Fylkir - 01.01.1927, Blaðsíða 86

20 falt hærri er öll upphæðin en öll opinber gjöld landsins voru þá (sbr.
yfirlit birt á 55. bls. III. árg. Fylkis).
Áhugamát og velferðarmál sin þekkja norðlendingar sjálfir alt eins vel
og útgefandi Fylkis. Þarf hann þvi ekki að fjölyrða um þau í þetta sinni;
aðeins minna lesendur á þær tillögur, sem hann hefur birt í fyrri árg.
Fylkis, snertandi jarðrækt, kvikfjárrækt, bygging sveitaheimila jafnt sem
kaupstaða úr næstum alinnlendu efni og innan þolanlegs kostnaðar, hitun
heimila jafnt sem lýsing þeirra með vatnsorkurafmagni án þess dýrara
verði en með vanalegu eldsneyti eða almenningi um megn, og verndun
heilsu og eigna almennings með því að hagnýta efni og orku landsins
sem allra bezt og mun betur en til þessa hefur verið gért.
Fiöfundur þessara lína treystir þvi að norðlendingar láti ekki fleiri ár
né jafnvel þetta ár svo líða, að ekki sé hafist handa til að safna í sjóð
þeirri fjárupphæð innan þriggja til fjögra ára, sem þarf til að virkja hent-
ustu fossa Skjálfandafljóts eða Laxár svo hægt sé að gefa hverju heimili
Norðurlands sem svarar 1 kw. rafmagns á mann. Sú upphæð þarf ekki,
sé rétt á haldið, að verða hærri en sú, sem Norðurland hef'ir á síðustu
3 til 4 árum eytt fyrir aðflutt eldsneyti og ljósmeti, munaðarvörur, vefn-
aðarvörur og byggingarefni (sbr. Verzlunarskýrslur íslands útg. 1927). En
bygging betri híbýla og hitun þeirra með rafmagni unnu úr jökulám ís-
lands, og ræktun landsins frá fjöru til fjalls með eigin atorku og efnum
er verk, sem vert er að koma í framkvæmd; því það gefur Norðurlandi,
eigi aðeins nauðsynlegan hita og Ijós á hverju heimili á vetrum, heldur
opnar það veg til að vinna úr loptinu dýrmætan áburð til jarðræktar og
kraft til að breyta sjávarsandi, foksandi og vikri í byggingarstein, hentan
til húsasmíðis og hverra annara bygginga, sem vera vill, ásamt blágrýtinu
og hraungrýtinu sem Norðurland er ríkt af. En hlý og góð húsakynni,
aukin jarðrækt og bætt vinnubrögð mundu gera sveitirnar þeim mun vist-
legri og yndislegri sem þær eru sjáifar af náttúrunnar hendi, fegurri en
timburhjallarnir og steinsteypu-naustin, sem hinir og aðrir hafa bygt sér,
hér og þar við sjávarsíðuna, og sem oft eru óþolandi köld á vetrum þó
kappkynt sé með eldsneyti, sem kostar margan mann og konu meir en
þeir og þær geta borgað og heilsuna að auk.
Orsakirnar til þess, að útgefandi Fylkis hefur ekki ferðast svo teljandi
sé um Norðurland á siðustu þremur til fjórum árum, eru hvorki veikindi,
elli, né kæruleysi hans að kenna, heldur féleysi og algerðri vöntun nauð-
synlegra áhalda til að inna steina og jarðtegunda rannsóknir viðunanlega
af hendi. Einar 800 kr. ísl. á ári leyfa ekki mikið til ferðakostnaðar, þegar
300 kr. á ári fyrir herbergjaleigu og 200 kr. fyrir föt og þjónustu eru frá
dregnar; enda þýðingarlitið að safna steina og jarðtegundum, nema hentug
rannsóknastofa sé aðgengileg til að prófa þær rækilega innan viðunanlegs
tíma. En þesskonar stofa er enn ekki til hér norðanlands, þrátt fyrir itrek-