Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1983, Blaðsíða 8

Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1983, Blaðsíða 8
8 Frjáist,óháð dagblað Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. ' Sfiómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON. Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON. Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM. , Aöstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON. Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON. Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON. Ritstjóm: SÍÐUMÚLA12—14. SÍMI8M1L Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI27022. Afgreiösla,áskriftir,smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI11.SÍMI27022. I Sími ritstjómar: Sóóll. Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12. P rentun: Árvakur hf„ Skeifunni 1». Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr. Helgarblað25kr. Klúöra þeir kvótunum? Deilurnar um kvótakerfi fiskveiða eru farnar að taka á sig broslega mynd. Sérstaklega er gaman að kenningunni um, að verið sé að þjóðnýta þorskinn og að Sjálfstæðis- flokkurinn hafi þannig svikið málstað frjálshyggjunnar. Þetta hlýtur að vekja hugsun um, hver eigi þorskinn um þessar mundir, rétt áður en hann verður „þjóðnýtt- ur”. Ekki er ljóst hvort það eru sjómennirnir, skipstjór- arnir, skipin eða framsóknarhafnirnar. Og hvað með Sölumiðstöðina? Ef tekið er mið af öðrum fiskistofnum, sem miðstýrðir hafa verið á vegum þjóðnýtingarhugsjónar Sjálfstæðis- flokksins og nokkurra annarra flokka, sýnist ljóst, að í þjóðfélaginu sé þegjandi samkomulag um kvótastefnu. Þegar ríkisstjórnin leggur til, aö útvegsmönnum sé gefin þessi þjóðareign í hlutfalli við veiði skipstjóra þeirra og sjómanna á undanförnum þremur árum, er hún ekki að þjóðnýta þorskinn, heldur gefa hann mönnum úti íbæ. Nær væri að selja það, sem eftir er af þorskinum, eftir að sjómenn, skipstjórar, framsóknarhafnir, útgerðar- menn, sölumiðstöðvar, sjávarútvegsráðherrar og stjórn- málamenn hafa klappað honum mildilega í lögreglubíl- um sínum, skuttogurunum. Langt er síðan Kristján Friöriksson benti greindastur manna á, að rétt væri að selja gamansömum útgerðar- mönnum þessa lands hinn sögufræga þorsk á uppboöi,1 þar sem hnossið fengju þeir, sem bestan hefðu reksturinn og hæst gætu boðið. Enginn hefur haldið fram, að Kristján hafi í þessu frek- ar en öðru veriö að ganga erinda Sambands íslenzkra samvinnufélaga. Hins gæti þó meðal einkaframtaks- manna, að ekkert óttist þeir meira en framtak þeirrar stofnunar. Engu máli ætti aö skipta, hvort miðstýringin heitir kvóti, veiðileyfi eða auðlindaskattur, bara ef hún er ekki miðstýring. Og það er einmitt kjarni vandamálsins, að þjóðin veit ekki, hvort verið sé að opna nýja skömmtunar- stofu. Grundvallargallinn að baki kvótafrumvarpsins, sem ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins hefur lagt fram, að því er virðist gegn eigin vilja, er, að í sjálfu sér fjallar frum- varpið ekki um málið sjálft, of stóran fiskiskipaflota. Grínistana í hópi útgerðarmanna má grisja á annan hátt, til dæmis með því að leyfa þeim að verða gjaldþrota, eins og þeir eiga margfaldlega skilið. Og eru þá ekki und- anskildar útgerðir kaupfélaga og sveitarfélaga. Hitt væri fáránlegt að lögfesta hverju skipi afla, sem gulltryggir, að það geti ekki staðið undir sér. Þess vegna er kvótakerfið stórhættulegt, nema það feli í sér, að þorskurinn geti gengið kaupum og sölum, leigum og lánum. Gagnrýnendur spyrja réttilega, hvort ekki sé nær að miða kvótann við sjómenn eða skipstjóra, hafnir eða stjómmálaflokka. Af hverju á að gefa skipunum einum hina sameiginlegu, fyrrverandi auðlind þjóðarinnar? Að tala hins vegar um kvóta á aflaverð er hins vegar jafngaman og að tala um þjóðnýtingu þorsksins. Kvóti á aflamagn, fremur en á aflaverð, hlýtur einmitt að kalla á mestu hugsanlegu aflagæði til að koma tekjunum upp í hámark. Slæmt er, að þingmenn hafa engan tíma til að f jalla um einstakar hliðar nauðsynjamáls kvótaskiptingarinnar. Verst er þó, aö þeir eru vísir til að banna einu glóruna í kvótunum, hina frjálsu verzlun — með klinki í tóman ríkissjóð. Þeir geta klúðrað þessu eins og öðru. Jónas Kristjánsson. S/Lre.<y~ti*Chsí Æcós / Jón, Guima og glaggar- byltingin Ég er löngu oröinn þreyttur á fólki sem talar um jólin í hneykslunartón sem „hátíð kaupmannanna”. Mitt svar við því er það, að allir eigi að gleðjast um jólin; kaupmenn líka. Því miður eru ekki allir jafnvíðsýnir og ég, í hátíðamálum. Ég er h'ka langþreyttur á fólki sem heldur því sífellt fram að jóhn séu „hátíð bamanna”. Hvaö með unglingana? Hvað með miöaldra fólk? Er þessum ósmáu þjóðfélags- hópum þar með bannaö aö hafa gaman af jólunum? Þessu er auð- vitað aldrei svarað. Andstæðingar gleðinnar líta undan og muldra eitt- hvað um firringu, neysluæði og „sveitajól”, en reyna síðan að skipta um umræðuefni. Einn er sá hópur sem aldrei er nefndur í jólaumræðunni. Það eru foreldrar! Jafnvel hörðustu tals- menn Ufsgleðinnar minnast aldrei á foreldrana. Það er eins og öUum komi saman um það, að foreldrarnir skuU þó, hvað sem öðru Uður, eiga erfið jól. Þetta er kannski eðUlegt. Foreldrar eru auövitað fólk á besta aldri og því öðrum aldursflokkum betur hæfir til þess að þola langar vökunætur við hremgemingar og bakstur, og svefnleysi af fjárhags- áhyggjum að auki. En þetta er þó einkennUega púrítanskt viðhorf, enguaðsíður. Svo er þó eðli mannskepnunnar stórkostlegt aö meira að segja í þessu em andstæöingar lifsgleöinnar ofurhði bomir, eins og alitaf. Því sagan sýnh- okkur að lífsgleði mann- skepnunnar fær alltaf útrás einhvers staöar, hvemig sem reynt er aö hefta hana meö lögum, skráðum eða óskráðum. Og þannig er því varið meöforeldrana! Hér á ég að sjálfsögðu við „glaggarbyltmguna”, sem hingaö hefur borist erlendis frá (ég beygi oröið „glögg”, eins og kvenkynsorðiö „lögg”, sem mér fmnst viöeigandi, bæði vegna skyldleika í merkingu, og vegna þess að hvorugkynsbeygingin erljót). Að visu má segja að meö glaggar- byltmgunni hafi jól foreldranna færst tU í almanaksárinu því að glögg er drukkin síöustu vUiur fyrU- jól. En það er ekkert verra fyrir foreldrana og meö þessu móti hafa þeir lengri jól upp úr krafsinu. Við skulum taka hjónin Jón og Gunnu til ÓlafurB. Guðnason dæmis og lýsa Þorláksmessunni hjá þeUn. Jón og Gunna eiga þrjú börn og vinna þar af leiöandi bæði úti. Bæði hafa þau farið í þrjú glaggarboö á aðventunni og nú er komrn Þorláks- messa. Þau ákveða þess vegna að taka sér frí eftir hádegi og fara í búöir meöan börnin eru enn á bama- heimUUiu. En á hádegi er borin fram glögg á vinnustaö Jóns og hann fær sér agnarögn meðan hann ræðir við vmnufélagana um heUnsmáUn og jólagjafakaup. Um þrjúleytið rifjast það upp fyrir honum aö Gunna ætlaöi með honum í búðir og hann hringir til hennar. A vinnustað hennar svarar einhver ókennUeg rödd í símann og heyrist greUiUega að þar er lífsgleðUi í algleymUigi. Gunna kemur í sím- ann og verður steinhissa þegar Jón mrnnir hana á að þau ætluðu að fara í búðir. Þau koma sér þó saman um að leggja í hann þó seUit sé. Fyrst verða þau þó að sækja bömin á barna- heimiUð og koma þeim fyrir hjá afa og ömmu á meöan. Þegar á barna- heimUið kemur, bjóða fóstrurnar þeim glögg áður en þau fara að leita að bömunum úti í hornum. Ixiks eftir langa mæðu finna þau börnUi sem ekki hafa fengið neina glögg og eru þess vegna í vondu skapi. Börnunum er komið fyrir hjá afa og ömmu, sem heldur ekki hafa fengið glögg, og em dálítið hneyksluð á Jóni og Gunnu. Síðan halda þau heiðurshjónm í búðareisu sína. Innkaupm ganga skínandi vel og það er ekki síst vegna þess að Jón nennir ekki að reikna jafnóðum stööuna á ávísanareikn- Uigi smurn og ekki Gunna heldur. I ^því sem þau em að ljúka innkaup- unum hitta þau gamla vini, sem bjóða þeim heUn, upp á glaggarlögg. Þau þiggja að sjálfsögðu, því aö jól foreldranna koma ekki nema einu sinni á ári og þessvegna eru þau dáh'tið sein fyrir að sækja börnin til afa og ömmu. Börnin eru þreytt, afi fúll og amma móðguð en við því er ekkert að gera svo að Jón og Gunna drífa börnrn út í leigubílinn og koma sér heim. Þegar heim kemur rennur upp fyrir þeUn aö enn er öllum skreytmg- um innanhúss ólokið og jólatréð óuppsett. Undir eölilegum kringum- stæðum hefði dregið mátt úr þeim heiðurshjónum við þessa uppgötvun en nú er runninn á þau glaggar- móöur. Jón slær létt á afturenda Gunnu en gildnun þess sama aftur- enda við endurteknar bameignir hefur oft á tíðum valdið Jóni nokkru hugarangri. Þetta Þorláksmessu- kvöld er hins vegar ekki hægt að valda Jóni nokkru angri. Meðan Gunna kemur bömunum í rúmið sækir hann jólatréð út á svalir og syngur um leið hástöfum: „Skreytum hús í einum grænum, tralalalala.. . .” Þau hjónin drífa skreytingamar af, pakka inn gjöfunum og gera allt klárt á mettíma. Þau fara síðan í rúmið og það síðasta sem Jón segir, áður en hann sofnar, er: „Við verðum að halda glaggarboð næsta ár.” Og Gunna umlar eitthvaö sem Jón túlkar sem samþykki. Aðfangadagur er þeim auövitað erfiöur. Gunna þarf aö elda og Jón að baða börnin, auk þess sem hann þarf að túlka rúnirnar sem hann letraði í tékkheftiö á Þorláksmessu- kvöld. En hvað með það? Eru jólin ekki hátíð barnanna? Foreldrarnir eiga ekki að skemmta sér á jólum, það væri næstum því lögbrot.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.