Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.1983, Síða 10

10
DV. FÖSTUDAGUH 29. APRlL 1983.
Utlönd
Utlönd
Utlönd
Utlönd
Tölvan — blessun
eða bölvun
vinnandi fólks?
— með réttu skipulagi gæti vinnuvika framtíðarinnar orðið
ZOstundirfyriralla
Poul Schliiter, forsætisráðherra
Dana, er ánægöur með sig þessa
dagana. Danska krónan er sæmilega
traust, verðbólga í landinu ekki nema
6% á ári og bankavextir á lánum fara
sílækkandi. Tekist hefur að draga
verulega úr opinberum útgjöldum.
Það er reyndar miklu meira talað
um peninga í dönskum fjölmiðlum en
íslenskum!
Og reiknað út hvað Danmörk hafi
sparað þegar olíulækkunin varð á
heimsmarkaönum og hvað svo hafi
sparast til viðbótar þegar veturinn
reyndist svo mildur að kyndingar-
kostnaður snarminnkaði og ekki þurfti
að eyða í snjómoksturinn!!!
Mestur vandi sem Danir eiga við að
glíma er atvinnuleysið. Um 314 þúsund
manns eru nú á atvinnuleysingja-
skrám.
Þetta er fólk úr ýmsum starfsgrein-
um. Háskólarnir hafa mikiö fækkað
kennurum og nemendum, ekki síst í
hugvísindum. Meiri er þó fjöldinn af
ófaglærðufólkisemekkifær vinnu.
Eyririnn sparaður við
lifandi fólk, en....
I fyrstu hjálpuöu ríflegar atvinnu-
leysisbætur, allt að 90% launa. En það
er liöin tíð. Ný lög þrengja mjög að
þeim lakast stæðu. Er sagt að ýmsar
fjölskyldur hafi varla efni á að kaupa
Þótt ekki sé nema fjörutíu minútna
ferðalag frá Kaupmannahöfn yfir til
Svíþjóðar þá er þaö eins og aö koma
yfir í annan heim. Þjóðimar sem búa
sér dagblað né gefa börnunum sínum í
bíó.
Það vantar þó greinilega ekki fé í
þessu þjóöfélagi. Til hermála fara
gífurlegar fúlgur, þótt ótrúlegt sé að
danski herinn muni framar grípa til
vopna. En það er ekki síður áberandi
að stórfé er eytt í hvers kyns tækni- og
tölvubúnað.
Þannig var nýlega frá því skýrt að
öll happdrættisskuldabréf ríkisins
(obligationer) væru nú komin á tölvur.
Við þetta sparaðist nokkurt geymslu-
pláss í kjallara ríkisféhirðis, og ein-
hver hópur af starfsliði verður nú
óþarfur og atvinnulaus. Kostnaður viö
framkvæmdina nam 100 milljónum
danskra króna (= 250 milljónirísl.)
Annað dæmi, þar sem manni finnst
eins og eyririnn sé sparaður þegar lif-
andi fólk á í hlut, en krónunni fleygt í
tæknina, má sjá á Konunglega leik-
húsinu þessa dagana. Þar hafa 11
manns fariö í verkfall og vilja fá tíma-
kaup sitt hækkaö um 2 krónur danskar.
(Alls mundiþaökosta leikhúsið dkr. 50
þús. á ári að fallast á kröfuna.). Þetta
fólk starfar við að bera búninga úr
birgðageymslum til leikara. Rang-
halar Konunglega leikhússins eru
sannarlega miklir og á næstu árum
verður varið minnst tvö hundruð millj-
ónum dkr. til að gera á því tæknilegar
endurbætur. Þá koma færibönd og
sín hvorum megin við Eyrarsund eru
gjörólíkar.
Svíar eru löghlýðnir og taka lífiði
fjarska alvarlega. I augum þeirra eru
lyftur til vinnuhagræðingar. Má þá ef
til vill fækka í þeim hópi fólks sem er á
flakki með búningana og yrði það þá
atvinnulaust og utangarös.
Meöan á verkfallinu stendur liggja
sýningar leikhússins aö mestu niðri —
en fjármálaráðherra veröur ekki
hnikað.
í stað kauphækkana:
vinnutímastytting
Tæknin átti að verða blessun mann-
kynsins en ekki bölvun. Enda er mikið
rætt hér um styttan vinnutíma fyrir
alla og fer sú umræða bæði fram á
þinginu, verkalýðsfélögunum og í dag-
blöðunum.
Þingflokkamir hafa hver sína
tillögu. Radikalir leggja til að í næstu
samningum við launþega komi vinnu-
tímastytting í stað kauphækkunar, í
stað þess til dæmis að hækka kaup um
3% verði vinnutími styttur um 3%.
Sósíaldemókratar hafa stungið upp á
því að almennur vinnudagur verði
færður úr átta klukkustundum niður í
sex. Ýmis af stærstu verkalýðsfélög-
unum hafa þegar lýst sig tilbúin til
viöræðna um að fóma dýrtíðaruppbót
fyrir styttri vinnudag.
Raunar mundu atvinnuleysingjar
vera miklu fleiri en raun ber vitni í
Danmörku ef ekki væm alls konar ráð
notuð til aö dylja þá. Þannig á fólk kost
á því að fara á eftirlaun rúmlega
sextugt — en fær að vísu ekki alveg
eins mikið og ellilífeyrisþegar.
Menn em famir að spá því að
tuttugu stunda vinnuvika með þriggja
mánaða sumarfríi gæti orðið aö vem-
leika launþeganna upp úr næstu alda-
mótum.
PS: Þaö fór hrollur um Dani þegar
þeir sáu nýlega í sjónvarpsfréttum að
venjuiegur Islendingur hefur 2/3 af
tekjum sínum með eftir- og heigar-
vinnu.
Danir kærulausir og syndum spilltir.
Ekki alls fyrir löngu kom sænskt sjón-
varpslið með tæki sín og tól í Nýhöfn-
ina og gerði vettvangskönnun. Dag-
skráin, sem út úr því kom, sýndi Dani
sem atvinnulausa alkóhólista.
Danir bmgðust ókvæöa viö — hefðf
nokkur veriö fullur í Nýhöfninni þann
daginn þá væri það áreiðanlega helst
sænska sjónvarpsliðið.
Inga Huld Hákonardóttir
skrifarfrá
Kaupmannahöfn
Vinsældir Svía jukust ekki þegar
þeir bönnuðu innflutning á dönsku kjöti
vegna þess að upp hafði komiö gin- og
klaufaveiki á einum bæ í Danmörku.
Meö þessu banni tókst Svíum loks að
selja sitt eigið kjötfjall innanlands og
auk þess að spilla fyrir kjötmarkaöi
Dana í fjarlægum heimshomum, til
dæmisí Japan.
En Danir ætla ekki að láta þá eiga
neitt hjá sér. Metsölubókin hér í landi
þessa daga er „Tilfældet Sverige”,
bullandi skammir um bræöraþjóöina
eftir danska sjónvarpsblaðamanninn
Mogens Berendt.
Yfirvöldin með
nefið í hvers
manns koppi
Berendt er mjög gagnrýninn á stjóm-
arfarið í Svíþjóð. Hann segir m.a. að
t)et er i
de gidcj'
ogfíðqre tii Sveri^e, \
er de efterhaiiden_ '
ikke í/dt bíoclfatf/’ge,
„ hins/dar) ?
Danir gátu ekki stiiit sig þegar fréttist aO leOurblökutegund nokkur sœkir
norOur á bóginn og hefur nú fundist i SvíþjóO: „Hvernig nenna þær yfir
sundiO — er ekki orOiO ansiþunnt blóOiO i fólkinu þarna hinum megin?"
Svíar í augum
bræðraþjóða
—hlýðnir þumbarar í einræðisríki
Hvað vinnst og hvaO fer forgörOum viO töivuvæOinguna sem viO blasir?
IMynd iír bæklingi frá Ericsson information System A /Si
Mogens Berendt: hefur margt aO
athuga viO sænskt stjórnarfar.
þótt „sossarnir” (þ.e. sænskir sósíal-
demókratar) láti í veðri vaka að Sví-
þjóð sé eitt mesta lýðræöisríki verald-
ar þá sé sannleikurinn allur annar. I
raun sé Svíþjóð hreinasta einveldi í
lýðræðisgæru. Stéttabarátta eöa
stjómarandstaða sé engin enda þegn-
arnir ekki vanir að mögla yfir neinu.
Þeir hafa hlýtt valdhöfunum eins og
guðlegri forsjón allt frá því að Gústaf
Vasa kom landinu undir sterka mið-
stjórn aðalsmanna upp úr 1500.
Berendt hatar bæði sænska alþýðu-
sambandið og sænska sósíaldemó-
krata (ef þar er munur á) af öllu-
hjarta. Hann eys sér yfir hugmyndir
þeirra um bættan hag verkafólks, hlut-
deild þess og jafnvel eignaraðild í
fyrirtækjum.
Skólakerfið þykir honum einnig af-
leitt og tilraunir þess til að jafna mun
barna frá menntamannaheimilum
annars vegar verkamannaheimilum
hins vegar, telur hann misheppnaðar.
Skólinn sé mést notaður til innræting-
arherferða, ýmist gegn vígbúnaði stór-
veldanna, tóbaksreykingum eða öðm í
þeim dúr.
Mogens Berendt veröur tíðrætt um
boð þau og bönn sem í sífellu streyma
frá skrifborðum embættismannanna
sænsku. Yfirvöldin séu með nefið ofan í
hvers manns koppi, eilíflega aö hafa
vit fyrir þegnunum á landsföður vísu.
Fólk megi varla fá sér sígarettu eða
vínglas inni á sínu eigin heimili og
reyndar lifi sænska þjóðin heilnæmu,
alvömgefnu og heldur leiðinlegu líf i.
Kannske eru þeir
bara að plata
Dönum hefur orðið bókin mikill
skemmtilestur.
„Ættum viö ekki bara að láta loka
Svíþjóð,” skrifar einn. En annar svar-
ar: „Eg hlýt að vera sálarlega brengl-
aður, ég elska Svíþjóð með grenitrján-
um, röndóttu bændaskyrtunum og
öllu.”
Og sá þriðji: „Svíarem bara í þykj-
ustuleik. Undir skrifstofubyggingun-
um í Stokkhóimi em neðanjarðarhvelf-
ingar, og strax á morgnana fer helm-
ingurinn af öllum Svíum þangað niður
og syngur, dansar, drekkur, eiskar og
reykirallandaginn.
Ingmar Bergman er eini Svíinn
sem veit ekkert um þetta og þess
vegna gerir hann svona alvarlegar
myndir svo að allur heimurinn heldur
að Svíar séu ógurlegir þumbarar en
þaðertómtblöff.”
IHH-Khöfn.