Árný - 01.01.1901, Page 16

16
fyrir konúngi og þjóðinni, til þess að bera fram ís-
lensk mál til konúngs úrskurðar 'og sjá um gagn og
rjettindi Islands í almennum ríkismálefnum.
4. Aðalgrundvallarregla sambandsins millum Is-
lands og Danmerkur sje jafnrjetti, og því sami rjettur
og sömu skyldur á Islendíngum og Dönum að tiltölu
í almennum ríkismálum.
Petta hafa síðan verið aðalatriðin í stefnuskrá
heimastjórnarmanna í stjórnarskipunarmálinu, því ís-
lendíngar fjellust þegar á þetta og sömdu stefnuskrá
sína fyrir þjóðfundinn 1851 eftir þessu.
A þjóðfundinum Ijet stjórnin í ljós fyrst stefnu-
skrá sína í stjórnarskipunarmálinu. Pá lagði Trampe
greifi af hennar hendi fram frumvarp til stjórnarskip-
unarlaga handa Islandi og vildi stjórnin með frum-
varpi sínu lögleiða dönsku grundvallarlögin (frá 5.
júní 1849) á íslandi með öllu óbreytt, hvort sem þau
ættu við eða ekki. Löggjafarvaldið skyldi vera hjá
konúngi, en alþíngi einúngis hafa ráðgefandi vald í
íslenskum málum, en ekkert atkvæði í málum, er
snerti Danmörk (líkt og nú er lögþíngið í Færeyjum).
Svo var skiftíngin á málunum eftir þessu. Latínu-
skólinn í Reykjavík var t. a. m. talinn með dönsk-
um málum. Allir æðri embættismenn á landinu voru
einnig taldir danskir embættismenn og áttu að launast
af ríkissjóði, er átti og að kosta latínuskólann. En í