Óðinn - 01.07.1926, Blaðsíða 9

ÓÐINN
57
að Guðmundi, hann sá þar ólókunnan persónu-
leik, sem hann varð að fá einhverja ráðningu á.
En um Guðmund er það að segja, að jafn-
skjótt og hann sá mann úr framandi landi, sem
hann sá á auðkenni gáfna- og mentamannsins,
þá opnaðist fyrir hugskotssjónum hans nj'r og
stór heimur fullur menta og visinda, lífs og
framfara, og hann varð að skygnast yfir þrösk-
uldinn meðan þess var kostur og njóta sem
lengst hinnar stóru hug-
sýnar, sem vafalaust var
honum styrkasta stoðin í
mótblæstri lífsins. Það var
þessi innri þörf, sem gerði
það svo eðlilegt, er hann
tók ókunna menn tali, að
engum gat til hugar komið
að þykkjast við eða finnast
framkoma hans á nokkra
lund ókurteis.
Og um hvað gátu svo
þessir menn rætt? Yar það
um veginn og veðrið, snjó-
inn í hlíðunum eða forina
á götunum? — Nei. Guð-
mundi ljet ekki að tala um
slík efni. En þegar hann
hafði tekið útlenda ferða-
menn tali, ræddi hann jafn-
an um málefni sem gest-
inum voru hugstæð og það
með svo mikilli greind
og þekkingu, að gesturinn
gleymir þvi, hvar hann er,
og finst hann vera kominn
heim til átthaganna og vera að ræða við
gamalkunnan vin, sem hann hefur ekki lengi
sjeð. I’eir ganga til skips, setjast niður og
sökkva sjer niður í fjörugar samræður. En
útlendingurinn fyllist oftsinnis eðlilegri undr-
un. í viðræðunum frjettir hann ýmislegt um
þennan viðfeldna íslending, meðal annars það,
að hann hafi alið allan aldur sinn á íslandi
og lengst af í fámennri sveit, milli þröngra
fjallaveggja. Og undrun hans mundi ekki
minka, ef hann vissi að hið andlega sjónar-
svið sveitnnganna er ef til vill sínu þrengra en
hið náttúrlega. Hann spyr Guðmund hverju það
sæti, að hann hafi svo glögga innsýn í málefni,
sem liggja óravegu frá hversdagslífi hans og
enginn gæti ætlað að hann Ijeti sig nokkru skifta.
Hann reynir líka að fá skýringu á þvi, hvað til
þess komi, að Guðmundur tali svo vel móður-
mál hans. En svörin eru ófullnægjandi og stóri
íslendingurinn sívaxandi ráðgáta.
Skipið er að fara. Þeir verða að skilja. Nokkr-
ar klukkustundir hafa þeir nú ræðst við og þó
finst þeim þeir vera nýbyrjaðir. En nú er ekki
til setunnar boðið. Hjartanlegar kveðjur — hug-
heillar óskir um endurfundi.
Guðmundur kemst á síð-
ustu stund á land, því skip-
ið hefur þegar leyst land-
festar. — En útlendingurinn
hoifir með aðdáun á stóra
íslendinginn, meðan skipið
skríður óðfluga út fjörðinn.
Og jafnan siðan, er hann
reynir að minnast Eski-
fjarðar, sjer hann alt í þoku,
nema þennan eina mann.
Honum gleymir hann aldrei.
Á latínuskólaárum Guð-
mundar Ásbjarnarsonar var
lítil rækt lögð við hin lif-
andi mál; var það að von-
um, því hin ómælta latina
skipaði þá öndvegi meðal
námsgreina skólans. Kensl-
an í nýrri málunum var
líka mjög tengd latínu-
kenslunni og laut einkum
að rækilegri málfræðistil-
sögn, enda voru kennar-
arnir fyrst og fremst mál-
fræðingar og latínugarpar, en miður vel að sjer
í framburði málanna. Af þessu leiddi að allri
kenslu i framburði málanna var ábótavant og
reyndi því mjög á þrek og natni þeirra nem-
enda, er vildu komast áfram í því efni. Og Guð-
mundur var einn þeirra, sem strax á skólaárun-
um hneigðist meir að nýju málunum, enda
opnuðu þau honum leið að þeim efnum, er
nær stóðu huga hans en hin klassisku fræði
Rómverja. Hjer reyndi líka fljótt á dugnað hans
óg samviskusemi við það, sem hann mat mest,
enda entist honum hvorttveggja til æfiloka. Hann
lagði heldur ekki leið sína þar sem hægast var
og áreynsluminst, heldur lagði frá öndverðu
mesta stund á það málið, sem langerfiðast var
Guömundur Ásbjarnarson.