Fylkir - 01.01.1927, Blaðsíða 3

arskeljum (sjá VII. og VIII. árg. »Fylkis«), sem fást hér í tugum
smálesta út með firðinum á hverju ári, þegar plægt er til beitu.
Kostnaðurinn við að brenna sjávarskeljar (100 til 200 tonn) yrði að
líkindum ekki mikið yfir 8 þúsund krónur á ári; og tekjur af kalki,
segjum 50 til 100 smálestum, á tuttugu kr. tunnan, yrðu 10 til 20 þús-
und krónur. Það sparaði að minsta kosti kaupin frá útlöndum af mis-
jöfnu kalki og mundi um leið afstýra ýmsum hættulegum sjúkdómum,
sem mýralopt og forardýki orsaka, einnig svo-nefndum »berklum«, sem
altaf færast í vöxt, þrátt fyrir læknafjöldann og lyfin, og auk þess
beina hugum uppvaxandi manna að jarðrækt og iðnaði, almennu
hreinlæti og vemdun heilsu sinnar, meir en allt bóknámið við hina
svo-nefndu lýðskóla, »gagnfræðaskóla« og »Mentaskólann«, og vernda
landið fyrir ýmsum hættulegum veikindum, betur en öll heilsuhælin,
sjúkrasamlögin og öll læknislyfin með »sprúttinu«, spánarvínum, já,
messuvíninu, að Rauða-Krossinum meðtöldum.
»Á skal at ósi stemma« segir gamalt máltæki. Allar sóttvarnir og
»berk] a«lxknin<iar svo-nefndar verða eintómt kák, á meðan loptið, sem
mevn og skynlausar skepnur anda að sér og vatnið, sem menn og alidýr
drekka, er á einhvern hátt óheilnæmt og eitrað.
Jarðræktin og landbúnaðurinn verður einnig eintómt kák, nema
bændur læri að þekkja jarðveginn og bæta hann, gefa honum nauðsyn-
leg frjóefni. — Sjávarútvegurinn hefur, eins og kunnugt er, tæmt
sveitimar af vinnufólki á síðustu 10—20 árum, og það einkum vegna
þess, að bændur kunnu ekki yfirleitt að yrkja jarðir sínar svo vel, að
þær gæfu þeim vissan lífeyri og trygðu vinnufólki góð heimili.
Úr því verður einungis bætt með því, að útbreiða meiri raunveru-
lega þekking á jarðrækt í öllum. sínurn. greinum, og til þess geta
landsmenn aldrei va/rið of miklu fé og erfiði, því landið getur, ef vel
og viturlega ræktað, fætt og klætt öll sín böm, þó 30 falt fleiri verði
en þau eru nú. Aðeins verða menn að kunna og nenna að rækta það,
og láta bæði kvikfénaðinn hjálpa sér til þess, — eins og siður var
fyrir 50 árum síðan, — og einnig láta raunvísindin kenna sér að hag-
nýta vel öll frjóefni og undirbúa jarðveginn til grasræktar, jarðepla-
gróðurs og trjáræktar, ólíkt betur en enn er gert nokkurstaðar á land-
inu, nema ef til vill í Reykjavík og á einstaka stað hér nyrðra.
Landbúnaðurinn á að vera númer 1, — ekki númer 2 í þjóðbúnaðin-
um — túnarækt og garðyrkja verða að fylgjast að, ásamt aukinni
kvikfjárrækt, ef landið á ekki að eyðast og fólk þess að fara á ver-
jgang. — Eg hef á öðrum stað (í VII. árg. »Fylkis«) sýnt að land-
búnaðurinn — þó oftast settur á hakann, — er fult eins arðvænlegur
eins og sjávarútVegurinn, og eg hef mælt með því, að veitt væri fé til
rannsókna-stofu hér á Akureyri, af því bærinn er helzti kaupstaður