Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.1983, Blaðsíða 6

6 DV. FÖSTUDAGUR11. MARS1983.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur
Rannsóknir á reykingum:
Jafnvel reykinga-
mönnum ami að
reykingum annarra
— óbeinar reykingar skaðlegastar bömum
Vissiröu aö meöal þeirra Breta, sem
ekki fást til þess aö nota bílbelti, eru
mun fleiri reykingamenn en þeir sem
ekki reykja? Og aö eftir því sem menn
eru andsnúnari beltunum, því meira
reykja þeir? Þessi staðreynd kom
fram í könnun sem gerö var í London á
árinu sem leið. Hún vekur vissulega
spurningar um þaö hvaö valdi. Er
reykingamönnum einfaldlega meira
sama um líf sitt en öörum eða eru þeir
meira forlagatrúar og trúa á aö ekki
veröi feigum forðað né ófeigum í hel
komið?
Þessi rannsókn og f jölmargar aðrar,
sem tengjast reykingum og heilsu,
hafa verið teknar saman í þykkt og
mikið hefti sem bandaríska heilbrigö-
isráðuneytið hefur gefið út. Fengum
viö bæklinginn sendan hingað á blaöiö.
Hann er hluti af mun stærra verki. Alls
hafa veriö geröar 25 þúsund rannsókn-
ir sem aö meira eöa minna leyti hafa
verið teknar saman og gefnar út á
þennan hátt. Vitaö er um aö minnsta
kosti tíu þúsund í viöbót sem ekki hafa
verið settar á þrykk. Þessar rannsókn-
ir eru frá öllum mögulegum löndum
heims. Ekki er þó getið um neinar
íslenskar enda ekki víst aö þær hafi
verið geröar. Um þaö skal ekki fullyrt
hér.
I heftinu, sem viö fengum, viröist
þær rannsóknir sem gerðar hafa veriö
á sambandi heilsu manna og reykinga
þeirra bera allar aö sama brunni.
Menn deyja fyrr úr öllum mögulegum
kvillum ef þeir reykja. Og þeir sem af
lifa eru við mun verri heilsu en þeir
sem ekki reykja. Þetta kemur kannski
engum á óvart, svo oft er búiö aö
hamra á þessu. En í Ástralíu hafa
menn komist aö því aö fleiri deyja þar
vegna reykinga en deyja í bílslysum.
Hér dóu 22 vegna bílslysa í fyrra. Ef
svipaö gildir og í Ástralíu hafa hins veg-
ar mun fleiri dáiö vegna reykinga.
Mikil blóðtaka fyrir ekki stærri þjóö.
Og því skyldi ekki mega ætla aö líkar
niöurstööur fengjust hér og í Ástraliu?
I Bandaríkjunum hefur svipaöur hlut-
ur verið reiknaöur til peninga. Árið
1980 kostuðu reykingar bandariskan
iðnað einan 47,5 milljónir dollara eöa
878,750 milljónir króna. Það var í formi
tapaðra vinnustunda vegna veikinda,
heilsugæslu, dauða og þess aö menn
fóru á eftirlaun um aldur fram. Ef
reynt væri aö reikna eftir þessu hvaö
reykingar kostuöu bandaríska at-
vinnuvegi í heild fengist tala sem væri
Viða um hoim eru það aðallega
konur sem aukið hafa reykingar hin
siðari ár. Virðast þær ekki einu
sinni minnka eða hætta reykingum
á meðan þær ganga með böm.
stjamfræðileg í íslenskum krónum tal-
in.
Óbeinar reykingar
Margar rannsóknanna tengjast því
sem nefnt hefur veriö óbeinar reyking-
ar. Þaö er þegar menn soga aö sér
reyk frá öörum á heimilum, vinnustaö
eöa annars staöar í fjölmenni. í ljós
kemur aö reykingar náungans geta
valdið sjúkdómum hjá þeim sem á ein-
hvern hátt eru veilir fyrir. Hraust fólk
á fulloröinsaldri viröist ekki bíöa til-
takanlegt tjón. Þó má sjá merki þess í
lungum manna ef þeir hafa veriö innan
um mikla reykingamenn í 20 ár eöa
meira. En þaö em þeir sem tilhneig-
ingu hafa til að fá asma, bronkítis eöa
aöra sjúkdóma í öndunarfærum sem
veröa verst úti. Og svo bömin. Börn,
sem eiga foreldra sem reykja, fá mun
oftar asma, bronkítis og þvílíkt en börn
sem eiga foreldra sem ekki reykja.
Sérlega viröast reykingar móöur hafa
Raddir neytenda
Vara-
sjóðurínn
þurrausinn
Kæra neytendasíöa.
Loksins dreif ég mig í að senda inn
seðil. Eg hef haldiö heimilisbókhald
síðan ég byrjaði aö búa, vorið 1982, og
alltaf ætlaö aö senda ykkur seöil, en nú
fyrst varö það framkvæmt. Viö emm
tvö í heimili, bóndinn í skóla, en ég
vinn úti. Hingað til hafa endar náö
saman, en ég veit ekki hvemig mun
ganga þaö sem eftir er vetrar. Vara-
sjóöur okkar er þurrausinn, en þaö var
sumarkaup bóndans.
Dálkurinn „annaö” var nokkuö hárl
hjá okkur síöasta mánuö, þar á meöal
er skólakostnaöur kr. 3.005,-, rafmagn
og hiti kr. 2.226,-, fargjöld kr. 1.365,- og
fatnaður kr. 1.630,-, svo aö eitthvaö sé
nefnt. Viö drekkum hvomgt áfengi, en
bóndinn reykir. Ekki höfum viö bíl né
síma og skuldum ekkert.
Ég er kannski ekki ein sú sparsam-
asta, en ekki heldur of mikill bruölari.
Eg heföi aö öllum líkindum sleppt fata-
kaupum í síðasta mánuöi, en útsölum-
ar voru of f reistandi.
Fyrst ég er byrjuö aö senda seðil,
reikna ég meö að halda því áfram á
næstunni. Kær kveöja. HA-Akranesi;
Húsmæður,
stöndum
saman
Kæra neytendasíða.
Mig hefur lengi langaö til aö leggja
orð í belg og nú verð ég, sérstaklega
eftir síöustu hækkun á búvömm.
Ég ætla aö byrja á því aö legg ja til að
Jakki, fóðraður með Thinsulate fyrir þvott. Fóðrið er þunnt og jafnt lag. Eftirþrjá þvotta leit sama fóðrið svona út. Orðið sunduriaust og i tægjum.
Varað við Thinsulate-fóðri:
HVORKIMÁ ÞVO
FLÍKINA NÉ HREINSA
I norska neytendablaðinu, sem út
kom á dögunum, er varaö viö efni sem
heitir Thinsulate. Þetta er amerískt
efni, notaö sem fóöur í fatnaö. Það
þótti hafa þaö fram yfir annaö fóöur aö
einangra mjög vel þó aö aðeins væri
notaö þunnt lag af því. 1 Noregi var
auglýst aö þaö einangraði betur en
æöardúnn. Þetta reyndist hins vegar
ekki rétt.
Þaö eru aöallega jakkar sem seldír
hafa veriö í Noregi meö þessu fóöri. I
auglýsingu segir að nú þurfi menn ekki
lengur aö klæðast þykkum jökkum eöa
úlpum til þess aö halda á sér hita í
vetrarkuldanum. Og þaö reyndist rétt
vera, jakkarnir með Thinsulate fóör-
inu voru mun þynnri en þær yfirhafnir
sem Norðmenn keyptu sér annars
mest til vetrar. En þaö var ekki nóg.
Jafnvel á meöan jakkamir vora nýir
voru þeir ekki eins hlýir og dúnúlpur,
þó aö þeir væru nærri því jafndýrir. Og
þegar búiö var aö þvo jakkana nokkr-
um sinnum var einangrun þeirra nær
engin.
I meöferöarmerkingu var sagt aö
þvo mætti jakkana úr 40 gráöa heitu
vatni, ekki mætti klórþvo þá, ekki
hreinsa þá í efnalaug og ekki strauja
nema meö nær köldu jámi. Neytenda-
samtökin norsku rannsökuöu hvernig á
þessu stóö. Þau keyptu jakka og skoö-
uöu fóöriö. Þaö var þunnt lag af
trefjaefni. Síöan var jakkinn þveginn
í þvottavél viö 40 graður og hengdur
upp til þerris. Fóöriö var síöan skoðaö
aftur. 1 ljós kom aö þaö var hlaupið
saman í litlar kúlur og líkast gamalli
rifinni bleiu aö sjá. Því fleiri sem þvott-
amir uröu, því verr fór fóöriö. Ef flíkin
var þeytiundin fór fóöriö enn verr.
Neytendastofnun norska ríkisins
fékk sömu niðurstöður úr víðtækum
rannsóknum á flíkum fóöruöum meö
Thinsulate. Eftir því aö dæma er flíkin
nothæf þegar hún er ný en verður
smátt og smátt ónothæf. Venjulegt fólk
ræöur ekki yfir aðferöum til aö þvo
hana án þess aö eyðileggja hana. Og
þegar um svona dýrar flíkur er aö
ræöa, veröur aö ætlast til aö þær séu
meira en einnota.
Haft var samband viö nokkra fata-
framleiöendur hér á landi. Þeir könn-
uðust ekkert viö Thinsulatiö og þótti
ekki líklegt aö þaö væri notaö hér. Vel
má þó vera aö þaö sé notaö í flíkum
sem fluttar eru inn.
DS