Óðinn - 01.07.1931, Qupperneq 43

ó Ð I N N
91
þroskast, og þegar jeg sá hann síðast, fyrir
tveimur árum siðan, er hann var að leita sjer
lækninga við meini sínu, bar hann prestinn
utan á sjer.
Á Breiðabólsstað var mjer sagt að væri opið
hús fyrir alla, ekki síst þá er bágt áttu, en
þangað jkomu margir, því staðurinn liggur vel
fyrir umferðinni.
Þessi erindi úr óprentuðum eftirmælum, sem
einn af vinum hans, Ásgeir H. P. Hraundal,
hefur ort, lýsa betur en annað lífi hans og á-
hrifum í þeim stað:
Pú gleðinnar hlynur á grænum meið,
geisli bjartur á hryggra leið,
huggari þess, er harmur skar,
hjálpandi þess, er okið bar,
skjöldur þeirra’, er skúr og hrið
skelfdu, þú varst um æfitíð.
Æfi þín öll var Iærdómsljóð,
líf þitt var hverjum sönnun góð
þroska og dáða’ er þjer bjó með,
það hefur fáum verið ljeð
slíkt ofurafl, er áttir þú:
eilífur sigur, bjargföst trú.
Nú ert þú genginn grafar til,
góðvinurl þökk þjer flytja vil,
þakka þjer drengskap, trygð og traust;
trú þín var bjarg, sem efalaust
stendur um aldir storma’ og hríð,
stóröldur lífs að hinstu tíð.
Góðir drengir lifa lengi í minnum vina sinna.
Jón Jónsson lœknir.
Sl
íslensk Elliheimili
eru í Iveimur kaupstöðum utan Reykjavíkur, á ísafirði
og Seyöisfiröi. Var ísafjarðarheimilið stofnað 1922 í
sambandi við gistihús, sem Hjálpræðisherinn reisti par
þá, en er nýja sjúkrahúsið var reist par fyrir nokkr-
um árum, fjekk Elliheimilið gamla sjúkrahúsið til notk-
unar. Eru þar nú um 20 vistmenn. En Seyðisfjarðar-
hcimilið var stofnað 1928 fyrir forgöngu kvenfjelagsins
þar. Á Akureyri er verið að undirbúa stofnun Elli-
heimilis og hefur kvenfjelag bæjarins þar einnig for-
gönguna.
#
Bergþór Bergþórsson
og Guörún Siguröardóttir.
(Aldarminning).
Bergþór var fæddur á Lambastöðum i Álftaneshreppi
1. ágúst 1831, voru foreldrar hans Bergþór bóndi Þor-
valdsson og kona hans Kristín Árnadóttir. Eigi alllöngu
eftir að Bergþór fæddist, keyptu foreldrar hans jörðina
Ánabrekku í Borgarhreppi og hjeldu þar áfram búskap
sínum, ólst Bergþór þar upp í foreldrahúsum til full-
orðins ára. Snemma hneigðist hugur hans að sjómensku,
og 16 ára gamall rjeðist hann til sjóróðra á vetrarver-
tíð til Keflavíkur, en 18 ára gamall gerðist hann for-
maður fj'rir Duus í Keflavík, þótti hann þá þegar af-
burðasjómaður, bæði kjarkmikill, kappsamur og hepp-
inn í sjóferðum og aflaföngum.
Á þeim árum, sem Bergþór var á ljettasta skeiði, frá
1850—1870, var bátaútvegur í veiðistöðvum við Faxaflóa
í mestum blóma, bæði voru þá margar veiðistöðvar þar
og skipatala frá hverri þeirra fleiri en fyrir og eftir þann
tíma. Pá þektust eigi aðrar fleytur hvorki til fiskiveiða
eða ferðalaga en opin skip, þá voru mest notuð fjögra-
og sexmanna-för, einstöku maður átti áttæring og þóttu
þau skip stór i þá daga.
Menn sóttu djarft sjó, og höfðu sjómenn við Faxaflóa
orð á sjer bæði fyrir dugnað og þekkingu á meðferð
opinna skipa, þótt bæði þá sem fyr og síðar yrði
mönnum hált á sjósókninni ef veður spiltist meðan á
sjó var verið.
Það var siður Mýramanna, að þeir fóru til sjó-
róðra á suðurnes á vetrarvertið, og þeir sem höfðu
formensku þar, rjeðu til sín skipshöfn af nágrannabæj-
unum, en sumir áttu skipin sjálfir, og ýmist reru þeim
til fiskjar á vertíð eða höfðu þau til suðurferða á vetr-
um, en reru þeim á vorvertíð heiman að, þvi vorfiskiri
var mikið stundað alstaðar fyrir Mýrum, alt fram á
siðustu aldamót.
Bergþór átti sexmannafar, sem hann notaði til milli-
ferða vetur og vor, því eins og áður er sagt var hann
formaður fyrir Duus í Keflavík á vetrum, og lagði þá
útgerðarmaður til skipið.
Svo sem að líkindum lætur, lentu menn oft í svaðil-
förum á þessum suðurferðum; það var hvorttveggja að
leiðin var löng, og ileyturnar litlar, reyndi þá mjög á
dugnað skipverja, en þó einkum á þekkingu og stjórn-
semi formannsins, kunni Bergþór margar sögur að segja
af slíkum ferðum, en þó man jeg sjerstaklega eftir einni
ferð, er hann sagði mjer frá, og taldi hana verið hafa
með þeim verstu er hann hefði farið.
Eigi man jeg hvaða ár það var, en það var einhvern-
tíma á milli 1850 og 1860. Vetur var harður, fannkingi
mikið og frost, svo að lagði alla firði og víkur langt út
í Faxabugt. Pá bjó Bergþór á Ánabrekku, og geymdi skip
sitt þar fram yfir hátíðar, en vegna þess að ísalög voru
þá svo mikil, að honum þótti sýnt að hann mundi ekki
komast út Borgarfjörð þegar hann þyrlti að fara suður,
sem vanalega var i miðgóu, þá tlutti hann skipið niður