Eimreiðin - 01.05.1896, Blaðsíða 47

127
eru ómóttæk (immun) fyrir ýmsar bakteríur eða þá sjúkdóma, er
þær valda. Þannig fá naut ekki bráðafár nje hestar hundapest
o. s. frv., og vitum vjer ekki gjörla, i hverju það liggur, Einnig
hafa menn tekið eptir því, að ýmsir næmir sjúkdómar (bakteríu-
sjúkd.) taka dýrið ekki nema einu sinni og hefur það leitt til þess,
að tekið var að bólusetja, þ. e. a. s. framleiða sjúkdóminn í ljettari
mynd með því, að setja veiklaðar bakteríur í dýrið og gjöra það
þannig ómóttækt fyrir aðrar skæðari.
Ekki eru menn á eitt sáttir um það, í hverju ómóttækið liggi,
og skal jeg að eins geta hinna helztu skoðana á því máli. — Sumir
ætla, að í líkama dýranna sjeu ákveðin efni, sem nauðsynleg sjeu
bakteríunum til eldis, og þegar þau sjeu eydd af bakteríum, sem
einu sinni hafa í þau komizt, þá geti ekki aðrar af sömu tegund
haldizt við í sama dýri. Þannig mætti ætla, að bráðafársbakterian
geti ekki fengið þá næringu, er bezt á við hana, annars staðar en
hjá sauðkindinni, og það einmitt þeirri, sem ekki hefur haft bráða-
fár áður. Aðrir ætla ómóttækið í því fólgið, að frumlur dýrsins,
og þá einkum hvítu blóðkornin, geti við æfinguna magnazt svo
mjög, að jafnvel skæðustu bakteríur standi þeim ekki á sporði.
Enn er sú skoðun — og er hún yngst og jafnframt sennilegust —,
að bakteríurnar og eitur þeirra verki þannig á frumlurnar, að þær
framleiði gagneitur (Antitoxin), sem svo sumpart drepi bakteríurnar
sjálfar og sumpart deyfi eitur þeirra, eða, ef svo mætti að orði
komast, að bakteríur og frumlur spýtist eitri á; gagneitur þetta
geymist svo í blóðvatni dýrsins og verji það síðar fyrir sams konar
bakteríum. A þessu byggjast blóðvatnslækningar, en frá þeim er
nánar skýrt í i. árgangi EIMREIÐARINNAR, og er eigi ólíklegt
að með þeim takist, þegar tímar líða, að verjast og lækna flesta
eða alla bakteríusjúkdóma.
Magnús Einarsson.
Grímur Thomsen.
Að því er mjer virðist, er það fyrst nú á hinum síðari árum, að
augu manna hafa fullkomlega opnazt fyrir kveðskap Dr. Gríms Thomsens.
Jónas náði fljótt rótfestu, þótt hann mætti mótspyrnu í fyrstu, og aðal-
skáldin, sem rísa upp eptir hann, slá marga hina sömu strengi, hver
auðvitað á sinn hátt: Jón Tbóroddsen, Gröndal, Steingrimur, Matthías
o. fl. Grímur fer einn sinn veg. Hann fær líklega aldrei mjög fjöl-
mennan hóp lesenda, en það er hinn mentaðri hluti þeirra manna, er
kvæðum unna, sem skilur hann. Pó er ekkert af skáldum vorum ís-
lenzkara en hann. Og satt er það, að ýms af kvæðum bans, svo sem
»A Sprengisandh, njökulsá-á Sólheimasandi«-, »A fatur« o. fl., eru fyrir
löngu orðin alþýðueign og eru í hvers manns munni.