Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1903, Qupperneq 13

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1903, Qupperneq 13
að einhver munur hefur á verið, enn hitt er óljóst, í hverju sá niunnr var fólginn. Hofid var alt af hús, vanalega með garði eða girðingu í kring. Hverju goðorði filgdi eitt blóthús, sem goðinn var skildur uppi að halda og þingmenn goðans guldu toll til. Þau hús vóru alt af kölluð hof og tollurinn, sem þingmenn guldu, hoftollur. Þegar tala goðorða var ákveðin urn 96y og skildu vera 39, þá vóru úr því jaínmörg (39) »höfuðhoJ« á öllu landinu, eitt iirir hvert goðorð. Nafnið líójuðhof sínir, að auk þeirra vóru til önnur hoj, sem einstakir menn áttu.1 Aftur á móti er svo að sjá, cem liórgar hafi alt af verið einstaklegs, enn ekki alþjóðlegs eðlis, eign einstakra manna, og að rnannaforráð hafi ekki verið bundið við þá. A einum slað er þó goðatign eða mannvirðing nefnd í sambandi við hörg, enn það er i Landnámu á þeirn stað, er fir var drepið á, þar sem þess er getið, að Þórðr gellir hafi verið leiddur í hörg ættarinnar, áður hann tók mannvirðing. Enn hjer er víst að eins að ræða um nokkurs- konar vígslu til goðastarfsins, og Landnáma vikur ekki að þvi einu orði, að hörgur sá, sem Þórður var leiddur i, hafi verið sama húsið og hof það, sem filgdi goðorði hans og mannaforráð hans var við bundið. Að hörgar hafi verið einstaklegs eðlis, sjest og á 2 stöðum í fornum norsk- um lögum, er vér munum minnast betur á síðar, enn þar er bannað ein- stökum mönnum að gera sjer hörg til blóta. Af því að hofið alt af var hús, sem áðtir er sagt, hafa menn viljað ráða, að hörgurinn, sem var eitthvað annað enn hof, hafi ekkí veiið hús, heidur stalli úr steini, reistur þar sem hátt bar á, eða haugur hlaðinn úr grjóti undir berum himni.2 3 Vjer skulum ekki neita því, að svo hafi ver- ið stundum. A það bendir staðurinn í Hyndluljóðum, sem fir var getið, þar sem Freyja segir, að Ottarr hafi gert sjer (Freyju) liórg hlaðinn stein- umfi og enn fremur það, að orðið (harug) ketnur firir í fornháþisku í merkingunni ,altari‘. Af því að fornmenn þektu ekki steinhús í heiðni, má ráða, að höfundur Hyndluljóða hafi ekki haft hús fyrir augurn á þeim stað, sem hjer er urn að ræða. Enn hins vegar hefur Konr. Gislason fullsannað, að hörgar vóru ekki alt af steinaltari eða haugar hlaðnir úr grjóti.4 Staðurinn í Völuspá — »peir er Jiórga ok hof | hátimbruðu« — og í Grimnismálum — »hátinibruðmn hörgi rœðr« — sinir ljóslega, að 1) Landn. IV, 7. k. 259. bls. og Viðbætir II 334. bls. Flat. I 249. bls. Þórðar s. hreðu, útg. Guðbr. Vigfússonar, Kh. 1860, 94. bls. Sbr. Konr. Maurer, Island 54. bls. 2) Sjá orðabók Guðbrands Vigfússonar undir orðinu hörgr. 3) Hyndlul. 10. í líkri þíðingu virðist orðið vera haft í Fms. V, 239. bls.: Olafr konungr braut niðr . . . hamra, hiirga, skóga, vötn ok tré. 4) Konr. Gíslason, Efterladte skrifter I 214.—215. bls.

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.