Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1982, Blaðsíða 19

DV. MIÐVDCUDAGUR1. DESEMBER1982.
19
Menning
Menning
Menning
LÁTIU MÖMMU MÍNA VERA!
Mömmustrákur: Guðni Kolbeinsson.
Teikningar: Ragnar Lár.
Vaka, Reykjavik, 1982
Guöna Kolbeinsson þarf ekki að
kynna fyrir íslenskum lesendum,
hann er aö góöu kunnur bæði úr út-
varpi og sjónvarpi sem íslenskumað-
ur, þýöandi og upplesari. Fyrir
skömmu haslaöi hann sér völl meöal
rithöfunda og sendi frá sér sína
fyrstu bók, Mömmustrák, sem hann
ætlar undum lesendum.
Mömmustrákur fjallar um lítinn
lausaleiksdreng, Helga, og hefst sag-
an að sumarlagi þar sem hann dvel-
ur í sveit ásamt mömmu sinni,
Huldu. Meirihluti sögunnar gerist
svo veturinn eftir í Keflavík en þar
dvelja mæðginin lengst af hjá afa og
ömmu Helga eða allt þar til þáttaskil
veröa í lifi þeirra vegna þess aö
Hulda giftir sig og stofnar eigiö
heimili.
Samband mæðginanna er mjög
náið og greinilegt er aö móðirin hefur
veriö syni sínum eftirlát. Þaö veröa
því mikil viöbrigöi fyrir drenginn
þegar hann situr ekki lengur einn aö
henni og ég tala nú ekki um þegar
nýtt bam kemur til sögunnar. Heigi,
sem hingaö til hefur deilt rúmi með
móöur sinni og haft athygli hennar
og umhyggju óskipta, er nú settur til
hliðar og verður að sofa einn í her-
bergi. Lýsing höfundar á því þegar
drengurinn vaknar í fyrsta skipti
einn segir töluvert mikið: „Þaö var
ennþá myrkur þegar ég vaknaöi. Ég
þreifaöi eftir mömmu en fann hana
ekki. öörum megin var veggurinn,
en hinummegin ekkert.” (97)
Frásagnartækni og
rauðir þræðir
Frásagnartækni Guöna einkennist
af frekar knöppum lýsingum enda er
sjónarhorniö hjá drengnum og sagan
öll fyrstupersónufrásögn hans. Helgi
er miðpunktur sem lífið snýst um,
kominn nýrpabbi ognýr litli bróðir.
Teikning: RagnarLár.
við fáum sjóndeildarhring hans lán-
aðan og verðum samferöa honum
annaö slagiö um það bil eitt ár. Því
eru kringumstæður aldrei skil-
Bókmenntir
Hildur Hermóðsdóttir
greindar eða útskýrðar meira en at-
buröirnir séöir meö barnsaugum
gefa tilefni til og er þaö vel.
Rauðir þræðir í sögunni eru eigin-
lega tveir. Annar er barátta Helga
um yfirráðarétt yfir móðurinni, sú
barátta er hörö og er ekki séð fyrir
endann á henni í sögulok en viö vit-
um að hann á hana aldrei framar
einn. Hinn er svo pabbaleysiö.
Drengurinn hefur aldrei séö fööur-
sinn og þráir hann ákaft. Hann veit
aö hann býr í Reykjavík og þegar
mæðginin dvelja þar skimar hann á
óliklegustu stööum eftir hugsanleg-
um fööur (líkt og Ásgeir Hansen
gerir í trílógíu Stefáns Jónssonar).
Vandamál Helga ráöa samt ekki
ríkjum í sögunni heldur er mikilvæg-
ust frásögnin af daglegu lífi sem
ýmist vekur gleði eöa sorg eins og
hjá öllum krökkum. Mesta gleði
Helga er aö eignast bil og stærsta
áfallið einn daginn er að detta i vatn
en annan daginn að missa einkarétt-
inn á mömmu. I sögulok eru horfur á
því aö drengurinn hafi eignast ágætis
pabba sem geti komið í staöinn fyrir
þann sem á heima í Reykjavík svo
þaö veröur líklega uppbót á aö eiga
mömmu ekki lengur aleinn.
Frásögnin er mjög einlæg og hlý.
Mál er einfalt og eölilegt eins og vera
ber því frásögnin er barnsins, þó er
þaö fallegt en hispurslaust og laust
viö alla tilgerð. „Ætlarðu að drepa
hana mömmu mína, helvítið þitt.”
(11)
Blærinn á sögunni er léttur og
gamansamur og persónur hennar líf-
legar, sérstaklega HelgL
Umfram allt er þetta rammislensk
saga, bæöi efni, umhverfi og aöstæö-
ur allar. Því getum viö auöveldlega
sett okkur í spor Helga eins og til er
ætlast með þessu frásagnarformL
En þó aö ég sé vel sátt viö Helga
litla þá er ég ekki alveg sátt viö sum-
ar teikningarnar af honum, þær
heföu þurft aö vera líflegri.
HH
Gott að vita af ídu
Svona er hún ída: Maud Reuterswárd
Þýðing: Jóhanna Sveinsdóttir
Teikningar: Tord Nygren
Viöbrögð fullorðna fólksins þegar
Ida litla fæöist eru misjöfn, hjá pabb-
anum vekur litli kroppurinn ljúfa
endurminningu um ljósrauða sápu,
ömmu finnst hún líkjast gómsætu
konfekti en afa minnir hún á
ljúffengan líkjör. Þaö eru bara við-
brögð mömmunar sem eru öðruvísi:
„Litli ánamaökurinn minn,” segir
hún, „ ertu nú skriöinn fram í dags-
1 jósiö? ” En hægt er að hugga sig meö
því að fljótlega verður Ida bara hún
Ida og þegar líður á bókina höfum
viö komist að raun um aö hún er
skemmtilega skringileg stelpa.
Saga Idu hefst annars í rauninni
ekki fýrr en hún er um það bil sex
ára og farin aö glíma viö vandamál
tilverunnar. Þau eru margvísleg,
viðfangsefnin sem hún velur sér,
enda kynnist maöur best heiminum
af eigin reynslu. Meöal þess sem hún
reynir er aö þegja heilan dag, hjúkra
sjúklingi, læra að blístra, dansa
bailett og hún gerir líka tilraun til aö
upplifa ástina þó ung sé.
Ida er alls órög við að brjóta málin
til mergjar og þaö er fátt sem henni
dettur ekki i hug aö prófa. Ekki tekst
þó allt jafnvel hjá Idu og hún kemst
aö því aö lífið er ekki eintómur dans
á rósum, því er sagan sönn og eðiileg
þó að engin stórvandamál verði á
veginum sem betur fer.
Góður kostur við bókina er aö í til-
veru Idu er strikaö yfir þaö sem
kallað er kynslóðabil og bestu
félagar hennar eru afi og fóstri á
leikskólanum. Ida á ekki við nein
vandamál aö stríöa gagnvart jafn-
öldrum sínum, þaö er ekki þess
vegna sem karlamir eru góðir
félagar, tilvera barna og fullorðinna
fellur einfaldlega saman á eðli-
legan hátt.
Maud Reuterswárd er kunnur
bamabókarhöfundur í Svíþjóð sem
viö kynnumst í fyrsta sinn hér á
landi. Þó aö bók hennar, Svona er
hún Ida, segi engan nýjan sannleik
þá er f rásögnin hlý og skemmtileg og
Ida er kostuleg persóna. Hún er
stjómsöm hress og afar hugmynda-
rík stelpa og ýmist hláturmild eða
ólundarleg, góð eða ósanngjörn,
þögul eöa masgefin, allt eftir því
hvernig stendur á, alveg eins og viö
sjálf og þess vegna er gott að kynn-
ast henni.
Þetta er góð bók til aö lesa upp-
hátt fyrir unga krakka og ágtett letur
á henni fyrir krakka sem eru nýlega
oröin læs. Þýðing bókarinnar er lipur
og hana prýöa nokkrar ágætar teikn-
ingar.
HH
SOPHIA
klassísk fegurdnýtt ilmvatn frá
DALFELL HEILDVESUJN IjVUGAVEGI 116 SlMl 23099
SÖGUM
fyrir gluggum og hurðum
gegnum járnbenta steinsteypu
Hagkvæmasta lausnin er að fá okkur til þess að
saga fyrir gluggum og hurðum gegnum járnbenta
steinsteypu.
Við vinnum með fullkomnustu tækjum og bjóðum
því lægra verð.
Við gerum tilboð yður að kostnaðarlausu.
Tökum að okkur verk um allt land.
Ryklaust — Hagkvæmt — Fljótvirkt.
DEMANTSÖGUN
stom
byggingaþjónusta simi 83499
Ólafur Kr. Sigurðsson hf., Suðurlandsbraut 6.
Nú fer hver að verða síðastur
Auglýsendur!
Hin sívinsæia og myndarlega
JÓLAGJAFAHANDBÓK
kemur út í byrjun desember.
Þeir auglýsendur sem áhuga hafa á ad aug-
lýsa í Jólagjafahandbókinni vinsamlegast
hafi samband við auglýsingadeild DV
Síðumúla 33, Reykjavík, eða í símum 82260
eða 27022 milli kl. 9 og 17.30 virka daga