Morgunblaðið - 10.12.2000, Qupperneq 2

2 SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Vetrarbolti
á Húsavík
UNGIR knattspyrnumenn á Húsa-
vík sýndu bæði keppnisskap og
knatttækni í blárri og naumri dag-
skímunni, þegar þeir brugðu sér í
vetrarfótbolta í frímínútum á dög-
unum. Boltinn sveif sem máni á
himni, á meðan st rákarnir biðu
þess að skalla hann i netið um leið
og tunglið lækkaði á lofti.
SA segir
heimildir
um kaup-
rétt þrengri
SAMTÖK atvinnulífsins (SA) hafa
sent efnahags- og viðskiptanefnd Al-
þingis umsögn um frumvarp til laga
um breytingu á lögum um tekju- og
eignarskatt, þar sem vakin er athygli
á reglum, sem ríkisskattstjóri setti í
júlí og þrengja heimildir laga um
kauprétt starfsmanna á hlutabréfum
í fyrirtækjum.
Samtökin segja að í reglunum svífi
andi launakerfa opinberra starfs-
manna yfir vötnum og þær komi í
veg fyrir að starfsmönnum, sem
skara fram úr vegna hæfni, getu,
frumkvæðis, ástundunar eða hug-
myndaauðgi, sé umbunað sérstak-
lega með hærri kaupréttarsamningi
en öðrum. Þá leggjast samtökin
gegn þeirri breytingu, sem lögð er til
í stjórnarfrumvarpi, að ekki verði
hægt að safna upp rétti til kaupa á
hlutabréfum samkvæmt kauprétti á
milli ára.

Náðugt
hjá Vega-
gerðinni
ÓVENJULEG tíð hefur verið á
Vestfjörðum það sem af er vetri og
Vegagerðin haft það náðugt. Geir
Sigurðsson rekstrarstjóri segir að
ástandið sé nokkuð sérstakt. „Það
hafa reyndar á undanförnum árum
komið snjóléttir vetur og þetta er
reyndar að gerast oftar á síðustu ár-
um,“ segir Geir.
Núna eru allir vegir opnir á Vest-
fjörðum. Hægt er að aka Vestfjarða-
hringinn sem er óvenjulegt á þessum
tíma árs. Geir segir að þetta hafi í för
með sér mikinn sparnað fyrir Vega-
gerðina. Hann segir að snjór hafi
verið á fjallvegum í byrjun septem-
ber en síðan ekki söguna meir.
Morgunblaðið/RAX
Níu Islendingar
jafngamlir öldinni
ALDAMÓTABÖRNIN
1900 fagna hundrað
ára afmæli í ár. Þetta
fólk hefur fylgt öldinni
skref fyrir skref og
man tímana tvenna;
breytingar á lífsháttum
og stjdrnarfari, styrj-
aldir og gríðarlegar
tækniframfarir svo
nokkuð sé nefnt.
Samkvæmt tölum
þjdðskrárinnar eru níu
núlifandi íslendingar
jafngamlir öldinni og
sautján eru eldri en 100
ára.
Karla elstur er Helgi
Símonarson, bdndi á
Þverá. Helgi er fæddur
13. september 1895 og er því 105
ára. Þdrdís Þorkelsddttir er elst ís-
lenskra kvenna, rúmum mánuði
yngri en Helgi, fædd 26. oktdber
1895.
Svava Oddsddttir í
Stykkishdlmi er ein
þeirra sem náð hafa
háum aldri en Svava
hélt upp á hundrað
ára afmælið sitt á
miðvikudag ásamt
Qölskyldu sinni á St.
F ransiskus-spítalan-
um í Stykkishdlmi þar
sem hún hefur dvalið
síðustu ár. Aíinælis-
barnið hefur búið í
Stykkishdlmi alla sfna
tíð þar sem hún og
eiginmaður hennar,
Sigurður Jdnasson,
létu að sér kveða í
kaupmennsku og
ráku m.a. Bdkaversl-
un Jdns Eyjólfssonar allt til ársins
1980 en þá var Svava orðin áttræð.
Þau hjdn eignuðust þrjú börn og er
eitt barna þeirra, Ingveldur, á lífi
og býr í Hdlminum.
Svava Oddsddttir
fagnaði aldarafmæli
á miðvikudag.
Oljós tengsl ofbeldis
og efnis í sjónvarpi
ERFITT er að sýna fram
á orsakatengsl milli of-
beldis í sjónvarpi og of-
beldishegðunar, en þó
má leiða líkur að því að
þeir sem horfa mikið á
slíkt efni geti verið lík-
legri til að gera sig seka
um ofbeldi, samkvæmt
upplýsingum Sigurðar
Júlíusar Grétarssonar,
prófessors í sálarfræði við Háskóla
Islands.
í Morgunblaðinu á fimmtudag var
greint frá því að tyrknesk eftirlitsyf-
irvöld ljósvakamiðla hefðu ákveðið
að refsa sjónvarpsstöð með eins dags
útsendingarbanni vegna sýningar á
þætti úr japönsku teiknimyndaröð-
inni um Pokémon-verurnar. Var það
rökstutt með tilvísun í skýrslu þar
sem fullyrt er að þættirnir ýti undir
ofbeldi meðal barna.
Sigurður segir að á undanförnum
árum hafi mikið verið rætt um það
hvort ofbeldi í sjón-
varpi leiddi til ofbeldis.
Niðurstaðan væri óljós
vegna þess að erfitt
væri að meta áhrifin og
ákvarða orsakasam-
hengi, t.a.m. hvort það
væru ekki fyrst og
fremst ofbeldismenn
sem sæktu í ofbeldis-
efni. Góðar rannsóknir
sýndu veika fylgni í þessum efnum,
en síðan væru aðrar rannsóknir sem
sýndu jafnvel að fólk yrði rólegra
eftir sýningu á ofbeldisefni. Þær
rannsóknir hefðu að vísu verið kost-
aðar af stóru bandarísku sjónvarps-
stöðvunum og það kastaði rýrð á
þær.
Sigurður segir að fólk vilji gjaman
benda á einhvern ákveðinn sökudólg
í þessum efnum, en það sé mjög erf-
itt. Hann segir að menn verði að
meta þetta á öðrum forsendum en
sálfræðilegum eingöngu.
Deilur vegna Kárahnjúkavirkjunar til umfjöllunar á fréttavef CNN-sjónvarpsstöðvarinnar
Talsmaður WWF segir
möguleika á verndun há-
lendisins hafa stóraukist
LANDSVIRKJUN hyggst stífla 11
ár og þverár og mynda 57 km miðl-
unarlón sem veit á ógæfu fyrir
vaxtarstað lífríkis, að því er fram
kom á fréttavef bandarísku frétta-
sjónvarpsstöðvarinnar CNN nýver-
ið. Þar segir að umhverfisverndar-
sinnar sjái fyrir sér hinar hefð-
bundnu afleiðingar stíflugerðar;
flóð í dölunum umhverfis Kára-
hnjúkasléttuna, brotthvarf hrein-
dýra og gæsa og greftrun vatns-
falla og þess gróðurlendis sem fyrir
er.
Fréttin sem birtist á undirsíð-
unni CNN Nature er unnin af um-
hverfisfréttastofunni ENN (Envir-
onmental News Network) og
skrifuð af blaðamanninum Tony
Snape í Brussel. Hann skrifar að
hin umdeildu áform Landsvirkjun-
ar hafi orðið kveikjan að stofnun
ýmissa óháðra samtaka á Islandi
og málflutningur þeirra hafi þegar
vakið athygli.
„Síðan í september hafa mögu-
leikar á því að vernda hálendi Is-
lands stóraukist á nýjan leik,“ er
haft eftir Peter Prokosch, stjórn-
anda verkefnis umhverfissamtak-
anna World Wide Fund For Nat-
ure (WWF), um náttúru norður-
heimskautsins. „Stjórnvöld hafa nú
í fyrsta sinn lagt til stofnun þjóð-
garðs, en þeirri hugmynd hefur
WWF reynt að koma á framfæri
um sjö ára skeið,“ segir Prokosch.
í fréttinni er lýst áformum um
byggingu Kárahnjúkavirkjunar og
tilheyrandi framkvæmdir og skýrt
frá því að linnulaus gagnrýni um-
hverfisverndarsamtaka hafi skilað
sér í því að Kárahnjúkavirkjun
gangist nú undir mat á umhverfis-
áhrifum, en í fyrra hafi einmitt ver-
ið fallið frá viðlíka áformum í ná-
grenninu og er þar vísað til áforma
um Fljótsdalsvirkjun og gerð miðl-
unarlóns á Eyjabökkum. Segir í
fréttinni að nú snúist baráttan um
að stöðva fyrirhugaðar fram-
kvæmdir við Kárahnjúkavirkjun.
Lýst er í fréttinni þeim áformum
stjórnvalda að hvetja til uppbygg-
ingar stóriðju á Austurlandi í því
skyni að hægja á fólksflótta til höf-
uðborgarsvæðisins. Aukin atvinnu-
tækifæri séu liður í þeim áformum,
ekki síst eigi það við unga fólkið.
Þá kemur fram að Norsk Hydro
og félag íslenskra fjármálastofn-
ana, sem saman hyggist standa að
byggingu álversins í Reyðarfirði,
sjái fyrir sér góða arðsemi af fyrir-
tækinu, gangi eftir spár sérfræð-
inga um aukna eftirspurn eftir áli á
heimsmarkaði.
Skýrt er frá því að Landsvirkjun
selji um 90% allrar raforku í land-
inu og leiti nú leiða til að útvíkka
starfsemi sína. Fyrirtækið bjóði
mjög ódýra orku, eða 2 sent per
kílóvattstund, en hún kosti 4 sent í
Bandaríkjunum og 7 sent í Kanada.
Haft er eftir upplýsingafulltrúa
Landsvirkjunar, Þorsteini Hilmars-
syni, að hann viðurkenni að hann
sjái ekki fyrir sér hvernig íslend-
ingar eigi að íýlla þau 500 störf
sem skapast verði álverið að veru-
leika. Atvinnuleysi á íslandi sé að-
eins um 2% og álverið verði því að
reiða sig á erlent vinnuafl, að sögn
Þorsteins.
í lok fréttarinnar gagnrýnir Árni
Finnsson hjá Náttúruverndarsam-
tökum íslands þann stutta tíma
sem ætlaður sé í umhverfismat
vegna virkjunarinnar. Eftir Siv
Friðleifsdóttur umhverfisráðherra
er hins vegar haft að ákvörðun um
hvort leyfa skuli framkvæmdir
verði tekin sjálfstætt, óháð hags-
munum Landsvirkjunar.
„Það er mér mjög mikilvægt að
almenningi sé veittur aðgangur að
umhverfismatsvinnunni frá upp-
hafi. Umhverfið er samheiti fyrir
mannfólkið, dýrin, plöntur, loftslag-
ið, heilsu, vinnu og efnishyggju," er
haft eftir ráðherranum.