Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.1984, Blaðsíða 12

Útgáfufélag: FRJÁLS FÚÖLMIDLUN HF.
Stjbrnarformaðurogútgáfustióri: SVEINN R. EYJÓLF.SSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustióri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON., l
Fréttastjiirar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON oglNGÓLFUR P. STElNSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.1
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611. %
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun: !
Árvakur hf., Skeifunni 1».
Áskríftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
Nú veröa mál „jörduð”
Yfir vofir glundroöi í þingmálum. Alþingi á aöeins eftir
að sitja í rúmar þrjár vikur, ef að líkum lætur. Menn sjá
fyrir, hvernig síðustu vikurnar verða. Maraþonfundir
munu standa. Ráðherrar munu rembast við að koma
sínum helztu málum í gegn. Loks kemur til þess að mikill
fjöldi merkra þingmála verður „jarðaður”.
Þetta þing hefur sáralitlu afrekað. Því meir hefur
verið skrafað til lítils. Gott dæmi er, að þingmenn eyddu
fyrir skömmu löngum tíma í umræður um misskilning í
frétt í Tímanum. Ruglingsleg „friðarumræða” hefur
tekið mikinn tíma, ekki sízt hin fráleita tillaga um
kennslu í friöi, svo sem á dagheimilum. Sumir þingmenn
halda uppi endalausu,tilgangslausu kjaftæði um hin ýmsu
mál. Eftir aðeins tveggja mánaða þinghald tók DV
saman, að Hjörleifur Guttormsson hefði talað í samtals
hátt á tíundu klukkustund. Svavar Gestsson hafði þá þeg-
ar talað í átta klukkustundir. Jón Baldvin Hannibalsson
haföi talað í sjö og hálfa. Þetta þras hefur alla tíð síðan
haldið áfram. Albert Guðmundsson hafði þá talað í átta
klukkustundir, en þar af fóru tvær og hálf í hina hefð-
bundnu f járlagaræðu.
Öllum mun ljóst, að málgleði áðurnefndra stjórnar-
andstæðinga hefur ekki ráðið miklu um framvindu mála,
nema hvað slíkt hátterni tefur þingið frá réttum starfs-
háttum. Enda er svo komið, að mál hafa hrannazt upp.
Frá Alþingi hafa veriö afgreidd þrjátíu og fimm stjórn-
arfrumvörp, eitt þingmannafrumvarp og ellefu þings-
ályktunartillögur, en óafgreidd eru tvö hundruö og tólf
mál.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson, forseti sameinaðs
þings, skammaði þingmenn nýverið fyrir slælega
frammistöðu. Öhæfilega mikiö væri af óafgreiddum þing-
málum.
í sameinuði þingi væru yfir fjörutíu þingsályktunar-
tillögur óafgreiddar frá tveimur nefndum, allsherjar- og
atvinnumálanef nd.
Þingmenn hafa oft áður leikið þennan leik. Þar til líður
að þinglokum, virðast þeir telja Alþingi leiksvið, þar sem
framin skuli leiksýning, væntanlega „fyrir fjölmiðla”.
Þeir eru færri, þingmennirnir, sem líta á þingsetu sína
sem vinnu, sem beri að leysa af hendi í þágu alþjóðar. Að
minnsta kosti verða þeir, sem hafa góðan vilja, að sætta
sig við yfirgang leikaranna.
Hverju hefur núverandi þing fengiö áorkað? Fyrst
munu menn nefna kvótafrumvarpið, sem vel að merkja
var afgreitt með hraði eftir litlar umræður. I öðru lagi
munu menn nefna fjárlögin, sem frægust hafa orðið fyrir
gatiö, sem á þeim er.
Ekki er margt af öðru að taka.
Enn eru mörg merk mál óafgreidd og bíða ýmis þeirra
jarðarfarar. Hér skal aðeins minnt á útvarpslagafrum-
varpiö, sem óvíst er að fáist afgreitt fyrir þinglok. Slíkt
væri hneyksli. Ennfremur má nefna þingsályktanir um
afnám tekjuskatts af almennum launatekjum í áföngum,
mál sem kann að njóta meirihlutafylgis, en óvíst er, að
verði afgreitt.
Meðferð mála hefur orðið enn örðugri við fjölgun þing-
flokka. Nú þurfa fleiri en áður að láta frá sér heyra í nær
hverju máli. Að sjálfsögðu er óþolandi, að svo gangi til ár
eftir ár, að fjöldi athyglisverðra mála sé jarðaður í
tímahraki þingloka.
Haukur Helgason.
.mi jihia m HUOAauiaifl<i ,va
DV. ÞRIÐJUDAGUR17. API'.IL 1984.
Laugardagurinn rann upp meö
stirðnuöu brosi sólarínnar. Eöa öllu
heldur var þetta einskonar bros, eins
og þaö heitir í bókmenntunum, því
þser dauöakyrrur, sem vera eiga á
Samlagssvæöinu, meðan það blæð-
ir úr morgunsárinu, voru ekki til
staöar og lóunni var kalt. Lika fólk-
inu í frystihúsinu, sem gekk til vinnu
í nepjunni. Samt var ekkert kalt,
aöeins vægt frost, en þá veröur allur
vindur svo nöturlegur hér.
Mávarnir flugu aftur og fram í
fjörunni, því einnig þeir unnu í frysti-
húsinu í dag, og hjá þeim gildir
einnig samskonar kvótaskipting og
hjá mannfólkinu. Þeir öflugustu fá
mest, þegar ekki er til skiptanna.
Smáfuglar voru hinsvegar á vappi
í strigagráu túninu. Ekki veit ég á
hverju þeir lifa í sinu fjárlagagati,
sem heitir páskahret, en naumast
lifa þeir á söng, því þeir þögöu.
Aðeins vindurinn söng, við undir-
leik frá þeim strokkvartett, sem
berst úr símastaurum og frá ufsum
húsannaí noröan.
Kýrnar eru enn inni og nú víst í
Mangó, hinum beiska drykk, sem nú
er kominn á þing, til þess aö mango-
tréö megi fá nauðsynlega viðurkenn-
NÝ ÚRRÆÐI
OGINNVOLS
ingu, eöa undanþágu frá vörugjaldi
og söluskatti, ásamt félaganum Jógó
og Kókó, eöa hvaö þetta nú allt heit-
ir, er almennt gengur undir nafninu
framfarir í mjólkuriönaði, og kemur
frá þeim grautarhúsum, sem hafa
öngva mjólk í hinum venjulega skiln-
ingi og reyna því aö draga fram lífið
á úrgangi og malli.
Einnig virðist sauöfé aö mestu
vera inniviö ennþá. Einu húsdýrin
úti voru hrossin sem stóðu í höm.
Þeim hraus vist hugur viö því að
byrja rétt einu sinni á því að moða í
sig dauöan línarfa og annað visið, þvi
hvergi er komin nál, þótt komið sé
framyfir sumarmál.
Þó sagði einhver kona fyrir
austan, að trén væru byrjuð að
laufgast í kjördæminu þar, enda er
veöursældin meiri í djúpum
Austfjörðum, en á láglendinu fyrir
sunnan.
Stundarfriður
um páska
I mínum hópi var mest rætt um
friöarvikuna og um útgeröina um
þessa helgi. I bibh'uútgáfu Þjóö-
viljans eöa helgarblaöinu, var greint
frá því aö um þaö bil 15 félög tækju
þátt í friðarviku um páska, þar aö
auki f ulltrúar frá Bandaríkjunum og
Sovétríkjunum.
Þaö er vitað, aö margir hafa htla
trú á því aö venjuleg félög í smáríki,
geti breytt þeirri átakanlegu heims-
mynd, er nú blasir hvarvetna við.
Um þaö bil 60 styrjaldir hafa verið
háðar í heiminum frá „stríðslokum”,
og a.m.k. tvö stórstríö standa yfir
um þessar mundir, þaö er styrjöld
Irana og Iraka og rússneska innrásin
í Afganistan. Auk þess er daglega
sagt frá hryöjuverkum, þar sem tug-
ir, ef ekki hundruð óbreyttra borgara
láta hfið, vegna þess að minnihluta-
hópar reyna að gjöra það með
sprengiefni, sem ekki tekst meö
heimspeki. Viö framsóknarmenn
fögnum því, aö fólk skuh nú vera
byrjaö aö tala saman á málefnaleg-
um grundvelh um f riöarmálin.
Það er að vísu ekki svo auövelt aö
skilgreina hinn íslenska frið. Hér
hafa menn htiö borið vopn síöan á
Sturlungaöld, eöa á síöustu dögum
þjóöveldisins. Herkvaðning og önnur
grindaboð þekkjast ekki hér. Þó er
þaö t.d. athyglisvert, aö menn eru
hættir aö henda grjóti i alþingishúsið;
eru hættir að ógna þinghelgi, eins og
til að mynda var, þegar Island gekk í
Atlantshafsbandalagiö, sem ásamt
Varsjárbandalaginu hefur a.m.k.
tryggt frið í Evrópu, ef frátalin er
innrásin í Tékkóslóavakiu og í Ung-
verjaland. Ekki veit ég hvort sama
kynslóð og stóö í grjótkastinu á þing-
iö áriö 1949, tekur nú þátt á bænahfi
JÓNAS
GUÐMUNDSSON
RITHÖFUNDUR
friöarvikunnar og öðrum viöræðum
á Friðarviku á páskum, eöa ekki. En
ljóst er þó, að menn leggja nú meira
upp úr viöræðum en grjóti viö lausn
mála, og skilja aö breytt heimspeki,
breytt almenningsáht óg siöbót, er ef
til vih þaö eina, sem frelsað getur
heiminn úr þeirri sjálfheldu, sem
hann núna er í. Á dögum, þegar viö
hggur, aö maður sem reiðist, geti
farið út í bílskúr og búið sér tU
kjamorkusprengju.
Vor friður er því stundarfriöur.
Staöreyndin er nefnilega sú aö úr.
því aö menn kunna á annað borö að
búa til bombuna, þá verða þeir
annaöhvort að læra aö lifa með
henni, eöa þaö veröur sprengt.
Háhitasvæði og ioðna
Hitt máUÖ, sem rætt var um
helgina, auk annars, var fiskimjöls-
verksmiðjan á Reykjanesi, sem býr
tU verðmætara fiskimjöl en aörar
fiskimjölsverksmiðjur og notar
aðeins brot af þeim olíuvörum, sem
venjulegar loönuverksmiöjur nota.
Þó mun verksmiöja þessi, er
afkastar rúmlega 200 tonnum á
sólarhring, aö mestu hafa veriö
gjörö úr afgöngum úr grútarfabrikk-
um, sem teknar höföu verið ofan.
Húnnýtir jarögufu.
Margir telja aö þarna sé merkilegt
mál á ferðinni. Aö vísu hagar ekki
svo tU, aö mikiö sé um aögengUegar
loönuhafnir, nálægt háhitasvæðum
landsins.
En meö þetta í huga og þá stað-
reynd, aö Færeyingar geta nú uin
stundir greitt um þaö bil tvöfalt verö
fyrir loönu, miöaö viö íslenskar fiski-
mjölsverksmiðjur, þá hljóta menn
aö sjá, aö eitthvað er aö.
Ýmsir héldu því fram, aö loðnu-
verðið væru nú miöað við þarfir
eyðslufreksutu verksmiðjanna og
þær sem eyöUegöu stóran hluta
þess hráefnis, er þær tækju tU
bræðslu. Stórgróöi væri aftur á móti
af loönuverksmiðju í þokkalegu
standi. Ekkert skal um þetta fullyrt
hér. Eki þó er þetta ef til viU einn af
þeim þáttum er stjórnvöld ættu að
skoða, á þeirri tíð, þegar miklar
vangaveltur um nýja framtíð
fýrir úrgang og aðrar afuröir standa
yfir, samanber umræðuna um hf-
efnaiðnaðinn. Ef það er t.d. rétt, sem
haldið hefur verið fram, að jarðgufu-
verksmiðjan á Reykjanesi, sem
bræðir loðnu, skih dýrara og inni-
haldsríkara mjöli en aðrar loðnufa-
brikkur, gæti þar verið á hendinni
spil, er gæfi Islandi forgjöf á heims-
markaði i fiskimjöh. Ljóst er, aö
senn hlýtur að draga að því, aö nýta
veröi a.m.k. hluta Suöurlandssildar-
innar í m jöl. Stofninn er aö stækka og
þrátt fyrir kraftaverk síldarútvegs-
nefndar i saltsildarsölu og þá ekki
síst vegna afreka og skynsemi Gunn-
ars Flovenz framkvæmdastjóra, þá
verður ekki unnt aö salta meiri síld á
Islandi, en þegar er gjört, nema toll-
ar verði afnumdir í EBE löndunum.
Nýrra úrræða er því þörf í fisk-
vinnslu, hvort sem að það verður
unga fólkið meö Ufefnin og hvatana,
sem tekur viö þeirri síld, ellegar há-
hitasvæðin í landinu sem á nú sína
stærstu drauma í innvolsi, ef rétt er
skihö.
Helgin leið í norðan og sandlæöing-
urinn skalf.
Jónas Guömundsson,
rithöfundur