Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.1983, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRUAR1983.
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgátufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjórí: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSONog ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON bg Ó5KAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLLSTEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
fRitstjóm: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12. Prentun:
ÁRVAKUR HF., SKEIFUNNI19.
Áskriftarveröá mánuði 150 kr. Verð f lausasölu 12 kr. Helgarblaöl5kr.
Oheppileg uppákoma
„IJrslit kosninga eru bezti mælikvaröinn á, hversu
áreiðanlegar eru vinnuaöferðir í skoðanakönnunum.”
Þetta sagði George Gallup, hinn kunnasti í heiminum af
þeim, sem hafa fengizt við að mæla í tölum skoðanir
fólks.
Vinnuaðferðin, sem DV notar í skoöanakönnunum,
hefur frá upphafi eða fimm sinnum í röð veriö svo nálægt
raunverulegum kosningaúrslitum, að meðalskekkjan
hefur aðeins verið 0,4 prósentustig, minni en hjá Gallup
sjálfum.
Þegar búið er að reyna aðferðina fimm sinnum, tvisvar
í alþingiskosningum, tvisvar í borgarstjórnarkosningum
og einu sinni í forsetakosningum, alltaf með sama frá-
bæra árangrinum, eiga öfundarmenn að hafa hljótt um
sig.
DV notar önnur vinnubrögð en Gallup, af því aö
íslenzka þjóðfélagið er öðruvísi en hið bandaríska. I upp-
hafi var skiljanlegt, að sumir félagsvísindamenn efuðust
um aðferðina, sem síðan hefur sí og æ staðizt dóm
reynslunnar.
Gagnrýni háskólakennara hefur hljóönað, enda telja
þeir sig veröa að taka mark á staðreyndum. Hið sama er
ekki hægt að segja um ýmsa stjórnmálamenn, sem hvað
eftir annað rugla út í loftið um þessar skoðanakannanir.
Hin raimverulega orsök gremju stjórnmálamanna er,
að skoðanakannanir draga úr möguleikum þeirra til að
ljúga að fólki um strauma fylgis og sigurlíkur þeirra eigin
flokka, svo sem þeir gerðu fyrir tilkomu skoðanakannana.
Síðasta haldreipið þessara manna hefur veriö að
krefjast banns við skoðanakönnunum síðustu dagana
fyrir kosningar, þar sem birting niðurstaðna kunni að
hafa áhrif á hina óákveðnu kjósendur og endanlega
ákvörðun þeirra.
Þetta var mest til umræðu í aödraganda síðustu
forsetakosninga. Sumir bjuggust þá við, aö birting niður-
staðna mundi beina straumi ákveðinna kjósenda í meira
mæli að tveimur efri frambjóöendunum en að hinum
tveimur.
I rauninni kom í ljós, að hinir óákveðnu skiptust á alla
frambjóðendurna í svipuðum hlutföllum og hinir, sem
höfðu ákveðið sig fyrir skoðanakönnun. Birting niður-
staðna fældi kjósendur ekki frá þeim, sem minni mögu-
leika höfðu.
Enda var fyrir skömmu svo komið, að ekki heyrðust
lengur neinar raddir, sem gagnrýndu aðferðafræði og
áhrif skoöanakannana. En þá kom skoðanakönnun
Helgarpóstsins eins og fjandinn úr sauðarleggnum í síð-
ustu viku.
Þar voru upplýsingar fjórtán kjósenda á Vestfjörðum
notaðar til að raða þingsætum niður á flokka. Tveir kjós-
endur Sjálfstæðisflokksins gáfu einn þingmann og einn
kjósandi Sigurlaugarlistans gaf engan þingmann.
Sjálfstæðiskjósendurnir tveir voru svo notaðir til að
reikna flokksfylgið, ekki upp á 4% og ekki 4,0%, heldur
4,00%! Aö baki talnameðferðinni er eitt höfuðeinkenni
félagsvísindamanna, skortur á skilningi á takmörkum
líkindareiknings.
Til að bæta gráu ofan á svart forðaðist skoðanakönnun
Helgarpóstsins strjálbýlið, þar sem fylgi Framsóknar-
flokksins er eindregið mest. Þetta leiddi til hrikalegs van-
mats könnunarinnar á fylgi flokksins, svo sem bent hefur
verið á.
Því miður hefur uppákoma Helgarpóstsins hleypt
púkunum út á nýjan leik. Þeir hafa slegið upp ofangreind-
um göllum og notað tækifærið til að lasta aðrar, óskyldar
skoðanakannanir, eins og þeir telji sig geta gleymt dómi
reynslunnar. Jónas Kristjánsson
Grundvallar-
réttur eða
aumingja-
gæsla?
Tilefni þessara skrifa er
framsöguerindi, sem ég flutti á borg-
arafundi um málefni þroskaheftra á
Hótel Sögu í desember síöastliönum.
Erindi mitt snerist um grundvallar-
rétt fólks sem er andlega eöa
líkamlega fatlaö til aö eiga heimili og
lifa einkalífi hver eftir sínum vilja og
getu og njóta þar þeirrar þjónustu sem
gerir því slíkt kleift þrátt fyrir fötlun
sina.
Tilefni borgarafundarins var nýtt
framlag borgarinnar til málefnis
fatlaöra. Forseti borgarstjómar
afhenti gjafabréf fyrir byggingu
skammtíma vistuharaöstööu handa
fullorönu, þroskaheftu fólki á fundin-
um, ásamt loforöi borgaryfirvalda um
aö reka stofnunina. Stöö þessi er fyrir-
huguö í raöhúsabyggingu sem Styrkt-
arfélag vangefinna er að láta reisa í
grennd Öskjuhlíöarskóla og mun
Styrktarfélaginu ætlað aö halda utan
um starfsemina.
Hér á eftir verður rakið meginefniö
úr áöumefndu erindi. Mennska hvers
samfélags speglast hvaö gleggst i
kjömm, sem undirmálshópum eru
búin, og þá ekki hvaö síst í réttarstööu
og aðbúnaði hinna andlega og
líkanlega skertu. Þótt sá lagarammi
sem afmarkar stööu þessa fólks, al-
menn landslög, lög og reglur, sem
Kjallarinn
Dóra S. Bjahiason
tengjast málefnum þroskaheftra, svo
og tryggingarlöggjöfin, sníöi
málefnum þessa hóps allmennskan
stakk, þá er framkvæmd einstakra
laga og reglna götótt enda er þróun
þessa málaflokks á byrjunarstigi.
Kerfiö er þungt í vöfum og sitt sýnist
hverjum í hópi fatlaðra, stjórnmála-
manna, sérfræöinga og aðstandenda.
Slíkur ágreiningur, sem hér um ræðir,
kemur þó fyrst og helst niður á hinum
fötluöu og aöstandendum þeirra, tefur
framkvæmdir og uppbyggingu not-
hæfrar þjónustu, dreifir starfskröftum
sérhæfös fólks og lengir enn biðlista
eftir nauösynlegri þjónustu og
meöferö. Þetta leiðir til þess að stjóm-
völd, ríki og sveitarfélög hljóta að grípa
til meira eöa minna vanhugsaðra
bráðabirgðalausna til aö leysa úr brýn-
ustu vandamálum á líöandi stundu.
Bandaríski félagsfræöingurinn og
heimspekingurinn, G.H. Mead, hélt því
fram aö lykilinn að mennsku mannsins
væri getan til aö setja sig í spor
annarra, sjá sjálfan sig meö augum
annarra og bregðast viö eigin athöfn-
um og hugsunum jafnt sem annarra.
Þannig áleit Mead aö sjálf mannsins
og samfélags hans væru tveir fletir á
samateningi.
Eg ætla ekki aö fara lengra út i þá
sálma, en bið ykkur að hugleiða þetta
og reyna að setja ykkur í spor hinna
fötluöu og aðstandenda þeirra. An þess
er hætt við aö tilburðir sérfræðinga,
stjórnmálamanna og almennings að
rétta hlut hinna fötluöu nái skammt og
einkennist aðeins af vindhöggum þeg-
ar best lætur.
Grundvallarþarfir okkar eru aö-
hlynning og hlýja, fæöa, húsnæöi,
Opið bréf til Bandalags jaf naðarmanna:
Sumt jákvætt -
sumt neikvætt
Ekki til skaða
Eg fylgdist nokkuö meö undirbún-
ingi að Bandalagi jafnaðarmanna án
þess aö taka þátt í honum. Mat mitt á
framtakinu sem slíku var um margt
jákvætt af ýmsum ástæðum. Skulu
nokkrarnefndar.
Stjórnmálaflokkunum fjórum er
hollt að lærast aö þeir einoka ekki
stjórnmálastarf í landinu og eiga ekki
rétt á því. Fólk sem hefur andúö á
starfsháttum þeirra hefur rétt til aö
skipuleggja sig. Ennfremur hafa
sósíaldemókratar ávallt boriö ýmis
umbótamál fyrir brjósti. ' Bæði
Alþýðuflokkur og Alþýöubandalag
(sem ég greini sem vinstri krataflokk
eins og Hjörleifur Guttormsson) hafa
að mestu leyti selt þessi umbótamál
fyrir bitlinga þannig áð of lítið ber nú á
þeim, s.s. lýöræöi í verkalýðshreyfing-
unni, verötryggingu sparifjár og bygg-
ingu leiguhúsnæöis. Til bóta er ef
áhugafólk um svona mál tekur sig
saman og myndar flokk, svo langt sem
þaönær.
Þá tel ég stefnu og myndun BJ eðli-
lega meö hliðsjón af upplausn flokka-
kerfisins sem fer fram hvort sem vinur
minn, Vilmundur Gylfason, er til eður
ei. Loks er ágætt ef einhverjir reyna
frönsku „regnhlífarflokksaðferðina”
við íslenskaf aöstæöur.
Eg óttast ekki áhrif BJ til ills, í þá átt
mun starf þess ekki hníga, ef á heildina
er litiö. En engar stórvonir bind ég viö
þaö.
Nokkrar mótbárur
Eg hef snúist öndverður í huganum
gegn þeirri fyrirlitningu og ofsa sem
áberandi fólk í stjórnmálastarfi og
tjolmiðlum hefur sýnt Bandalagi
jafnaðarmanna.
Alls konar hæönissögur, fíflalegar
samsæriskenningar og ýkjur vaöa uppi
og menn gera lítiö úr tugum hugsandi
fólks meö því að segja þaö handbendi
eins manns eöa stimpla ýmis stefnuat-
riöi BJ með rógstimplum á borö viö
„einræði” (stjórnarskrárbreytingar),
, ,eyöilegging verkalýðssamtakanna”
(vinnustaöafélög, þekkt á Noröurlönd-
um) og „aðföraðatvinnulífinu” (opnir
fiskverðssamningar). Nú er ég ekki
endilega sammála BJ í sumu af ofan-
greindu, en þessir ómálefnalegu
tilburöir lýsa lágkúrulegum aöferðum
í stjómmálabaráttu. Og þarna er líka
lifandi kominn einn þátturinn sem
valdið hefur vantrausti almennings á
flokkunum fjórum: Ovönduö meöul
gegn öömm, hól um þá sjálfa.
En ekki er nóg með þetta. Líka er