Fréttir frá Íslandi - 01.01.1878, Síða 27

MENNTIR.
27
einhverjum hinum merkasta kafla í sögu lands vors, og er sam-
ið mjög skipulega. Raunar hefur ýmislegt verið áður skráð um
siðbótina, en bæði er það á sundrungu og fremur í annáls- en
sögu-sniðí, og svo hafa þeir, er það hafa ritað, flestir verið of
nærri siðbótinni, til þess að þeir gætu dæmt um atburðina
hlutdrægnislaust. En hjer er sagt frá siðbótinni í einni heild,
með tildrögum hennar og afleiðingum, viðburðirnir raktir á
sögulegan hátt, og sýnt samband þeirra hvern við annan, án
nokkurra hleypidóma. Efninu er svo fyrir komið, að fyrst er
í inngangi stutt ágrip af kirkjusögu landsins frá því, er kristni
hófzt og fram að siðbótinni; þá kemur siðbótarsagan sjálf, en
síðast er eptirmáli, er segir frá afleiðingum siðbótarinnar og
og skipun kirkjunnar eptir siðaskiptin. Registur fylgir. Að
öllu er rit þetta vel úr garði gjört, og yfir höfuð eitt hið
merkasta rit, er samið hefur verið hjer á landi á síðari árum.
í almennri sagnafræði var eitt rit gefið út, nefnilega Ágrip
af mannkynssögunni, eptir Pál Melsteð, fyrra hepti, er
nær yfir fornaldarsöguna og fyrri hluta miðaldasögunnar. |>essi
mannkynssaga er hin þriðja, sem þessi merki sagnaritari hefur
gefið út. Mun hún eiukum vera ætluð alþýðumönnum og al-
þýðlegum skólum og til undirbúnings undir lærðan skóla, enda
virðist hún svara vel til þess. Skipulag hennar er hið bezta, og
á henni er sami snilldarblær og málfegurð, sem höfundinum er
svo laginn. J>á var jafnframt gefið útÁgrip af landafræði,
samið að mestu eptir danskri alþýðukennslubók, frumritaðri af
Ed. Erslev, prófessori, sem er nafntogaður landafræðingur, og
liefur samið margar landafræðisbækur, er hafa rutt sjer til
rúms í Danmörku. Að samningu bókar þessarar í hinum ís-
lenzka búningi hafa unnir fjórir fræðimenn: Páll Melsteð, Jón
prestur Bjarnason, sem nú er í Nýja íslandi, forvaldur Thor-
oddsen, náttúrufræðingur, sem nú er í Kaupmannahöfn, og
Björn Jónsson ritstjóri ísafoldar, er lagt hefur síðustu hönd á,
og sjerstaklega hefur samið kaflann um ísland. Sem nærri má
geta er bókin vel úr garði gjörð, er svo margir og góðir lær-
dóinsmenn hafa um hana fjallað, enda er hún sjerlega fróðleg
og efnisrík, ekki stærri en hún er. En með því að það er
kunnugt, að landafræði, hversu efnisrík sem hún er, er eins og