Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 04.01.1986, Blaðsíða 28

60_____________________________________Arbók fornleifafélagsins
Önnur merki um uppsmíð voru steinar undan stöfum. Voru slíkir
steinar í báðum austurhornum tóttarinnar og tveir aðrir stoðarsteinar
voru litlu vestar. Ofan á stoðarsteininum í suðausturhorninu var athygl-
isverður blágrýtisstcinn. Bar hann þess mcrki að á honum hefði verið
hamrað járn. Þegar hann síðan var færður úr stað kom í ljós, á þeirri
hlið sem niður vissi, hola, sem klöppuð var í steininn. Má telja líklegt
að þetta hafi verið steðjaþró.7
Nú verður sagt frá verksummerkjum utan tóttar.
Sunnan veggjar að utan var blanda af sandi og rofum scm lágu
þannig, að verið gætu þakleifar sem velt hafi verið út af húsinu.
Stctt lá frá bænum að kirkjutótt svo sem áður sagði. Náði hún lítið
eitt inn í tóttina að vestan, cða að vesturgafii hússins. Stéttin tcygði sig
norður með norðurkampi að vcstan en mjókkaði þar. Lá hún lítið eitt
austur með veggnum, en ekki varð hún rakin langt austur, enda þar
undir grjóthruni úr veggnum. Engin stétt var með suðurvcgg tóttar cn
hún mjókkaði vestan við suðurkamp og breikkaði aftur um hclming
þegar suður fyrir vcgginn kom. Þar teygði hún sig áfram til suðurs og
náði alla leið að garði eða stalli, sem lá sunnan við kirkju samsíða henni.
Vatnsrenna var syðst meðfram stéttinni. Áðurnefndur stallur var vel
hnéhár, gcrður úr grjóti og torfi austan við mót stéttar en fyrir vcstan
þau var hann gerður úr stóru grjóti, sem hvíldi á torfhleðslu. Þar hafði
hleðslan eðlilega skriðið fram undan þunganum. Líklegt má telja að
garður hafi verið hlaðinn ofan á stallinn og að það hafi verið eins konar
kirkjugarður. Svo var einnig að sjá að þarna væri hluti af stalli eða
hleðslu sem umlukt hafi allan bæjarhólinn, en á það verður lítillega
drepið hér síðar.
Hér að framan var sagt lítillega frá stétt að og við bænhústóttina.
Meðfram allri húsaröðinni var stétt lík þeirri sem hefur verið lýst. Þó
var hún ekki jafnrammgerð meðfram öllum húsunum. Yfir henni var
vikurblandaður sandur eða aska með jökulleirflikrum, þar ofan á mold-
arlag án mannvistarleifa. Gefur það vísbcndingu um að landið hafi
gróið upp eftir hlaup það sem eyddi bænum, þótt það hafi síðar eyðst
aftur. Ofan á moldarlaginu var hellulögn úr fremur þunnum hellum og
virtust þær því frekar vera þakhellur. Meðfram skálavegg (B) var eins
og með suðurvegg kirkju (K) blanda af sandi og rofum sem gátu verið
þakleifar.
Við prófskurð kom fram, að garður eða stallur virðist hafa umlukt
hólinn, en víða var hann illa farinn eftir vatnselg. Ekki var ráðrúm til
7. Gísli kom steini þessum í Byggðasafnið að Skógum þar sem hann er varðveittur.