Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1903, Blaðsíða 32

32
ekki gat eg staðhæft það, þar eð enginn maður var til graftar. Allar
hinar virðast að snúa dyrunum að láginni.
Þessa þingstaðar er hvergi getið í sðgum vorum. En Sigurður Vig-
fiisson hefir ritað urn hann (í Arbók fornleifafélagsins 1880—81, bls. 6 5—68
neðanm. og 1893 bls. 24—27.), og kornist að þeirri niðurstöðu, að héraðsþingið,
sent Þorsteinn Ingólfsson setti á Kjalarnesi, rnuni síðar hafa veriö flutt þaðan
og sett i Þingnesi við Elliðavatn. Þykir honum, sem eðlilegt er, ótækt
að rengja samhljóða vitnisburði merkra sagna, einkum Islendingabókar,
um það, að í fyrstu hafi héraðsþingið verið sett á Kjalarnesi. Telur hann víst
aö þingstaðurinn hafi verið þar, sem enn heitir Leiðvöllur, og er það lík-
legt. Hyggur hann, að það hafi valdið flutningnum, að Leiðvöllur hafi
orðið óhæfilegur til þingstaðar. Og víst er um það, að þar hefir sjórinn
gengið á landið, svo að nú sjást þar engar fornmenjar. En Kjalnesinga-
saga segir, að enn sjái þar til búða, er hún var rituð, sem vist var þó
seint. Og þó sú saga sé að miklu leyti afkvæmi þjóðtrúarinnar, þá hefði
söguritarinn samt trauðlega sett petta atriði í hana, ef hatin hefði ekkert
haft fyrir sér. Liggur því nær að ætla, að þingstaðurinn á Leiðvelli hafi
ekki eyðilagst mjög snemma. Þar af leiðir það, að þó fallist sé á ætlan
S. V. um flutning þingstaðarins, þá er þörf á að athuga, hvort eigi má
finna aðra orsök til flutningsins.
Það er nú raunar ekki óhjákvæmilegt, að hugsa sér, að þingstaður-
inti hafi verið fluttur, og það þarf ekki að rengja sögurnar fyrir það.
Þær tala að eins um setningu Kjalarnessþings sem héraðspings. Það var
lúð Jyrsta héraðsping, fyrsta tilraun til að koma á sameiginlegu þinghaldi
fyrir fleiri en eitt goðorð. Aður hefir hver goði haldið þing í sinu um-
dætni. Þeirra þinga er ekki getið í sögum. En bæði segir þetta sig
sjálft, og svo sýna það ýrnsir fornir þingstaðir, sem ekki geta vel haft
annan uppruna (t. d. Þingholts-þingstaður í Landsveit o. fl.). Þingstað-
urinn i Þingnesi við Elliðavatn gæti vel verið frá þeint tíma. Má nærri
geta, að Ingólfur og þeir feðgar hafa svo árum skifti átt þingfundi með
þingmönnum sinum, áður en reynslan hafði sýnt, að yfirgripsmeira og öfl-
ugra þingh tld var nauðsýnlegt, til að ráða stórmálum til lykta. Af þeirri
nauðsýn var Kjalarnessþing auðvitað sett, og gat hitt þá lagzt niður.
Tóftirnar mundu sjást enn, þó þær væri svo garnlar. Á hinn bóginn
eru þær þó nokkuð margar til þess, að þingið hefði að eins verið fyrir
eitt goðorð. Enda felli eg mig vel við tilgátu S. V. um flutninginn, og
vil nú reyna að benda á annað tilefni til hans.
Eins og von var, kannaðist S. V. við það, að á Kjalarnesi var þing-
staður óhentuglega settur, þótt hann hefði verið fyrir alt það hérað, sem
landnám Ingólfs náði yfir. Það er óliku erfiðara að sækja þangað af
Suðurnesjum og úr Grindavik en úr Kjósinni. Virðist S. V. eigna þetta
áhrifum höfðingjanna á Kjalarnesi. En ekki er það þó sem líklegast.