Dagblaðið Vísir - DV - 25.08.1982, Qupperneq 12

DV. MIÐVIKUDAGUR 25. ÁGtJST 1982.
12
Útgófufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjórí: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvœmdastjóri og útgófustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Rítstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoðarritstjóri: HAUKUR HBLGASON.
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON. _j
Rítstjóm: SÍÐUMÚLA12-14. SÍMI86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 3X SÍMI27022.
Afgreiösla, óskriftir, smóauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLT111. SÍMI27022.
Síml ritstjómar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.Prentun: ÁRVAKUR HF.,
SKEIFUNN119.
____Áskriftarverð ó mónuði 120 kr. Verð í lausasölu 9 kr. Helgarblað 11 kr. __.
Rambað áyztu siðanöf
Þegar Eggert Haukdal var eftir dúk og disk búinn að
sjá, að ríkisstjórnin er léleg og svifasein, lýsti sú upp-
götvun sér í andstöðu hans við bráðabirgðalögin, sem eru
þó sennilega hið skásta, sem ríkisstjórnin hefur gert.
Þetta má hann auðvitað. Alveg eins og Alþýðuflokkur-
inn má vera á móti aðgerðum, sem þingflokksformaður
hans hafði sagt stolin úr vopnabúri sínu. Og alveg eins og
Sjálfstæðisflokkurinn má heimta hærra kaup á herðar
atvinnuveganna.
Það er hefðbundinn réttur stjórnarandstöðu að fá að
vera ábyrgðarlaus. Þess vegna skrifaði Geir Hallgríms-
son langa grein í gær, þar sem ekki kemur fram ein ein-
asta tillaga um, hvað hefði nú átt að gera í stað ráðstaf-
ana stjórnarinnar.
Hins vegar er réttilega til umræðu, hvort ríkisstjórnin
hafi með bráðabirgðalögunum gengið út á yztu nöf
siðgæðis eöa fram af henni. Ekki dugir henni að segja
nauðsyn brjóta lög, því að í lýðræði verður ætíö að fylgja
leikreglum.
Svo virðist sem ríkisstjórnin og þá fyrst og fremst for-
sætisráðherra hafi látið undir höfuð leggjast að tryggja
bráðabirgðalögunum atkvæði annaðhvort Eggerts Hauk-
dal eða Alberts Guðmundssonar til að koma þeim
gegnum neðri deild alþingis.
Síðan komið hefur í ljós, að Eggert er á móti lögunum
og Albert hallast frekar gegn þeim, verður auðvitað
þyngri á metunum krafa stjórnarandstöðunnar um, að al-
þingi komi nú þegar saman til aö staðfesta eða fella
bráðabirgðalögin.
Flest mikilvægustu atriði bráðabirgðalaganna eru þó
afturkræf, ef lögin verða felld. Launaprósentur hafa til
dæmis oft verið greiddar aftur í tímann. Það veldur
óþægindum og er ekki til fyrirmyndar, en er unnt.
Ef bráðabirgðalögin yrðu til dæmis felld í neðri deild
um áramótin, er hægur vandi að greiða opinberum
starfsmönnum vísitöluuppbót f jóra mánuði aftur í tímann
og öðrum launamönnum landsins uppbót fyrir desember.
Sama er að segja um hina auknu tollheimtu í bráða-
birgðalögunum. Gegn framvísun reikninga verður hægt
að endurgreiða álögur marga mánuði aftur í tímann. Slík
vinnubrögð eru ekki til fyrirmyndar, en hafa þó tíðkazt
hér á landi.
Fræðilega séð væri líka unnt að dreifa gengishagnaði
með skilyrði um endurkröfu, ef bráðabirgðalögin yrðu
felld. En það er ekki auðvelt að sjá, hvernig stjórnvöldum
tækist að ná til baka 80 milljón króna framlagi til togara,
Heppilegast væri fyrir ríkisstjórnina að fresta dreif-
ingu gengishagnaðar. I staðinn gæti hún t.d. falið
Kristjáni Ragnarssyni að útvega skriflega yfirlýsingu úr
stjórnarandstöðunni um stuðning við þær greinar bráða-
birgðalaganna.
Þar með kæmi stjórnin líka stjórnarandstöðunni í
bobba. Geir Hallgrímsson og Kjartan Jóhannsson yrðu
auðvitað kindarlegir, þegar þeir færu að neita Kristjáni
um stuðning við greiðslu 80 milljón króna gengis-
hagnaðar til togaraútgerðar.
Hitt óafturkræfa atriðið í bráðabirgðalögunum er
skerðing verzlunarálagningar. Þar á ríkisstjórnin sama
kostinn, að fresta framkvæmdinni til annaðhvort stað-
festingar alþingis eða til yfirlýsingar um stuðning frá ein-
hverjum úr stjórnarandstöðunni.
Önnur umdeilanleg atriði eru ekki í bráðabirgðalögun-
um, heldur í aðgerðum utan þeirra. Ef frestað er fram-
kvæmd þessara tveggja óafturkræfu atriða, hefur
stjórnin léttilega mætt ásökunum um, að ósiðlegt sé, að
alþingi komi ekki saman fyrr en 10. október.
Jónas Kristjánsson
IVAllra augu beinast að Alþýðu-
bandalaginu,” sagði formaður þess í
sjónvarpsþætti nýlega, þegar bráða-
birgðalögin voru til umræðu. Síðan
hreykti hann sár af þeim „kjarki”,
sem flokkur hans heföi sýnt með því
að standa enn einu sinni að verðbóta-
skerðingu launa, skattahækkunum
og gengisfellingu.
Það er auðvelt aö taka undir þau
orð formannsins, að athyglin beinist
að Alþýöubandalaginu um þessar
mundir — fyrir þann ,dcjark”, sem
forysta þess sýnir með því að svíkja
ítrekaö kjósendur sína og ganga
þvert á kosningaloforðin um
„samningana í gildi” og fleira í þeim
dúr.
En af hverju valdi forystuklika
Alþýðubandalagsins þessa leið?
Hvers vegna vildi Alþýðubandalagið
fyrir alla muni koma í veg fyrir
kosningaríhaust?
Bullandi ágreiningur
innan Alþýðubanda-
lagsins
Innan Alþýðubandalagsins var
bullandi ágreiningur um þátttöku
þess í síðustu efnahagsaðgerðum.
Ráðherramir vildu sitja áfram, en
fyrirliöar verkalýðsarmsins töldu
eðlilegt að stjórnin segði af sér og
viðurkenndi vanmátt sinn til að ráða
niðurlögum verðbólgunnar í stað
þess að grípa til síendurtekinna verð-
bótaskerðinga á laun. En það urðu
ekki eingöngu erjur milli ráðherra
og verkalýðsforingja heldur einnig
milli hagfræðiráðunauta flokks-
forystunnar innbyrðis. Til marks um
þetta em skrif Ragnars Árnasonar,
eins helsta hagfræðings Alþýðu-
bandalagsins í Þjóðviljanum hinn 17.
ágúst sl.
I grein sinni ólmast Ragnar á Þjóð-
hagsstofnun og telur lítt mark á
spám hennar takandi. Jafnframt
sendir hann Seðlabankanum tóninn
vegna tillagna hans um gengisfell-
ingu. Ragnar ræöst síðan harkalega
á efnahagsaðgerðir sem fela í sér
gengislækkun og verðbótaskeröingar
og lýkur greininni með þessum
orðum:
„Lærdómur sá um hagstjóm, sem
Kjallarinn
Fríðrík Sophusson
felldar breytingar á verðum í hag-
kerfinu, t.a.m. lækka gengi, skerða
verðbætur á laun o.sirv., á gmnd-
velli spáa Þjóðhagsstofnunar um
breytingar á þjóðarframleiðslu og
tekjum. Reynsla undanfarinna ára
bendir sterklega til þess, að hag-
stjóm á slíkum gmndvelli bæti
einungis heimatilbúnum kollsteyp-
um við þær sveiflur, sem stafa af ytri
aðstæðum þjóðarbúsins, og auki
þannig bæði verðbólgu og ólgu á
vinnumarkaði og dragi úr hagvexti. ”
Það vakti sérstaka athygli, aö
grein þessi birtist í Þjóðviljanum
sama dag og blaöiö greindi frá því aö
„víðtækar efnahagstillögur” Alþýðu-
bandalagsins heföu verið lagöar
fram í ríkisstjórninni og þær inni-
héldu m.a. verðbótaskerðingu og
gengislækkun. Lína Þrastar Olafs-
sonar og ráðherranna varð ofan á.
Ragnar Ámason varð undir í
slagnum, en fékk í sárabætur for-
mennsku í Sjúkrasamlagi Reykja-
víkur þvert á vilja umsagnaraöila,
sem mælti með öðmm og hæfari
umsækjanda. Sumir sjá um sína.
Óttinn við
kosningar
Meginástæðan fyrir því aö Alþýöu-
„Óttinn við dóm kjósenda varð óttanum
við viðbrögð launþegaforystunnar yfir-
sterkari..segir Friðrik Sophusson um
Alþýðubandalagið.
af ofangreindu má draga, er því sá, bandalagiö valdi fremur þá leið að
að óskynsamlegt sé frá hagfræöilegu skerða laun, hækka skatta og fella
sjónarmiði, að framkvæma stór- gengi en að leggja verk stjórnar-
Föstudaginn 20. ágúst var haft
viðtal við tvo af starfsmönnum
Slysavarnafélags Islands um sjó-
slysið sem varð á Breiðafirði, síöast-
liðinn miðvikudag, þegar vélbátnum
Létti hvolfdi og formaðurinn á
bátnumfórst.
Ásgrímur Bjömsson erindreki átti
viðtal við sjónvarpið og Hannes
Hafstein framkvæmdastjóri við
Þjóðviljann. Svar Ásgríms við
spurningu fréttamanns sjónvarpsins
um það af hver ju Tilkynningarskyld-
an hefði ekki vitaö af því að báturinn
var horfinn var svohljóðandi: „Það
var einfaldlega vegna þess að þessi
bátur, hann tilkynnti sig ekki, og
hefur ekki gert það og hafði aldrei
gert það og eins og fleiri aðrir, sem
ekki gera það, þá vitum við ekki um
það og þó þetta séu lög, þá fara
sumir menn ekki aðlögum.”
I svari Hannesar Hafstein um Til-
kynningarskylduna í Þjóðviljanum
meö fyrirsögninni „Gloppur í
kerfinu?” segirm.a. „Þvíer ekkiað
leyna að sumir Breiöafjarðarbátar
hafa verið okkur sérstaklega erfiðir,
einkanlega á heimaslóðum. Þarna er
um svívirðilega vanrækslu að ræða
því ég held að skipstjórnarmenn geri
sér sumir hverjir ekki grein fyrir
þeim kvíöa sem þeir valda fjölskyld-
um sínum ef tilkynningar berast ekki
á réttum tíma.”
Fullyrðingar
um lagabrot
Hér er í báöum tilfellum um full-
Skúli Alexandersson