Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.1984, Page 13

DV. ÞRIÐJUDAGUR17. APRIL1984.
Hætta í höndum bama
,,Byssurnar voru athugaðar af neytendadeild verðlagsstjórans og sagt
að þær væru hættulausar enda fóru kúlurnar ekki igegn um pappir sem
hengdur var upp. Hér er um reginvillu að ræða."
Þaö vildi svo til að ég var stödd í
leikfangabúð til aö kaupa smágjöf
fyrir ungan vin þegar ég sá tvo smá-
stráka, e.t.v. 4 og 6 ára gamla, og
eldri vin þeirra — kannski 16 ára
gamlan — koma inn og kaupa
„baunabyssur”. Eg varð undrandi
að sjá að slíkar byssur með merkinu
„Magic Colt” voru afhentar smá-
strákum. Enn verra fannst mér
þegar ég sá að byssunum fylgdi smá-
pakki af kúlum, silfurlituöum. Hver
kúla var um 5 mm í þvermál. Þegar
ég kom út úr versluninni sá ég að
eldri strákurinn var að kenna þeim
litlu að hlaða byssu og skjóta.
Prófanir
Byssumar voru athugaöar af neyt-
endadeild verðlagsstjórans, og sagt
að þær væru hættulausar enda fóru
kúlumar ekki í gegnum pappír sem
hengdur var upp. Hér er um
reginvillu að ræða. Við verðum að
taka til greina að kúlurnar gætu farið
í auga einhvers barns. Það er ekki
nauðsynlegt að kúlan fari í gegnum
auga heldur aöeins að kúlan hitti
augað. Eg prófaði sjálf leikfanga-
byssur af „Magic Colt” tegund og
tilsvarandi stærri tegund, „Combat
25, Captain Automatic”, Submachine
gun, var kassinn merktur, ásamt
skrifstofumanni Neytgndafélags!
Utkoman var alvarleg: Var skotið á
vegg í tveggja metra fjarlægð og
heyrðist smellur þar sem kúlan hitti
og það sem verra var, hún kom til
baka í sömu hæð. I mínu tilfelli lenti
hún í kápu minni. Hefði ég verið
barn, sem hefir séð í sjónvarpi að oft
er skotið úr byssu í augnahæð, hefði
kúlan komið í augað. Við reyndum aö
athuga hve sterkt slagið var og skut-
um í lófa. Var slagið tilf innanlegt.
Þar að auki reyndi ég „Magic
Colt” byssu með konu í húsinu og
skutum viö á kassa úr frauöplasti úr
2 m f jarlægð. Það heyrðist hvellur og
sást að bletturinn, sem kúlan hitti,
dældaðist inn um 2 mm á að giska og
mundi hafa valdið meiðslum, fannst
okkur. Kúlurnar eru í rannsókn,
enda óvíst úr hvaða efni þær eru. Þar
að auki er nauösynlegt að hafa í huga
að kúlur sem eru á gólfi geta komist í
munn smábarna og fest í koki eða
e.t.v. valdið eitrunum. Byssurnar
eru framleiddar í Japan.
I versluninni þar sem ég keypti
„Combat 25” sá ég einnig spjöld með
þremur skutlum / pílum til sölu. A
spjaldi fann ég eftirfarandi
upplýsingar 1) á frönsku „Jeux pour
adultes”. 2) á þýsku „Kein Verkauf
an Jugendliche unter 18 Jahre”. 3) á
ensku „Not recommended for
children under 5 years of age”.
Framleiðandi er Victor í Hong Kong.
Þýðing athugasemda eða viðvörunar
er 1) „Leikföng fyrir fullorðna”. 2)
„Má ekki selja unglingum undir 18
ára” og 3) „Ekki ráðlegt fyrir börn
undir 5 ára”. Þar sem mér fannst 3)
væri prentvilla talaði ég við enskan
embættismann og fékk upplýsingar
um aö hann haldi aö börn 5 ára og
eldri séu í skólanum allan daginn,
enda mikið leikið sér þar, og á eftir
undir umsjón foreldra. Reiknað er
með aö börn undir 14 ára séu að stað-
aldri undir umsjón f ullorðinna.
Skutíur
Þar sem skutlurnar eru með
hvassan odd — notaðar venjulega í
enskum krám til gamans gestum og
kastaö í stóra korkskífu þar sem þær
festast, er lítil hætta. I höndum
barna er hættan hins vegar
Kjallarinn
EIRÍKA A.
FRIÐRIKSDÓTTIR
hagfræðingur
greinilega mikil, enda fylgir engin
skotskifa, aðeins teikning. Þegar ég
bað verslunarstjóra að selja ekki
börnum benti hann á enska textann,
en skildi ekki þann þýzka eða
franska.
Eg hef ákveðið aö taka þessi „leik-
föng” til Noregs með mér og biðja
stofnanir þar eða í Svíþjóð að prófa
öryggi eða hættu og mun þá leggja til
aö merkja eða banna vörurnar hér á
meðan vil ég biðja foreldra að
fylgjast með lcikföngum barna
sinna og vina þeirra til aö afstýra
slysi: danskur prófessor sem vann
hérlendis varð biindur á öðru auga
vegna snjóboltans sem hann fékk í
augað þegar hann var um 9 ára.
Verkalýðshreyfing-
in og stigamenn
Sagt var að kjarasamningar
ASI/VSI hefðu komið meö eitthvaö
undarlegum hætti úr burðarliönum.
Þagnarmúr hefði umlukt samninga-
mennina Qg enginn vitað neitt f yrr en
allt í eimí að fjalliö tók jóðsótt og
fæddist h'til mús.
Áður en samningaviðræöur hófust
virtist það einróma álit verkalýðs-
hreyfingar, stjórnvalda og at-
vinnurekenda að lægstu launin yrðu
að hækka mest. Og krafa verka-
lýðshreyfingarinnar hljóöaði upp á
15 þús. kr. lágmarkslaun á mánuði.
I sjónvarpsþætti í vetur, nánar
tiltekið hrísgrjónagrautarþættinum,
mættust til skoðanaskipta um kjara-
mál fulltrúar verkalýðshreyfing-
arinnar annars vegar og forsætis-
ráðherra og framkvæmdastjóri VSI
hins vegar. Mörg gullkom féllu eins
og vænta mátti þar sem forsætis- og
framkvæmdastjóri atvinnurekenda-
auðvaldsins voru mættir til leiks. —
Þama voru kjaramálin rædd og
kröfu verkalýðshreyfingarinnar um
15 þús. kr. lágmarkslaun vísað frá
með rammgerðum sultarólum og
„Steingrímsvelhngi”. — Ekki ætla
ég að rekja efni þessa sjónvarpsþátt-
ar ítarlega en því nefni ég hann hér
aö þar féllu þau orð er mér finnst
vert að hugleiða og muna. Forseti
ASI sagði td. að hann teldi ekki unnt
aö lifa af lægri tekjum en 15 þús. kr.
á mánuði. Svo nú eftir að hann semur
um 12.660 kr. laun og þaðan af minna
fyrir unglinga 16—18 ára virðist
liggi ljóst fyrir, að það sé allfjöl-
mennur hópur sem ekki á að lifa.
Féllu þeir í freistni
En hver skyldi vera ástæöan fyrir
því, þar sem allir er að þessum
kjarasamningum stóðu sögðu að
lægstu launin yrðu að hækka mest
að samið var um hið gagnstæða?
Varö freistingin kannski réttlætis-
kenndinni yfirsterkari hjá bless-
uðum heiðursmönnunum þegar til
kom? En það má þó kallast há-
mark ósvífninnar að þeir sem gert
hafa slíka samninga skuh enn halda
því fram að lægstu launin hafi
hækkaö mest. Fyrr er nú hægt að
vera ómerkilegur en ganga svo
langt. — Hér skal tekið smá
sýnishorn af því sem lesa mátti í
dagblöðum rétt eftir kjara-
samningana. Þar sagði: „Forsætis-
ráðherra fær eftir nýju kjara-
samningana 3.760 kr. launahækkun
en láglaunafólk í ASI og BSRB 700—
1600 kr.” Þar sagði enn fremur:
„Steingrímur getur keypt 170 lítra af
bensini á Blazerinn fyrir
launahækkunina i dag en láglauna-
fólkið aðeins um 20 htra.” — Æth
forsætisráðherra langi nú ekki að
skipta við þann sem fær 700 kr. fyrst
hann veit að láglaunafólkið fær lang-
mesta hækkun? Vonandi er að sult-
arólin hafi ekki rænt hann allri
sjálfsbjargarviðleitni. Og skyldi nú
ekki einhver innan samtaka ASI sem
fengið hefir 700 kr. hækkun vilja votta
forsetanum þakklæti sitt fyrir unnin
afrek meö þvi aö bjóöa honum skipti
á því, sem hann skammtaði honum
og hinu, sem hann úthlutaði sjálfum
sér? Kannski gæti Ásmundur þá eftir
allt saman „hrópað húrra”, þar sem
atvinnurekendur og Mogginn eru
líka svona æöislega hamingjusamir
með hann. Þó að eitt sinn væri sagt
að ástæöa væri til fyrir sósíalista að
endurskoða starfshætti sína þegar
Morgunblaðið væri fariö að hrósa
honum þarf hann naumast að taka
slíkt alvarlega. Að sjálfsögðu fer
hann nærri um hvað borgar sig best.
Fátækrastyrkur atvinnurek-
enda
Meö hhðsjón af því, sem ýmsir
verkalýösforingjar hafa sagt um
samninga ASI má spyrja: Er verka-
lýðsbaráttan alfarið aö ráöast gegn
sjálfri sér? Hvers vegna eru felld
niður ýms réttindi, sem tók verka-
lýðshreyfinguna langvarandi bar-
áttu aö ná fram? Hvers vegna sú
siðlausa árás á unghnga aö færa þá
niður í launum? Hvers vegna sú
hugsjón að greiða niður laun?
En það er merkilegt rannsóknar-
efni, hvernig þjóðin tekur kjara-
skerðingunni: Skoðanakönnun DV
sagði: Mikih meirUiluti fylgjandi
ríkisstjórninni og samningunum. A
sama tíma og þessi ríkisstjórn er að
skapa hér fjölmenna öreigastétt að
bandarískri fyrirmynd. A sama tíma
og sukkið í opinberum rekstri marg-
faldast. Fundnar upp nýjar stööur til
að hygla gæðingum. Þrír skrifstofu-
stjórar í menntamálaráðuneytiö í
staðinn fyrir einn áður og þar aö auki
aðstoðarráðherra. Þetta er aðeins
eitt htiö dæmi um útgerðina á
stjómarheimihnu.
Stigamenn
Það er raunasaga verkalýðs-
hreyfingarinnar að stjómmála-
flokkunum hefir tekist að skipta
henni á mUli sín svo aö hún virðist
hafa glatað upphafi sínu og sjálfsfor-
ræði en er þess í stað starfrækt sem
pólitískt hringleiksvið og nokkurs
konar stýriflaug hátekjumanna tU að
viðhalda launamisrétti eða er ASI og
BSRB ekki fyrst og fremst hags-
munasamtök hátekjumanna, sem
hreiðrað hafa þar um sig í fQabeins-
tumi og gæta stigans sem Uggur upp
tU þeirra og mælir þeim stöðugt
auknar tekjur viö hvert þrep svo
sífeUt lengist biUð mUU lægstu og
hæstu launa við hverja kjara-
samninga og þetta vigi spUlingar og
ranglætis verja stigamennimir með
hnúum og hnefum. Svo lengi sem
þessir menn stjóma kjara-
samningum verða þeir fyrst og
fremst árás á láglaunafólk og stærsti
smánarblettur verkalýöshreyf-
ingarinnar eins og þessir nýju
samningar best sýna. Eða var ekki
sagt að samninganefnd ASI hefði
faUið undir borð og „Félagi
Napóleon” skotiö upp koUinum í
kjöltu atvinnurekenda og sams
konar atburður hef ur gerst í BSRB?
Það átakanlegasta í kjaramálum
sýnist mér þetta, að þeir sem rang-
Kjallarinn
AÐALHEIÐUR
JÓNSDÓTTIR
VERSLUN ARMAÐUR
REYKJAVÍK
lætiö bitnar mest á skuli veita því
blessun sína og Uta á það sem
nokkurs konar náttúrulögmál. Lág-
launastétt í þessu landi er fjöl-
mennari nú en nokkru sinni fyrr. Ef
hún stendur sameinuð og beitir því
eina vopni, sem dugir í kjarabaráttu
er henni sigurinn vís. Það hlýtur að
vera lágmarkskrafa að veröbætur á
lægstu laun séu ekki lægri en á þau
hæstu. En þetta mun ekki breytast
fyrr en láglaunamaðurinn þekkir
sinn rétt og tekur hann. Enginn mun
færa honum hann upp í
hendurnar. . . Ekki er víst að auðvelt
reyndist fyrir stóru mennina með
beinu bökin að halda gangandi því
vesalings þjóðfélagsapparati sem
þeir eru stöðugt að misþyrma ef
„litli maöurinn með bogna bakið”
legði ekki lengur hönd á plóginn.
Þrátt fyrir það að segja má að
syrti í álinn þegar ráðherrar eru
famir að auglýsa Island Singapore
norðursins, þá er þó einn ljós punkt-
ur í þessu öllu. Það var ánægjulegt
hverja afgreiðslu smánarsamningar
ASI fengu hjá Dagsbrún og öðrum
félögum er tóku sams konar afstöðu.
I Dagsbrún virðist nýtt afl komið
Itil sögunnar sem ætlar sér stærri hlut
;en þann að vera ódýrasta vinnuafl og
auglýsingabeita fyrir erlenda auð-
ihringa.
• „Það er raunasaga verkalýðs-
hreyfingarinnar að stjórnmálaflokkunum
hefur tekist að skipta henni á milli sin svó að
hún virðist hafa glatað upphafi sínu og sjálfs-
forræði...”