Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1982, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ & VtSIR. FÖSTUDAGUR 19. MARZ 1982.
Von um breytingaríSuður-Afríku?
„Draumur Botha-stjómarínnar
er martröð fyrír blökkumenn"
„Kristnir menn um allan heim eiga
um það að velja að styðja apartheid
(aðskilnað kynþátta) með því að eiga
viðskipti við stjórn Suður-Afríku eða
að styðja frelsishreyfinguna.” Þessi
voru lokaorð þeldökks prófessors frá
Suður-Afríku, Sibusio Bengu, í
erindi sem hann flutti á ársþingi
sænsku deildar Lútherska heimssam-
bandsins sem haldið var i Visby á
Gotlandi fyrr i vetur. Undirrituðum
var ásamt eiginkonu sinni boðið að
sitja þingið sem fulltrúi Islands en
auk heimamanna voru þarna gestir
frá Noregi, Finnlandi, Zimbabwe og
Suður-Afríku.
Dagskrá fyrsta kvölds þingsins var
undir y firskri ftinni: ,,Von um
breytingu í Suður-Afríku.” Aðal-
ræðumenn kvöldsins voru fyrr-
nefndur prófessor Bengu og Victoria
Chitepo, ferðamálaráðherra
Zimbabwe.
Fórnarlamb ffapart-
heid"-stefnunnar
,,Ég taia sem fórnarlamb
apartheid-stefnunnar en ekki sem sér-
fræðingur í málefnum Suður-
Afríku,” sagði Bengu er hann rakti
hversu villandi sá áróður stjómar
P.W. Botha (ríkisstjórn S-Afríku)
væri að apartheid-stefnan væri að
hverfa og miklar breytingar ættu sér
stað til batnaðar fyrir svertingja í
landinu.
Sagði Bengu að Evrópubúum
hætti til að skoða ástandið i S-Afríku
með augum hinna hvítu en ekki yrði
horft framhjá þeirri staðreynd að
minnihlutastjórn færi með völdin í S-
Afríku. Hún væri fulltrúi hinna 5
milljóna hvítu íbúa landsins og
kúgaði 20 milljónir blökkumanna í
landinu.
„Ábyrgð kristins manns felur það í
sér að hann taki sér stöðu með hinum
veikburða, kúgaða og snauða. Hann
hlýtur þvi að skoða andstæður í S-
Afríku með augum blökkumanns-
ins,” sagði Bengu. Hann bætti við
að blökkumenn í landinu þyrftu á
grundavallarbreytingu að halda.
,,Slík breyting hefði í för með sér að
framtíð 22 milljóna manna yrði ekki
ákvörðuð af fjórum milljónum.
Apartheid-stefnan er þá fyrst liðin
undir lok þegar allir íbúar S-Afríku
njóta pólitiskra og efnahagslegra
réttinda óháð kynþætti, litarhætti
eða trúarbrögðum,” sagði Bengu.
Draumur Botha er
martröð blökku-
manna
Hann sagði að vissulega ættu sér
stað breytingar í S-Afríku en þær
yrði að skoða í ljósi þeirrar megin-
stefnu P.W.Botha að viðhalda for-
réttindum hinna hvítu. „Draumur
Botha er raunveruleg martröð fyrir
milljónir blökkumanna í S-Afríku.”
Svokallaða „heimahéraðsstefnu”
stjórnvalda gagnrýndi Bengu mjög
og sagði að auk þess sem hún væri
Gunnlaugur A. Jónsson
skrifarfráSvíþjóð
auðvitað í eðli sínu ómannúðleg þá
væri hún framkvæmd á mjög rudda-
legan hátt. Sem dæmi um þessa
stefnu tók hann eitt hinna svokölluðu
heimahéraða, Nqutu-hérað í
Zululandi. Árið 1954 hefði sérstök
nefnd stjórnarinnar komizt að því að
þetta hérað gæti þegar væri nýtt á
tæknilegasta hátt sem akuryrkjuland
brauðfætt 13 þúsund manns. Á þeim
tíma bjuggu samt 30 þúsundir manna
þar. Árið 1974 hefðu íbúarnir verið
orðnir 80 þúsund og sl. ár hefði íbúa-
talan verið komin upp í 200 þúsund.
Það þyrfti því engan að undra þótt
stefna stjórnvalda hefði leitt til
síaukins hungurs hinns hörunds-
dökku íbúa þessa heimahéraðs. Þrátt
fyrir að S-Afríka væri eitt af ríkustu
löndum Afríku væru dauðsföll
blökkubarna þar í líkingu við það
sem gerðist í hinum fátækari löndum
álfunnar. Skýrslur sýndu að meira en
25 þúsund blökkubörn létu lífið í S-
Afríku árlega af völdum sjúkdóma
sem beint mætti rekja til vannæring-
ar, og í sumum heimahéraðanna
létust 30% barnanna áður en þau
næðu einsársaldri.
Jarðýtur jafna hús
blökkumanna
viðjörðu
,,Til að þóknast hugmyndafræð-
ingum apartheid-stefnunnar hafa
milljónir blökkumanna verið fluttir
af svokölluðum „hvítum svæðum”
yfir til „heimahéraðanna”. Stjórnin
lætur sér nægja að tilkynna hinum
svörtu íbúum að þeir verði fluttir
brott tiltekinn dag til nýs héraðs. Á
tilteknum tíma koma svo vöruflutn-
ingabílar til að flytja fólkið brott og i
kjölfar þeirra koma jarðýtur til að
jafna hús eða hreysi blökkumann-
anna við jörðu. Ég var sjálfur á
Pietersburg-svæðinu fyrir nokkrum
mánuðum þegar Makgato-ættkvíslin
var flutt á þennan hátt. . .
Er ég ræddi við ekkju eins af
fórnarlömbum þessara nauðungar-
flutninga gat ég ekki varist gráti er ég
sá rústir húsanna sem höfðu verið
eyðilögð,” sagði Bengu og lýsti jafn-
framt yfir þakklæti til erlendra
kirkjusamtaka fyrir aðstoð við þetta
Tore Furberg,
biskup i Got-
landi: „ Við
verðum að
breyta i'rfs-
venjum
okkar."
fólk er það reyndi að koma sér upp
húsnæði að nýju.
Hjálparstarf
í 73 löndum
Á sl. ári veitti sænska Lúterhjáipin
(hliðstæð stofnun við Hjálpar-
Gotíendingar taka i mótí gestunum fri Afríku, Sibusio Bengu frá S- Afriku og Victoria Chitepo fri Zimbabwe.
stofnun ísl. kirkjunnar) 75 millj. s.kr.
til mörg hundruð verkefna í alls 73
löndum. Eitt þessara landa var S-
Afríka. Af reikningsuppgjöri Lúter-
hjálparinnar fyrir sl. ár sézt að meðal
annars hefur verið veitt umtalsverðri
upphæð til „að endurreisa skóla sem
eyðilögðust þegar reynt var að reka á
brott svörtu íbúana frá Makgato í
norður Transvaal.” í fyrra voru
Zimbabwe, Uganda, EÍ Salvador,
Pakistan og Pólland efst á blaði yfir
þau lönd þar sem sænska Lúter-
hjálpin lét til sín taka með hjálpar-
starfi.
Yfir 200 þúsund flóttamenn sneru
aftur heim tilZimbabwe á sl. ári. Þeir
þurfa á hjálp að halda hvað varðar
menntun, heilsugæzlu, vatnsveitu,
starf o.m.fl. Á þeim vettvangi hefur
Lúterhjálpin verið með viðamikil
verkefni í gangi m.a. veitt 700 þús
s.kr. til sérstakrar landbúnaðaráætl-
unar. Einn þeirra sem þekkja
ákaflega vel til þessa starfs er Tore
Furberg, biskup á Gotlandi. Hann
starfaði lengi sem trúboði í Afríku og
var viðstaddur þegar Ródesía fékk
sjálfstæði og hlaut nafnið Zimbabwe
I apríl 1980: „Andi vonar og trúar á
framtíðina setti svip sinn á daginn,”
segir Gotlandsbiskupinn um þessa
reynslu sína og bætir við: „í mörgum
hinna ungu Afríkuríkja finnst allt
önnur framtíðartrú (heldur en í
Svíþjóð) þrátt fyrir þá erfiðleika og
vandamál sem við er að glíma. Ég
held að kristin trú og lifsafstaða hafi
mikið að segja í því sambandi. En til
þess að fátækt, neyð og ófrelsi geti
minnkað verður að skipta auðlindum
heimsins á réttlátari hátt. Við sem
búum í hinum ríka hluta heimsins
verðum að breyta lífsvenjum okkar í
átt til aukinnar samstöðu með þeim
sem hlotið hafa minnst af okkar sam-
eiginlegu auðlindum. Þess vegna er
það þýðingarmikið að okkar alþjóð-
legu kristilegu samtök fjalli ekki
aðeins um spurningar og vandamál
langt í burtu heldur einnig um okkur
sjálfa, lífshætti okkar, nauðsyn
endurnýjunar og afturhvarfs hér.”
Gunnlaugur A. Jónsson,
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd