Þingvallafundartíðindi - 01.01.1888, Side 29

29

hverjum að skilja, hvílík svæfandi ákrif
petta hefir á rjettartilfinningu og rjettar-
meðvitund manna. En svo er pessum
langa drætti samfara afarmikill kostnaður.
1000 kr. fyrir báða parta í einkamálum er
eigi óvanalegt, og finnst mönnum pá eigi
að 1000 kr. og margra ára dráttur sje
nokkuð hár skattur, og rjettur vor til að
hafa hæstarjett í Danmörku fyrir æðsta
dómstól nokkuð dýrkeyptur. Jeg vil svo
ekki fara fleirum orðum um petta mál,
sem er mjer viðkvæmara en mörg önnur.
Friöbjörn Steinsson: Jeg hafði áðan
nokkrar efasemdir um pað, hvort hráða
nauðsyn bæri til pess að afnema dóms-
vald hæstarjettar í íslenzkum málum; en
eptir að jeg hef heyrt, hversu alpingis-
maður B. Sveinsson hefir fært ljósar og
skýrar ástæður fyrir málinu, pá hafa efa-
semdir mínar að miklu leyti horfið, og
pví mun jeg ekki greiða atkvæði mitt móti
málinu.
Atkvæðagreiðsla: Sampykkt í einu hljóði
svolátandi tillaga frá flutningsmanni:
Fundurinn shorar á alþingi að hlut-
ast til um, að dómsvald landsins verði
skipað með lögum, þannig, að hœstirjett-
ur í Kaupmannahöfn verði eigi lengur
œðsti dómstóll i islenzkum málum.
VII. Stofnun landskóla (lagaskóla).
Jón Steingrímsson flutti áskorun til
alpingis um að semja og sampykkja á ný
frumvarp um stofnun lagaskóla á ís-
landi.
Benidiht Sveinsson: |>að eru nú meir
en 30 ár, síðan jeg fór að hafa afskipti
af pessu máli, og pá var jeg að nema lög
við háskólann í Kaupmannahöfn. þetta
var árið 1855. |>á samdi jeg bænarskrá
til alpingis um að stofnaður yrði laga-
skóli og gekkst fyrir málinu meðal landa
minna. J>á fann jeg til pess, hversu ó-
eðlilegt er fyrir oss að fá embættismenn,
sem eingöngu hafi tekið próf i dönskum
lögum, og pað var tilætluu mín, að laga-
skóli kæmi í staðinn fyrir kennslu í
dönskum lögum. Síðan tók pingið málið
að sjer, og nú hefir pað í öll pessi ár
hvað eptir annað annaðhvort beðið um
lagaskóla, meðan pað var ráðgefandi, eða
sampykkt lög um petta, en stjórnin hefir
að jafnaði haft sama svarið: gallhart nei.
petta eru löðrungar fyrir alpingi og hina
íslenzku pjóð, sem menn verða að pola.
En pegar stjórnin sýndi pessa harðýðgi,
pá fannst mjer rjettast að ganga feti
framar og stakk upp á að stofna hjer á
landi háskóla. En petta pótti ofviða fyr-
ir landið, og pinginu blöskraði, og pví var
nafninu breytt í landsskóla. J>egar pessu
var neitað af stjórninni, pá var enn fitj-
að upp að nýju, en stjórnin situr við sinn
keip, og pví er ekki annað fyrir höndum
en halda enn áfram í drottins nafni, og í
von um, að vísindin, sannleikurinn og
rjetturinn sigri að lokum ; en pví finnst
mjer rjett að segja hvað manni býr í
brjósti, og heimta háskóla.
Almenn mál eiga að vera almenn fyrir
allt landið, en sjerstök mál eiga að vera
mál fyrir hin einstöku hjeruð. J>essu var
á eðlilegan hátt skipað fyrir í vorum
fornu lögum og eptir vorri fornu stjórnar-
skipun. En petta parf að rannsaka á vís-
indalegan hátt, en slíkt er eigi hægt
nerna vjer höfum vísindalega stofnun til
slíks. pá er staða íslands í bókmenntum
heimsins eigi ófögur, pegar menn hugsa
um vorar fornu bókmenntir; en hverjum
stendur næst að halda starfi íslands áfram
í pessu efni, og hver mundi geta lagt
fram betri mannsefni til slíks, heldur en
ísland? pessu mega menn ekki gleyma,
og verða að hafa hugfast, að hjer parf
hvöt, hjálp og aðstoð, sem brestur, ef
menn hafa ekki vísindalega stofnun í
landinu sjálfu.
Að endingu vil jeg spyrja yður, hátt-
virtu herrar: Hver er afltaugin í hinu
illa sambandi, sem nú er milli Dana og