt og ekki er reynt
að gera meira úr vitneskju nútím-
ans um risaeðlurnar en efni standa
til. Allar upplýsingar í bókinni
styðjast þó greinilega við traustan
vísindalegan bakgrunn þó eðli máls-
ins samkvæmt sé ekki kafað djúpt í
hlutina. Þó fæst af bókinni ágæt-
lega heilstæður fróðleikur og mjög
aðgengilegur.
Það er sannarlega fengur að
þessari bók, og ekki að efa að börn
og fullorðnir geta sótt þar sameig-
inlega fjöbreyttan fróðleik um for-
sögulega tíma, skrýtnar og dular-
fullar skepnur. Sérstaklega er
ánægjulegt að sjá hversu vel hefur
til tekist með prentun og frágang
bókarinnar. Textinn er á lipru og
góðu máli, auðlesinn án þess að
vera til baga einfaldur. Vel læs
börn ættu að hæglega að geta lesið
hann sér til gagns og ánægju.
Hávar Sigurjónsson
blik, oft hefði sýningin grætt á
strangari umferðarstjóm, og óþarf-
lega oft skildist ekki textinn. Leik-
hópurinn er greinilega ekki allur
með langa reynslu og þjálfun að
baki.
Ekkert af þessu skiptir hins vegar
endanlega máli. Það er Guðjón Sig-
valdason sem setur leikreglui-nar í
Krummaskuði, hann teiknar bæinn
svona og það er áhorfandanum bæði
skylt og ljúft að gangast inn á þær
forsendur. Það er líka vel þess virði,
eins og aðkomudrengirnir sem leik-
ritið hverfist um, komast að um síðir.
Persónugalleríið er eins fjölskmð-
ugt og hægt er að óska sér, litríkt
eins og nöfnin og allt málað með
breiða penslinum. Geðillur póst-
meistari, heyrnardaufar og eftir því
háværai- bílapartasölumæðgur, ver-
gjarnar unglingsstúlkur og kjafta-
kerlingar eins og hver vill.
Leikstjórinn nær að láta hvern
einasta leikara „virka“; standa fyrir
sínu. Hvort sem hlutverkin era stór
eða smá og án tillits til reynslu og
getu. Og þetta er enginn smá skari,
þrjátíu og sex persónur. Sum hóp-
atriðin vora hreinlega óborganleg,
testósterónþranginn mansöngur
unglingspiltanna gleymist seint, og
hvað þá þegar allur skarinn stígur
dans íklæddur skíðaklossum.
Búningarnir væra kapítuli útaf
fyrir sig ef þeir væra ekki svona
ómissandi hluti af heildaráhrifum
sýningarinnai'.
Búningasafn hvers einasta áhuga-
leikfélags er fullt af tískufötunum
frá í fyrradag, eins ósmekklegum og
hugsast getur, og sem alla jafnan
era fullkomlega ónothæf sem leik-
búningar. Ibúar Krummaskuðs hafa
hins vegar ekki frétt af nýjustu
tískustraumum og líður greinilega
ákaflega vel í sínum búninga-
geymsluklæðum. Og þegar þrjátíu
manns mæta kát í tísku gærdagsins
er þá ekki komin ástæða til að taka
hana í sátt? Það er eiginlega út í blá-
inn að tala um frammistöðu ein-
stakra leikara.
Þó verð ég að þakka Ingibjörgu
Ósk Erlendsdóttur og Marinó Gunn-
arssyni sérstaklega fyrir skemmtun-
ina.
Tilhugsunin um samdrátt ofvitans
Erps Snæs og hinnar upprennandi
ofurljósku Melkorku Raf er einmitt
svona hrollblandin sæla sem ein-
kennir endurminninguna um dvölina
í Krammaskuði. Eg hvet Keflvíkinga
til að kíkja í heimsókn þangað, en
reyna að spilla ekki hinu harmóníska
samfélagi um of. Það er nefnilega fá-
gætt, líklega hvergi til, frekar en
Springfield Groenings.
Þorgeir Tryggvason
Að nálgast það besta
í söng slíkra kóra
TOIVLIST
lláteigskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Vox feminae flutti trúarlega
tónlist. Stjérnandi Margrét
J. Pálmadóttir.
Mánudaginn 13. nóvember.
SÖNGHÓPURINN Vox feminae
undir stjóm Margrétar J. Pálma-
dóttur er á leið út í lönd að keppa við
aðra kóra og vinna sér nafn í hinum
stóra heimi söngsins. Það að vinna
til verðlauna er markmið en mikil-
vægust er þó sú vinna er hefur verið
lögð í undirbúninginn, sem svo skilar
sér í betri söng og eflir allan metnað
til frekari afreka og eflir vissuna um
að vera gjaldgengur þar sem þeir
bestu koma saman.
Vox feminae hóf tónleikana með
Regina coeli, verki eftir Giovanni
Pierluigi frá Palestrina, einhvem
mesta snilling katólsku kirkjunnar,
er hefur þar sömu stöðu og J.S.
Bach í kirkju mótmælenda. Til era
sex verk eftir Palestrina um drottn-
ingu himnanna og var mótettan sem
hér var sungin mjög fallega flutt,
enda dýrðleg tónlist. Annað verkið
var finnsk útsetning á Ave maris
stella, úr finnsku söngvasafni, „Pia
Cantinoes", sem var gefið út 1582 og
hefur verið viðfangsefni tónskálda
alla tíð síðan, fallegt verk, sem var
mjög vel sungið. Þriðja verkið var
Adoramus te Christe eftir snilling-
inn Orlandi di Lasso og þar eftir
Gloria in excelsis eftir Giovanne
Maria Nanini (1545-1607), er var
söngvari í kapellu páfans í Róm.
Hann stofnaði söngskóla ásamt
bróður sínum og með aðstoð Palestr-
ina og gegndi frá 1604 sama embætti
og Palestrina við Sistínsku kapell-
una. Það sama má segja um þessa
fögra tónlist, að kórinn söng hana
hið besta. Síðasta sextándu aldar
tónverkið sem kórinn söng var Mar-
ia wallt zum Heiligtum eftir þýska
tónskáldið Johann Eccard (1553-
1611). Öll þessi lög vora mjög vel
sungin og auðheyrt að kórinn er að
ná því þjálfunarstigi, að syngja af ör-
yggi og með sérlega þéttum og fal-
legum hljómi.
Frumflutt var tónverkið Beatur
vir eftir John Speight, fallegt verk,
sem er byggt á stuttum þrástefjum
sem tónbálkurinn er ofinn utan um
(fallandi moll-þríund), og þegar ris-
inu er náð er leitað.-til niáurlagssetn-
ingarinnar. Þessi aðferð er notuð
oftar og undir það síðasta er fram-
hugmyndin endurtekin, svo að form
verksins verður eins konar ABA-
form. Falleg verk er var sannfær-
andi í flutningi kórsins. Maríulögin
eftir Atla Heimi Sveinsson, Haust-
vísur til Maríu eftir Einar Ólaf
Sveinsson og Maríukvæði Halldórs
Laxness, era einstaklega fagrar
tónsmíðar, er voru afburðavel flutt-
ar. Tveir af frægustu sálmum Þork-
els Sigurbjömssonar, Til þín, Drott-
inn og Heyr himnasmiður, vora
næst á efnisskránni og var flutning-
ur þeirra aldeilis frábær. íslenska
hlutanum lauk með Salve regina eft-
ir Hjálmar H. Ragnai'sson,-*glæsi-
legu verki, sem var mjög vel flutt.
Þrjú trúarleg kórlög eftir Brahms
vora eini veiki hlekkurinn í þessari
efnisskrá og líklega er hið króma-
tíska tónferli hjá Brahms erfitt í inn-
tónun. Ave Marian fræga eftir
Kodály var fallega sungin og tónleik-
unum lauk með verki sem nefnist An
Alleuia Super-Round eftir William
Albreight, þrástefjaðri tónhugmynd,
sem kórkonurnar sungu um leið og
þær dreifðu sér um kirkjuna, svo að
áhrifin vora bergmálandi í hljóman.
Vox feminae er vaxandi kór og nú
að nálgast það sem best er að heyra í
söng slíkra kóra, tónmyndunin
syngjandi falleg, þar sem þroski
raddanna byggir upp þéttan sam-
hljóm. I mótun tónhendinga vantar
enn það „spontant" öryggi sem er
mikilvægt í tóntaki tónhendinga og
hefur áhrif á drifkraft og hrynsk-
erpu tónlistarinnar. í heild vora tón-
leikarnir fallegir og vel mótaðir und-
ir stjórn Margrétar J. Pálmadóttur
og fylgja henni og kórnum óskir um
góða og fengsæla ferð.
Moa Jón Ásgeirsson «»i