Þingvallafundartíðindi - 01.01.1888, Blaðsíða 33

33
an viðauka við þessa tillögu: svo og á
álnavöru, glysvarningi og aðjluttu smjöri,
og var hann sampykktur með 15 atkv.
gegn 8.
IX. Alþýðumenntunarmálið.
Páll Pálsson prestur: Jeg skal leyfa
mjer að koma með tillögu til fundarálykt-
unar. Hún er svo hljóðandi: »Fundur-
inn skorar á alþingi að styðja alpýðu-
menntunarmálið, eptir pví sem efni og á-
stæður landsins leyfa«.
Jón JaJwbsson : Jeg parf að gera grein
fyrir atkvæði mínu, pví að jeg þykist vita,
að allmargir hafi aðra skoðun á pessu máli
en jeg, en jeg tel pað einnig víst, að all-
margir sjeu á minni skoðun.
pað hefir mikið verið talað og skrifað
um alþýðumenntun, en hvað hefir verið
gert tilað efla praktiska mentun hjá lands-
inönnum—pá menntun, sem oss ríður mest
á? |>ví að hvað er pað, sem útlendingar
reka fyrst augun í hjá oss ? J>að eru veg-
irnir um landið, þúfurnar í túnunum lijá
oss, og amlóðaskapur vor í búskap til lands
og sjávar. Sú menntun, sem eykur pekk-
ingu vora í þessum efnum og lyptir oss
á hærra stig í pessum greinum, er sú
menntun, sem vjer pörfnumst mest og
þurfum mest að efla. Bókleg menntun
er í sjálfri sjer góð, en pó pví að eins,
að praktisk menntun sje að minnsta
kosti samfara eða jafnvel fari á undan.
Með menntunni aukast kröfur manna til
lífsnautna, og pá er til lítils að ætla að
proska eða efla andlega menntun, ef prakt-
isk eða verkleg menntun eykst að litlu eða
engu. J>að dregur fremur úr enn bætir
velgengni pjóðarinnar. Jeg met pví miklu
meir pann bónda, sem sljettar eina dag-
sláttu 1 túninu hjá sjer, en pann mann,
sem skrifar langar ritgjörðir um alpýðu-
menntun.
Lestrarfjelög eru mjög gott meðal til að
efla bóklega menntun almennings, og pau
vil jeg styðja, og pað miklu fremur en
Möðruvallaskólann, pví að helztu ávextirn-
ir af honum eru, að enginn vill nú vera
á honum lengur. J>að er pví mín tillaga,
að afnema Möðruvallaskólann ; húsið mætti
nota handa kvennaskóla, sem væri sam-
eiginlegur fyrir Norður- og Austurland.
Privatskóla, eins og Hljeskógaskólann, ætti
að styðja, og umfram allt búnaðarskólana,
ef peir eru með heppilegu fyrirkomulagi;
en styrkur til þeirra parf að vera meir
en lítill, til pess að peir verði að tilætl-
uðum notum. J>að dugir ekki, að sjá í
fjárveitingu til húsabygginga, svo að eigi
purfi að kenna par í húsum, sem varla
er líft í. Að öðru leyti en pessu ættu
menn helzt að láta petta mál hvíla sig, og
allra sízt að vera að hröngla upp mörgum
alþýðuskólum. Að svo mæltu skal jeg leyfa
mjer að afhenda fundarstjóra svohljóðandi
tillögu til fundarályktunar: »Fundurinn
skorar á alþingi að afnema Möðruvalla-
skólann, og verja heldur pví fje, sem til
hans gengur, til alþýðumenntunar á ann-
annan hátt«.
Arnbr Árnason: Jeg get eigi sam-
pykkt pessa uppástungu, sem hjer liggur
fyrir, pví að þingið hefir verið stefnulítið
í pessu máli. Jeg vil helzt ekki pessa
föstu skóla. Möðruvallaskóli verður ekki
að gagni vegna vantandi barnamenntunar
og hana tel jeg mest nauðsynlega.
Benidikt Sveinsson kvaðst vera sam-
dóma Jóni Jakobssyni, enda væri skoðun
hans ekki ósameinanleg við skoðanir þeirra,
sem unna bóklegri menntun alþýðunnar,
pví að væri skoðun hans sú,— og pað kvaðst
hann vera viss um, að væri skoðun Jóns
Jakobssonar,—að bóklega menntunin ættiað
vera ljós á vegum almennings í viðureign-
inni við náttúruna, og í baráttu hans til
að færa sjer gæði náttúrunnar í nyt.
Páll Pálsson prestur: Á fundi í S.-
Múlas. voru menn almennt á móti pví
stóra skólafyrirkomulagi, sem kom fram á
þinginu í fyrra, og samkvæmt pví hefi jeg