Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1982, Qupperneq 12

12
DAGBLAÐID-VÍSIR

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON. . *. •
iFréttastjórar: JÓNAS H AR ALDSSON pg ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86011. Auglýsingar: SfÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiösla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og piötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI 19.
Áskriftarverð á mánuði 130 kr. Verð i lausasölu 10 kr. Helgarblað 12 kr.
Bjargið nú andlitinu
Lesendum er vorkunn aö átta sig ekki á stjórnmála-
sviptingum síðustu vikna. Þingmenn gera sér sjálfir tæp-
ast grein fyrir stöðunni. Enn síður geta þeir spáð um
næstu leiki refskákar, sem hefur verið illa tefld af flestra
hálfu.
Hinir fáu, sem nenntu að hlusta á eldhúsumræður á
mánudaginn, gátu þó staðfest, að margir talsmenn flokk-
anna ráfa áriö 1982 í þoku, hrópandi slagorð frá því fyrir
stríð, eins og þeir væru á leiksviði að skopast að stjórn-
málum.
Það ætti ekki að vera sextíu mönnum ofraun að fara að
vilja þjóðarinnar, sem er, að þeir samþykki bráðabirgða-
lögin og þrjú fylgifrumvörp þeirra, samþykki ný og
sanngjarnari kosningalög og hafi kosningar fljótlega upp
úr áramótum.
Margir leiðtogar á þingi haga sér eins og tíminn sé
nægur. Sumir hver jir vilja helzt fresta öllum mikilvægum
afgreiðslum fram í desember og helzt lengur. Þeir halda,
að tíminn leysi mál, sem þeir eru feimnir við.
Ríkisstjórnin og hennar lið hefur lofað fylgifrumvörp-
um bráðabirgðalaganna, þar á meðal einu um nýja vísi-
tölu, sem aðilar vinnumarkaðsins voru þegar búnir að
semja um í ágústbyrjun, hver svo sem nú eru undanbrögð
Ásmundar Stefánssonar.
En það eru fleiri en Ásmundur, sem fá hland fyrir
hjartað, þegar þeir minnast eigin gerða. Svo fór einnig
fyrir formanni Alþýöubandalagsins og þingflokksfor-
manni þess, þegar þeir hlupu út undan sér í faðm stjóm-
arandstöðunnar.
Fyrir hálfum mánuði voru þeir svo hræddir við eigin
verk, að þeir buðu leiðtogum stjórnarandstöðunnar, að
sameiginlega flýðu þeir fyrir 1. desember frá ábyrgð á
efnahagsmálum og semdu aðeins um kosningalög og nýj-
ar kosningar.
Sem betur fer komst upp um Svavar Gestsson og Ölaf
Ragnar Grímsson og höfðu þeir af lítinn sóma. Millispil af
þeirra tagi var aðeins til þess fallið að spilla viðræðum
stjórnar og stjórnarandstöðu um snertifleti misjafnra
áhugamála.
Þær viðræður urðu síðah að einu af hinum frægu „nám-
skeiðum” forsætisráðherra, þaðan sem menn ganga út,
vitandi hvorki í þennan heim né annan. Þegar leiðtogar
stjórnarandstöðunnar áttuðu sig á þessu, heimtuðu þeir,
að stjómin færi frá.
Síðan hafa foringjarnir brallað áfram, veifað ýmsum
hugmyndum um kosningar í febrúar, apríl eða júní, en
sem mest forðast að f jalla um nauðsynlegasta verkefnið,
afgreiðslu bráðabirgðalaga og fylgifrumvarpanna fyrir
1. desember.
Inn í vitleysuna kemur svo óbeit þingflokks sjálfstæðis-
manna á, að Gunnar Thoroddsen hafi einhvern veg af
nýrri stjómarskrá. Fremur vill þingflokkurinn enga
stjórnarskrá en þá, sem tengd yrði nafni hans!
Hugsanlega gæti Gunnar boðið Geir Hallgrímssyni upp
á að hætta þingmennsku eftir kjörtímabiliö gegn því, aö
stjórnarskrá nái fram að ganga og að kosningar verði að
fullgerðu slíku samkomulagi, jafnvel í febrúar eða marz,
ef vel er unnið.
Slíkt samkomulag mætti gera samhliða heildarsam-
komulagi um afgreiðslu bráöabirgöalaga og helztu fylgi-
frumvarpa þeirra, afgreiðslu nýrra kosningalaga og lof-
orði forsætisráðherra um þingrof og kosningar á um-
sömdum degi.
En hvað sem líður stjórnarskrá og innanhússmálum
Sjálfstæðisflokksins, er kominn tími til, að sextíumenn-
ingamir á alþingi hætti lélegri taflmennsku í refskák og
snúi sér að því að bjarga andlitinu — með því að gera það,
semgeraþarf. Jónas Kristjánsson
DV. FIMMTUDAGUR 28. 0KT0BER1982.
Litiö skýrast málin enn í stjómmála-
þrasinu hérlendis. Þeir sem bjuggust
við því aö einhver ný sannindi litu
dagsins ljós í útvarpsumræðunum á
mánudagskvöldið urðu fyrir vonbrigð-
um, þar voru flestar gömlu tuggumar
tuggnar að nýju. Engin ný yfirlýsing
kom fram sem gaf fyrirheit um að eitt-
hvað rofaði til í þeirri stjómskipulegu
og tilfinningalegu sjálfheldu sem ís-
lensk stjómmál eru komin í. Forsætis-
ráðherrann komst vafalaust rétt að
orði, þegarhanntalaði umstjómskipu-
lega sjálfheldu. Mérerþó nær aöhalda
að hún sé ekki það versta. Hin til-
finningalega sjálfhelda, sem menn
hafa komiö sér í með ótímabærum yfir-
lýsingum og stóryröum, er líklega
snöggtum verri. Hin takmarkalausa
óvild, sem viröist ráða orðum og
gerðum margra forystumanna, kemur
í veg fyrir að nokkur geti bakkað svo
unnt sé að finna færa leið úr ógöngun-
um.
Svart er framundan?
Um eitt voru þeir þó sammála í þess-
um útvarpsumræðum, erkifjendurnir
Geir Hallgrímsson formaður Sjálf-
stæðisflokksins og Gunnar Thoroddsen
forsætisráðherra. Þaö var að útlitið
væri slæmt. Gunnar kenndi að vísu
helst umheiminum og náttúruöflunum
um hvernig komið væri, en Geir kenndi
Gunnari um, svo og náttúrlega
meðreiðarsveinum hans í ríkisstjórn
og á alþingi. Segja má kannski að þessi
munur á skilgreiningum sé ekki aöal-
atriðið, þaö sem verra er er að hvorug-
ur þeirra benti á neina trúverðuga
lausn á þeim vanda sem framundan
er. Gífurlegurviðskiptahalliblasirvið,
samdráttur i þjóðarframleiðslu og
skuldasöfnun nálgast óðfluga pólskt og
Magnús Bjarnfreðsson
mexíkanskt ástand. En hver hefur
kjark og vilja til að snúa þróuninni
við? Því miður held ég að kjósendur
hafi litla von um að sá maður sé í
fremstu sveit íslenskra stjórnmála-
manna, að minnsta kosti hafi sú von
ekki eflst síðastliðið mánudagskvöld.
Geir Hallgrímsson talaði mikið um
sívaxandi afskipti og umsvif ríkis-
valdsins. Vissulega var það þörf
ádrepa. Ríkisvaldið teygir klær sínar í
æ ríkari mæli um allt atvinnulífiö. At-
vinnurekstur er heftur og skertur
vegna skattheimtu og skriffinnsku,
hvert sem litið er. Fyrirtækin eru
þrautpínd með alls kyns skattheimtu
og útgjöldum. Sú skattheimta er ekki
aðeins beint í ríkiskassann. Hvers kyns
gjöld bætast við atvinnureksturinn við
hverja einustu kjarasamninga sem
gerðir eru, eða að minnsta
kosti flesta. Þau eru notuð til þess að
dulbúa kjarabætur, svo kauphækkun
gangi ekki opinberlega í gegnum
kerfið. I næstu samningum þarf svo
auðvitað ný gjöld og nýja sjóöi til þess
að jafna metin. Eftir sitja hins vegar
alltaf sáraóánægðir launþegar sem
halda að þeir fái raunverulega ekkert
annað í laun en þaö sem er í umslögun-
um þeirra. Með þessa peninga ráösk-
ast svo alls kyns pólitískt kjömir
pótintátar, í raun fulltrúar ríkisvalds-
ins, eða í það minnsta stjórnmálaflokk-
anna. Þegar búið er svo að mergsjúga
fyrirtækin meö alls kyns álögum,
gjöldum og vaxtabyrði verðbólgu-
A „Og nú er svo komið að í raun er búið að
^ lögbjóða tapið í ofanálag, fyrirtækin eru
neydd til þess að leita í sívaxandi mæli á náðir
ríkisvaldsins, sem við það öðlast óeðlileg
áhrif...”
Það hefur vart farið fram hjá lands-
mönnum að nú hefur harðnaö í ári um
sinn. Slíkt er engin nýlunda í landi hér
og núverandi ríkisstjóm er ekki hin
fyrsta sem verður að bregðast við afla-
tregðu og markaðserfiðleikum með
harkalegum aðgerðum sem lands-
menn verða að taka á sig. Um réttmæti
siíkra aðgerða mætti margt segja, svo
og hversu réttlátlega þær koma niður,
en það er ekki efni þessarar stuttu
greinar. Öllum er löngu ljóst að þær
koma ævinlega harðast við þá, sem
minnst mega missa, og menn taka því
fremur en aö eiga á hættu að atvinnu-
leysi fari að okkur Islendingum eins og
nágrönnumokkaríEvrópu. ,
Allur þorri manna er reiöubúinn til
að taka þátt í efnahagsaðgerðum til
lausnar þess vanda sem hann skilur.
Menn vita að kreppuástand ríkir í
Guðrún Helgadóttir
unnið er nú við af miklum krafti. Menn
hafa séð glæsilegar teikningar aö þess-
ari byggingu í dagblöðum, og heyrst
hefur aö hún muni kosta um 100 millj-
ónir króna. Eg er að vísu sannfærð um
að hún kostar mun meira, en erfitt er
að afla upplýsinga um áætlað fjár-
magn til byggingarinnar. Hvað sem
um það er getur hafnarverkamaðurinn
á leið tii vinnu, sem hann fær nú verr
borgaða en samningar hans sögðu til
um, reiknað út, að fyrir 100 milljónir
króna má byggja 50 meðalíbúöir handa
islenskum f jölskyldum. bg í því liggur
alvara málsins.
Það ætti að vera forsenda allra opin-
berra framkvæmda aö þær komi þeim
sem greiöa þær, þ.e. almenningi I land-
inu, að beinu gagni. Og oft verður að
velja um í hvaða röð nauðsynlegar
framkvæmdir skuli hafnar þar sem fé
Seðlabankahús?
Handa hverjum?
heiminum um þessar mundir, og menn
vilja taka þátt í að verjast kreppu hér í
okkar litla þjóöfélagi. Menn eru eflaust
reiðubúnir til að herða ólina um sinn í
von um að úr rætist. En sú lágmarks-
krafa hlýtur þá aö vera gerð til þeirra,
sem aðgeröunum stýra, að þeir herði
sínar ólar á sama hátt. Sé ekki orðið
viö þeirri kröfu hætta menn að skilja
og taka því minna mark á nauðsyn um-
ræddra efnahagsaðgerða. Og lái þeim
hversemvill.
Jafngildir 50
íbúðum
Verkamennirnir við höfnina sem
leiö eiga fram hjá Arnarhóli dag hvem
sjá varla mikil merki rnn fjárhags-
vanda þjóðarinnar verði þeim litið í
grunn Seðiabankabyggingarinnar sem
er ekki til alls þess sem gera þarf. Við
hljótum því að spyrja nú, þegar þjóðin
stendur frammi fyrir alvarlegum efna-
„Það er með öllu óþolandi að banka-
w stjórar Seðlabanka íslands hafi vald yfir
slíkum f jármunum að mestu leyti utan við vald
lögkjörinna alþingismanna...”