Skírnir - 01.01.1890, Síða 59

VERKMENN O. FL. Á RIÐ 1889.
59
heyra nein svör. Frumvarpið var samþykkt við þriðju um-
ræðu með 20 atkvæða mun, 24. maí. 011 blöð á. þýzkalandi
töldu þetta mesta merkisatburð ársins, og nKölnische Zeitung*,
sem er stærsta og mikilfenglegasta blað á þýzkalandi, fór þsss-
um orðum um lögin : »það er enginn efi á, að löggjöfin hef-
ur unnið verk, sem ekkert annað ríki hefur ráðizt í, hvað þá
heldur leitt til lykta. Tólf miljónir manna, sem nærri allir
eru verkmenn, geta nii horft fram á ellidagana og æfikvöldið,
án þess að vera hræddir um, að þeir rati í neyð og bágindi
eða fari á sveitina. þessi löggjöf ryður nýjar brautir ; hið
þýzka ríki leggur af stað á veg, sem áður er ófarinn, og sjálf-
sagt verður eptir nokkur ár ýmsu breytt í lögunum. Tíminn
og reynslan kenna, hverju á að breyta. þetta er hið þýðingar-
mesta stórvirki, sem þingið hefur unnið, síðan frumlög ríkis-
ins voru rædd og samþykkt».
Vorið 1889 varð stórkostlegt verkfall. Vinnumenn í kola-
námunum í Rínfylkjunum og Vestfalen, um 100,000 manns,
hættu vinnu. f>eir heimtuðu hærri laun, styttri vinnutíma
og betri meðferð. f>egar þetta fréttist, urðu víða verkföll
annarsstaðar, í Slesíu, á Saxlandi, í Austurríki og jafnvel í Berlín
sjálfri. f>að flaug eins og eldur í sinu. Nú varð almemit
kolaleysi um allt þýzkaland ; járnbrautarlestir og verksmiðjur
komust í standandi vandræði og urðu sumar hverjar að hætta
verkum vegna kolaleysis. Sósíalistar fóru að æsa menn, her-
lið var sent til héraðanna og allt var í uppuámi. f>á sendu
verkmenn þrjá menn af sínu liði að hitta keisarann í Berlín,
og höfðu þeir tal af honum 16. maí. Hann kvaðst mundu
láta rannsaka málið, og skyldu þeir ná rétti sínum, en þeir
yrðu strax að byrja aptur á vinnu. Ef þeir hefðu nokkur
mök við sósíalista, þá mundi hann taka á allri sinni hörku
gagnvart þeim. Námueigendur gerðu menn til keisara, og
fengu það svar, að þeir skyldu sjá svo um, að slíkt ætti sór
ekki optar stað. Nokkrir verkfallsmenn voru skotnir af her-
liði, en þó gekk saman í samningum milli verkmanna og námu-
eigenda. Eptir þriggja vikna verkfall fóru flestir að vinna
aptur, en þá héldu sumir námueigendur ekki samningana, og
byrjuðu menn þá sumstaðar verkfall. Fjörutíu manna nefnd,
sem stýrði málum verkmanna, var sett í varðhald, og treyst-
ust þá ekki nema fáir að halda áfram verkfallinu. Keisari
setti nýjan landstjóra í fylkið, því hann var óánægður með