Dagblaðið Vísir - DV - 07.02.1984, Page 13

DV. MaötfUf>Afl&m?.<FBBftíJAftTW84. \’n
13 sr
Það var mikil spenna í loftinu þegar
ég gekk inn í Hafnarfjarðarbíó þann
26. janúar síðastliðinn. Kunningi minn
úr Sjálfstæðisflokknum kallaði til mín
hvort ég fengi hvergi sæti. Eg kvaðst
hafa áhuga á að vera framarlega svo
ég sæi kappana vel. „Hvað er þetta,
hefurðu aldrei séð þá, maður,” svaraði
hann að bragði. Eg náði góðu sæti og
fór síöan að líta í kringum mig. Alls
staöar skein áhuginn og eftirvæntingin
úr augum manna. Hér áttu að leiöa
saman hesta sína fulltrúar höfuðand-
stæðnanna í íslenskum stjórnmálum.
Flestir áttu von á drengilegum mál-
flutningi og enginn var viss um hvor
bæri sigur úr býtum.
Fundarstjóm fórst þeim vel úr hendi,
Bergljótu Kristjánsdóttur og Þórarni
Jóni Magnússyni. Þórarinn sló um sig
með góðum bröndurum svo sem þegar
hann auglýsti að menn gætu gengið í
Alþýðubandalagið frammi í anddyri en
þar sat Albert Guömundsson f jármála-
ráöherra og skrifaði menn inn í alla-
ballann með pennanum sínum, góða
(?)•
Hörð umræða
Og eins og menn áttu von á varð um-
ræðan hörð. Mörg góð skot komu eins og
þegar Þorsteinn sagði: „Verðbólgan
hefur ekki lækkað á Islandi hjá Svav-
ari Gestssyni. Hjá öllum öðrum hefur
hún lækkaö. Það er einn maður sem
ekki sér það og ekki veit af því, það er
Svavar Gestsson.” Þessu skaut hann
inn þegar Svavar hafði sagt aö verð-
bólgan hefði lækkað vegna árásar á
kjör launafólks og væri því lækkunin
langt í frá varanleg.
Á móti nefni ég svo hvernig Svavar
tengdi ummæli Þorsteins um slæman
viðskilnað Ragnars Amalds í fjár-
málaráöuneytinu við sorgarsögu
Matthíasar Á. Mathiesen sem fjár-
málaráðherra. Sagði Svavar að ljóst
væri að Þorstein dauðlangaði í zetu í
ríkisstjóm og eygði helst von um að
koma Matthíasi frá.
Þessari sorgarsögu Matthíasar er
kannski best lýst með orðum Geirs
Gunnarssonar alþingismanns í
Þjóðviljanum 14. desember 1983:
„Þegar síðasti fjármálaráðherra
Sjálfstæðisflokksins fór frá völdum
skildi hann eftir sig skuldahala hjá
Seðlabanka sem nemur á núvirði með
vöxtum 2.500 milljónum kr. Það jafn-
gildir mótframboði ríkisins til fram-
kvæmda allra sveitarfélaga í landinu
til skólamála, hafnarmála, sjúkra-
húsa, heilsugæslu og dagvistarmála i
rúm 6 ár.”
Eg ér helst á því að dómur blaða-
manns Morgunblaösins um þennan
fund sé nokkuö nærri lagi: „Lokaræða
Svavars var daufari en hinar fyrri
enda hafði Þorsteinn sorfið hart að
honum er á leið. Má segja aö Svavar
hafi haft undirtökin í fyrstu lotu en
Þorsteinn upp frá því.”
Aö fundi loknum sagði reyndar áður-
nefndur kunningi minn úr hópi sjálf-
stæðismanna: „Þeir voru jafnsterkir
— var það ekki?” Meö hálfum huga
játti ég því en inní mér fann ég fyrir
einhverjum ónotum: Það var eitthvað
óhreint við þetta.
Ódrengskapur
Sterkasta skot Þorsteins á fundinum
var stimplun hans á Svavari sem
upphafsmanni „sjúklingaskattsins”
svonefnda. Meö orðum Þorsteins:
„Hver skyldi hafa sett lög árið 1982 á
ári aldraðra? Það var Svavar Gests-
son. Hvaö skyldi hafa verið efni þeirra
laga? Það var þaö nýmæli að aldraðir
sem lægju á sjúkradeildum skyldu
greiða kostnaðinn við að liggja þar.
Það var ekki verið að leggja til aö þeir
sem voru á fullum launum, heildsal-
amir og hálaunamennirnir, borguðu
fyrir þaö að leggjat inn á sjúkrahús.
Stefnumörkun Svavars Gestssonar í
íslenskri félagsmálasögu var sú aö
aldraða fólkið, sem legöist inn á
sjúkradeildir, skyldi fyrst allra
Islendinga greiða gjöld fyrir að liggja
á sjúkrahúsi, og það meðan því entist
líftil.”
Frá kappræðufundinum i Hafnarfirði: ,,Og eins og menn áttu von á varð umræðan hörð.
r
A kappræðufundi íFirðinum:
Ómerkilegir
útúrsnúningar
Þorsteins
Eftir þessa ræðu klöppuðu sjálf-
stæðismenn grimmt og kunninginn
klappaði á öxlina á mér og spuröi af
hverju ég klappaði ekki líka. Eg bað
hann að bíða þar til við heyrðum mót-
rökin frá Svavari. En Svavar var
greinilega óviðbúinn þessari árás — og
ég skil nú af hverju —. Eg held hann
hafi ekki átt von á svona ódrengskap.
Ýmsum gefið á kjaftinn
Það er nokkuð langt mál að skýra
þetta — svo ég bið lesendur þessa pist-
ils aö hafa nokkra þolinmæði: Þegar
gamall maður leggst inn á dvalar-
heimili borgar hann fyrir sig að mestu
leyti með því að ellilífeyrir hans og líf-
eyrir frá lífeyrissjóði er látinn renna til
ríkisins. Þetta tvennt dugar þó ekki til
og borgar ríkið því heimilisuppbót til
viðbótar. Þessi dvalargestur fær síöan
frá ríkinu vasapeninga sem eru 1489
kr. á mánuði í dag. Gamli maðurinn er
rólfær og þarf litla hjúkrun.
Fyrir lagasetningu Svavars var
þessu ööruvísi háttað með þá sem
voru rúmfastir á hjúkrunardeildum.
Ellilífeyririnn féll til ríkisins en
lífeyrisgreiðslumar voru lagðar inn á
bók, eöa voru geymdar með öðrum
hætti, til afnota fyrir sjúklinginn og
erfingja hans. I nefndinni sem samdi
lögin, er Svavar stóð fyrir á ári aldr-
aöra, var algjör samstaða í því að rétt
væri að samræma lögin um
hjúkmnarvistun og dvalarheimilis-
vistun. I nefndinni voru margir mætir
menn: Aðalheiöur Bjarnfreðsdóttir,
formaður Sóknar, Adda Bára Sigfús-
dóttir borgarfulltrúi, Pétur Sigurðsson
alþingismaður, Gunnhildur Sigurðar-
dóttir, hjúkrunarforstjóri St. Jóseps-
spítala, Hrafn Sæmundsson prentari,
Þórarinn V. Þórarinsson lögfræöingur
og Páll Sigurðsson ráðuneytisstjóri.
Samkvæmt lögunum mun ellivistun
færast í auknum mæli til lífeyrissjóö-
anna í landinu.
Alger samstaða var um þetta
frumvarp á Alþingi Islendinga. Pétur
Sigurðsson, Matthías Bjamason, Al-
Kjallarinn
HALLGRIMUR HRÓÐMARSSON
KENNARI MH
við þessa grein þannig að ljóst var að
ekki var ætlunln að Iáta sjúklingana
greiða kostnaðinn og um þetta voru
allir sammála. Þarf að hafa fleiri orð
um þennan útúrsnúning Þorsteins?
Til að vega upp á móti tapi þeirra
sem þurftu að leggjast inn á sjúkra-
deildir voru vasapeningar þeirra þre-
faldaðir. Þetta þýddi talsverða
hækkun hjá þeim sem voru í mátt-
litlum lífeyrissjóðum en talsveröa
lækkun hjá þeim sem voru í sterkum
lífeyrissjóðum — hátekjumönnunum.
Já, Þorstelnn, þér var svo mikið í
mun að slá andstæðing þinn út af
iaginu að þú gafst drjúgum hluta af
samstarfsmönnum þinum á kjaftinn í
leiðinni.
Hvað gerist svo í tíð núverandi ríkis-
stjórnar — jú — Matthías Bjarnason
neitar að fara eftir þessum lögum og
þvi hafa aldraðir ekki fengið lögbundn-
ar hækkanir vasapeninganna.
• „Að fundi loknum sagði reyndar áður
umræddur kunningi minn úr hópi sjálf-
stæðismanna: Þeir voru jafnsterkir, — var það
ekki?” Með hálfum huga játti ég því, en inní
mér fann ég fyrir einhverjum ónotum: Það var
eitthvað óhreint við þetta.”
bert Guðmundsson og Alexander Stef-
ánsson lýstu allir yfir að þeir styddu
það þó þeir hefðu kannski viljað hafa
einstök atriði ofurlítiö á annan veg.
Pétur Sigurðsson var framsögumaður
fyrir nefndaráliti um frumvarpið frá
heilbrigðis- og trygginganefnd neðri
deildar Alþingis, mánudaginn 13.
desember 1982. Um orðalag 26. greinar
•frumvarpsins hafði hann þaö að segja
aö skilja mætti orðalag hennar á þann
veg að það væri ætlast til að „ef aldr-
aður einstaklingur þyrfti á sjúkrahús-
vist að halda þyrfti hann að borga fyrir
þá vist sjálfur.” Þetta er greinin sem
Þorsteinn vitnaði til á fundinum í
Hafnarfirði. Til aö taka af allan vafa
fluttu nefndarmenn breytingartillögu
Þjóðhagslegur sparnaður —
enginn
En hver er svo sparnaöurinn meö
sjúklingaskatti rikisstjórnarinnar?
Látum Rúnar Bj. Jóhannsson,
rekstrarhagfræðing og löggiltan endur-
skoðanda, segja sitt álit: „En allir
hljóta að sjá, að þar er ekki um spam-
að að ræða, því rekstur sjúkrahúsanna
verður í engu ódýrari. Þvert á móti
mun stjórnsýslan í sambandi við
sjúklingaskattinn kosta stórfé.
Skatturinn leiðir því ekki til sparn-
aðar, heldur er hér einvörðungu um
millif ærslu að ræða, úr vasa sjúklinga í
ríkiskassann. Þjóðhagslegur spam-
aður verður því enginn, þvert á móti.”
JDV6.jan.1984).
Endalausir útúrsnúningar
Þannig gæti ég haldið áfram og rakið
ósmekklegan útúrsnúning Þorsteins
lið fyrir lið. En þar sem pistillinn er
þegar orðinn nokkuö langur verð ég að
láta nægja að stikla á stóm. Að sjálf-
sögðu fór Þorsteinn að dæmi íhalds-
pressunnar um alla Evrópu og reyndi
að klína nafni Ame Treholt á friðar-
hreyfinguna hér heima — en hann
hittir engan nema sjálfan sig með
þessum dylgjum því nú veit þjóðin öll
að síðasti Islendingurinn sem fréttist
af í veislu með Treholt var enginn ann-
ar en Kjartan Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins,
gamall skólabróðir úr herskólanum í
Noregi. Það má nú Morgunblaöið eiga
þessa dagana að það flytur mjög ítar-
legar fréttir af þessum málum —
fréttir sem hver heilbrigður lesandi
getur dæmt — en það fer bara allt úr-
skeiöis þegar leiðarahöfundur blaðsins
fer aö draga sínar ályktanir af þessum
mótsagnakenndu og ruglingslegu frétt-
um.
Vissi Þorsteinn betur?
Stórum hluta af ræöutíma Þorsteins
varði hann í að vitna í orð Svavars sem
ráöherra. Á köflum hélt maöur að
Svavar væri orðinn helsti postuli sjálf-
stæðismanna, næstur á eftir Fried-
man. En alltaf þegar betur var að gáö
var um hreinan útúrsnúning að ræða
hjá Þorsteini. Þorsteinn taldi Svavar
vera upphafsmann frjálsrar verölagn-
ingar í landinu. Hann hefði sem
ráðherra gefið verðlagningu á iðnvarn-
ingi frjálsa — þeim iðnvamingi sem
væri í samkeppni við innfluttar vörur.
Hvernig er hægt að líkja þessu saman
við að gefa verðlag á allri matvöru
frjálsa? Veit Þorsteinn Pálsson ekki aö
niðurgreidd húsgögn í 3. og 4. gæöa-
flokki eru flutt inn í stórum stíl? — Og
veit Þorsteinn ekki að þau voru nær
búin aö ganga af íslenskum húsgagna-
iönaði dauðum?
Svo fór Þorsteinn að tala um hve
húshitun með rafmagni heföi hækkað í
tíð Hjörleifs Guttormssonar. Veit Þor-
steinn ekki af þeim bagga sem Lands-
virkjun var búinn með lélegum samn-
ingum við Alusuisse? Veit Þorsteinn
ekki að þessum bagga velti Lands-
virkjun yfir á almenningsveitur? Og
veit Þorstemn virkilega ekki að Lands-
virkjun fékk sjálfdæmi í verðlagningu
um áramótin 1981—82 þegar ákvæði í
gildandi lögum féllu út? Og fram til
apríl 1983 var við lýði þetta drauma-
ástand aö stjóm Landsvirkjunar velti
byrðunum yfir á almenning í landinu
— meöan álveriö fékk rafmagniö á
spottprís. Vissi Þorsteinn þetta ekki
eöa viidi hann ekki vita þetta?
Mannfólk og álver
Og umhyggja ríkisstjórnarinnar
fyrir álverinu er á heimsmælikvarða!
Ríkisstjómin semur um raf-
orkuhækkun upp á 114 milljónir króna
fram að áramótum — vá maöur. En á
móti nam kauplækkunin á sama tíma
hjá verkamönnunum í Straumsvík 135
milljónum króna vegna aðgerða ríkis-
stjórnarinnar. Þaö er ekki nema von
að hrópað sé upp á baksíðu DV laugar-
daginn 28. janúar: „Stækkun álversins
stefnt í óvissu.” Og er ekki eðlilegt að
við tökum þátt í að stimpla verkamenn
við álverið sem sérstaka hátekju-
menn? Er það ekki eðlilegt í ljósi þess
að við vitum að margur verka-
maðurinn í Straumsvík hefur ekki
fyrir nauðþurftum frekar en margur
annaríþessulandi?
Jú. — Viö skulum nú endilega beygja
okkur í duftiö fyrir þeim álfurstum —
íslendingar góðir.
Broslegur helgisvipur
Aðeins eitt að lokum, Þorsteinn, það
fór þér illa vægast sagt að reyna a
spila þig sem einhvem sérstaka
verndara dr. Gunnars heitins Thorodi
sens. Svo langt man fólk ennþá að þa
virkar broslega þegar fyrrum forstjór
Vinnuveitendasambandsins setur upi
helgisvip. Sá sem hvaö harðast gekk
fram í atlögum að ríkisstjórn dr. Gunn-