Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1916, Side 7

í Kjalarnessþing eða þaðan upp í Þverárþing, hafa átt hér leið utti.
Þegar Þórður gellir bar upp mál sitt um breytingu á fyrirkomu-
laginu um varnarþing í málum, sem leiddi til fjórðungaskiptingarinnar
jafnframt, að því er segir í íslendingabók, færði hann fram sem aðal-
ástæðu reynslu sína af því, hversu torsótt honum hafði orðið til
þingstaðarins, yfir Hvítá; hann hafði orðið að hörfa frá, þótt með
fjölrnenni færi. Þegar menn hafa haft þessa atburði fyrir augum,
er skiljanlegt, að þeim virtist mest ástæða til að færa þingstaðinn
vestur fyrir ána, einmitt hennar vegna, og setja fjórðungamót við
hana, án þess þó að fyrirgirða með lögum að Þverárþing héldist
óskipt sem slíkt, að goðarnir héldu vorþing saman, og þessir gömlu
þingunautar allir mættu sem áður eiga saksóknir, ef svo bæri undir,
og önnur mál saman. Enda má ganga að því vísu, að óframkvæm-
anlegt var að leggja þriðjunginn sunnan Hvítár (goðorð þcirra Tungu-
Odds) til Kjalarnessþings; slíkt fyrirkomulag hefði öllum Boigfirðing-
um fyrir innan Skarðsheiði þótt hin mesta óliæfa. — Þetta var nú
um landslags-ástæðuna.
En nú er ostgjaldstakmarkið i máldaga þeim, sem »var giorr
a alþinge at raðe Magnús byskop(s), en Snorre Sturlu son hafðc vppe
j logrettv« 122(3. Þegar maður sér það, að Snorri á hér hlut að
máli um kvöð þessa, liggur það jafnframt í augum uppi, að lionum,
sem þá hafði mannaforráð í Þverárþingi og líklcga alla leið suður
að Botnsá, hefur þótt hentast, að þetta klausturgjald slyppi ekki
yíir það takmark. Þeim af þingmönnum hans, cr fundu köllum hjá
sér til að styrkja þettað nýstofnaða klaustur bmts Þorvaldar Gizurar-
sonar suður í Viðey með ostum eða öðru, var það þá jafn-heimilt,
þótt þeir yrðu ekki nær skyldaðir til þess með slikum máldaga.
Snorri hefir líklega haft nokkur mannaforráð alt suður aðHvalfirði;
er Ijóst af Sturlungu, að um þetta leyti hafði hann hálft Lundar-
mannagoðorð, sem hann hafði fengið fyrir mörgum árum af Þórði
Böðvarssyni í Görðum á Akranesi, móðurbróður sínum, er var nú
dáinn fyrir fáum árum (1220), og átti nú Þorleifur son Þórðar goð-
orðið á móti Snorra. Til þess hafði Þórður gefið Snorra hálft goð-
orðiö, líklega einmitt mannaforráð fvrir innan heiðar, að »lnmn
skylldi hallða þing-menn fyrir Þorði (Sturlusyni) oc avdrum þeim,
er a læitaði. Enn er Snorri hafði tekit við þingmonnum, þa þotti
Þorði Bavdvars syni hann leita meirr a sina vini, enn aðr hal'ði Þorðr
brodir hans á Iæitað«l). Síðar er þess getið, að »bænðr af Akra-nesi
gengo til handsala fyrir Snorra« á alþingi, er Sæmundur Jónsson í
Sturl. s. I, 271 (útg. Kálunds).