Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1984, Qupperneq 13

DV. FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER1984.
13

„Háskólinn hefur og er þvi miður ekki fær um að mæta þessum aukna fjöida nemenda.
Endurbætum menntakerfið
• „Það er merkilegt til þess að vita að á
meðan hrópað hefur verið á aukin náms-
lán og bætta félagslega aðstöðu námsmanna,
sem hvort tveggja hefur skilað þolanlegum
árangri, a.m.k. til skamms tíma, þá hefur
þessu sama fólki verið hrúgað nær skipulags-
laust inn í alltof lítið húsnæði Háskólans.”
Þaö er hvimleiður fylgifiskur
manna aö vilja ekki horfast í augu
viö staðreyndir. Undir þessu eiga
menntamál okkar Islendinga vel
heima, ekki síst þaö sem nefnt hefur
verið æöri menntun. Ástæða er til að
óttast að nú sé svo komið að al-
menningur þessa iands sé hættur aö
gera ráð fyrir því að æðri menntun sé
hluti af verðmætasköpun þjóðar-
innar.
Námslánakerfið
Okkur Islendinga vantar ekki lof-
orðagjarna stjórnmálamenn. Arið
1982 stóð Alþingi að setningu iaga um
námslán og námsstyrki, að því er
virðist án þess aö gera sér grein fyrir1
þeim útgjöldum sem lögin hafa fyrir
okkar sameiginlega sjóð, ríkissjóð.
Afleiöingin er sú aö við lögin er
aldrei hægt að standa, þeim er breytt
með tilliti til fjárhags lánasjóösins
hverju sinni eða hann einfaldlega fær
ekki það fjármagn sem lögin reikna
með.
Hins vegar höfum við öflug og lítt
sveigjanleg hagsmunasamtök náms-
manna. Það sem einkennir þessi
STEFÁN
KALMANSSON,
FORMAÐUR STÚDENTARÁÐS
HÁSKÓLA ÍSLANDS.
samtök er krafan um að ríkisvaldið
standi við þau réttindi er náms-
mönnum hafa verið færð í hendur.
Notkun hinna ýmsu heimildar-
ákvæða í lögum og reglugerð
sjóðsins hefur orðið þess valdandi að
hlutverk hans er orðið allt annaö og
meira en lögin ein og sér gera
ráð fyrir. Þetta er ein af ástæðunum
fyrir stöðugum vanda lánasjóðsins
en hann er fyrir löngu orðinn árviss.
Þegar menn átta sig svo á því að í
óefni er komið þá er ekki svo
auðveldlega aftur snúið. Þetta er
ekki síst alvarlegt þegar náms-
mannahreyfingamar átta sig ekki á
þvi að með áframhaldandi stefnu er
lánasjóðurinn að grafa sína eigin
gröf. Að Lánasjóður íslenskra náms-
manna sé vel rekinn, á einfaldan
hátt, og að hann kunni að velja sér
sín takmörk, sem m.a. Alþingi setur
honum, það hlýtur að vera honum
fyrir bestu. Þetta verða námsmenn
semaöriraðskilja.
Háskóli íslands
öll þessi umræða verður jafnframt
að skoðast í tengslum við mennta-
stefnu þá sem reka á í þessu landi.
Verið er að veita ákveðnu f jármagni
til menntamála í heild sem lána-
sjóöurinn er síðan hluti af. I þessu
sambandi er vert að skoða Háskóla
Islands.
Hér á landi hefur á undanfömum
árum átt sér stað grundvallar-
breyting í menntun bama á skóla-
skyldustiginu með tilkomu gmnn-
skólanna. I kjölfariö komu mennta-
skólarnir með áfangakerfi ýmiss
konar sem gerðu fólki mun auðveld-
ara fyrir að stefna á stúdentspróf.
Loks hafa svo komið fjölbrauta-
skólar sem miða í flestum tilfellum
að því að útskrifa nemendur með
stúdentspróf. Ohjákvæmileg og
eðlileg afleiðing þessa var stóraukin
aðsókn að Háskóla Islands eða
tvöföldun nemendafjölda á síöustu
tíu árum.
Háskólinn hefur og er því miður
ekki fær um að mæta þessum aukna
fjölda nemenda. Fjárveitingar til
Háskólans hafa verið skornar við
nögl og hann hefur sjálfur ekki verið
fær um að auka sínar sértekjur svo
einhverju nemi. Það er merkilegt til
þess að vita að á meðan hrópað hef ur
veriö á aukin námslán og bætta fé-
lagslega aðstöðu námsmanna, sem
hvort tveggja hefur skilað
þolanleguip árangri, a.m.k. til
skamms tíma, þá hefur þessu sama
fólki verið hrúgað nær skipulags-
laust inn í alltof lítið húsnæði Há-
skólans.
Ein afleiðing þessa er sú aö nú er
farið að ræða það mjög alvarlega að
taka upp inntökupróf í Læknadeild.
Stúdentsprófið dugar ekki lengur. Eg
er sammála því að nær væri aö gera
stúdentsprófið á ný að þeim merka
áfanga sem það áður þótti. Besta
leiðin til þess væri trúlega að
samræma þessi próf og þyngja ef
þess þarf svo stúdentsprófið verði
áfram lykillinn að háskólanámi. Við
þurfum ekki eitt báknið enn sem
inntökupróf myndu þýða.
Að lokum
Gerum stjómmálamönnum og al-
menningi ljóst að góð menntun
þjóðarinnar er auðlind sem skiptir
verulegu máli. Að fjárfesting í há-
skólamenntun skapar aukna hag-
sæld og víðsýni landans. Geram
Lánasjóöinn að því tæki er tryggir
öllum jafnrétti til náms en afnemum
þann stimpil sem á honum hvílir að
hann sé eyðslustofnun er fari
óvarlega með fé skattborgaranna.
Til þess að svo megi verða er óhjá-
kvæmilegt að endurbæta námslána-
kerfið.
Stefán Kalmansson.
Verðgildi Þýskubúðar við Straumsvík
„Straumsvíkursvæðið"
Meö byggingu hafnarinnar í
Straumsvík og álbræðslu ISAL hefur
skapast mikilvæg stóriðjuaðstaða á
Straumsvíkursvæðinu. Þróunar-
möguleikar þar byggjast á hinni
góöu höfn, nálægð við háspennta
raforku, nægjanlegu vatnsmagni, er
talið er fullvist að fáist meö borun-
um, auk þess sem hraunið er gott
land undir byggingar, miöaö við
nútíma-byggingartækni og tæki. öll
þessi atriði, ásamt möguleikum á
gufuorku af Krísuvikur- eða Trölla-
dyngjusvæði gera Straumsvíkur-
svæðið kjörið til ýmiss konar at-
vinnurekstrar, og þá einkum stór-
iöju.”
Sömuleiöis skal vitnað í skýrslu um
staðarval fyrir orkufrekan iðnaö,
bls. 55, um hafnarskilyrði í Straums-
vík, þar sem segir: „Höfnin viö ál-
verið í Straumsvík er sú höfn á
landinu sem getur tekið viö stærstum
flutningaskipum:” Þar segir einnig,
á sömu blaðsíöu og í sama blaði um
landrými:
„I tengslum við mögulega hafnar-
aðstöðu koma einkum tvö svæði til
greina fyrir meiriháttar umsvif,
Straumsvík, sunnan Hafnarfjarðar,
og Geldinganes, noröan Reykja-
víkur.”
Þá höfum við þaö, ágætu lesendur
þessara skrifa. Þetta snertir mig að
sjálfsögðu sérstaklega vegna eignar
minnar, Þýskubúðar, þama viö
Straum (miðsvæöis vestan megin), í
víkinni á móti ISAL-verksmiöjunni.
Og það kemur fleirum við en mér,
svo sem lóöa- og landeigendum yfir-
leitt, og þá einnig þeim sem hafa
verið plataðir til að selja slíkar
eignir á fáránlegu verði. I því
sambandi má nefna svokallaða
„sölu” á Bala í Garðahreppi sem fór
fyrir gjafverö. Svo og Straumsvíkur-
land allt (nema Þýskubúð) sem ligg-
ur allt að Trölladyngju á sama hátt
og jörðin Öttarsstaðir. Þetta land,
Straumsvíkurlandið, fengu þeir í
Hafnarfirði fyrir aumkunarvert
verð. Þessi tvö dæmi voru á sínum
tíma, og eru enn, hneykslunarverð
mál.
Eignarnámsheimild ómark
Menn eru hættir að taka mark á
eignaraámsheimild ríkisins á
löndum og jörðum. Það á ekki lengur
aö vera hægt að nota sér pólitískt
aðstöðuvald ríkis og bæjarfélaga til
að hrifsa til sín eigur manna og ætla
síðan að fá út úr því margfaldan
ofsagróða sem framlag sitt sem hlut-
hafaaðild, t.d. í formi hlutabréfa í
stóriöjunni sem þarna kemur.
Oftast núorðið hefur mönnum
tekist að semja nokkuð réttlátlega,
svo sem í Svartengis-málinu fræga
viö Grindavík, sem er að ég held
dæmigert um skilning og
óvefengjanlegan rétt eignaraðila.
Þetta á eftir að reyna á um eign
mína við Straumsvík — og einnig
skal á það minnst að lóðir eða lönd
viö sjó eru 50% verðmeiri en önnur
lönd. Auk þess fylgja réttindi út í
miðja víkina (60 faðmar eöa 120
metrar).
Eg hefi þegar rætt við forsvars-
menn Hafnarfjarðar og Garöa-
hrepps. Eg vil ekki nefna tilboösverð
Hafnarfjarðarstjómar því það yrði
þeim til minnkunar og er í rauninni
hlátursefni. Það þarf aö stokka þessa
ungu menn upp, ef svo mætti segja.
Eg ræði ekki framar við þessa ,,for-
sjálu” menn, aðöllu óbreyttu.
Kjallarinn

PÁLL HANNESSON,
Húsverð fyrir eign
Eg tel mig knúinn til að upplýsa
þessa hluti nánar. Það þarf ekki
endilega aö vera launung á mínu
tilboði.
Eg vil fá húsverð fyrir eign mína
við Straum. Þetta er ekkert mál —
eins og sagt er oft núorðið. Það er allt
og sumt fyrir verðmesta land og höfn
á Islandi.
Nánar tilgetiö þá vil ég fá upp-
byggt og tilbúið hús í Balalandi, ein-
mitt í kálgarðinum þar við sjóinn
(þar sem er lítil tjörn fyrir framan),
í skiptum, eins konar makaskiptum,
og jafnstórt land og mitt, eða tvo
hektara. Þetta er að vísu í Garða-
hreppslandi, en Hafnarfjörður hefur
þegar látið byggja út fyrir sín mörk,
Balalandsmegin af einhverjum
ástæðum, þarna fyrir ofan, þar sem
eru dvalarhús aldraðra. Það er því
nú þegar komið fordæmi, þrátt fyrir
skipulagsteikningar til ársins 2000.
Við því hefur enginn sagt orð.
Það sem þeir í Hafnarfirði og
Garðahreppi þurfa aö gera er aö
skiptast á byggingarlóöum í
vinsemdar-samkomulagi. Þegar á
þetta allt er litið nánar þá er þetta
talsvert mál en ekki ekkert mál, eins
og ég sagði hér að f raman. Náist ekki
samstaða milli Hafnarfjarðarbæjar
og þeirra í Garðahreppi í þessum
lóðaskiptum (eöa makaskiptum) þá
mun eg hafa tal af ráöherra sem
hefur með svona málefni að gera.
Ég hefi mikla tiltrú á ráðunevtum
yfirleitt, og þá einkum fjármála-
ráöuneytinu, og vil ég hér með (þó að
það komi þessu lóðamáli kannski
ekki við) þakka þessu ráðuneyti fyrir
hugulsamt viðurkenningar- og
þakkarbréf, sem var einnig tillits-
samt og ánægjulegt, fyrir rúmlega 40
ára þjónustu að tollgæslumálum,
fyrst úti á landsbyggöinni og svo
síöari árin í Reykjavík, undir aöal-
stjórn fjármálaráöuneytisins alla
tíð, ásamt nokkrum tollstjórum og
tollgæslustjórum.
Aftur að sama efninu: Eg treysti
líka á að þingmaöur Gullbringu- og
Kjósarsýslu, Matthías Mathiesen, nú
viðskiptaráðherra, en fyrrum (og
þá) yfirmaður minn, sem ráðherra
fjármála, — að hann liðsinni mér og
sé þessu áformi mínu samþykkur.
Hann þekkir Þýskubúð frá sínum
unglingsárum.
Samningar
Ef allt stendur fast eins og nú,
þrátt fyrir væntanlegan liðstyrk
góðra manna, mun ég reyna að
semja sjálfur leynilega við væntan-
legt stóriðjufyrirtæki, sem til greina
getur komið þama, þó síðar verði.
Þýskubúöarlandið (og bæinn meö)
getur Hafnarfjarðarbær fengiö strax
og samningur okkar í milli hefur
verið undirritaöur. Þá eiga þeir alla
Straumsvíkina og allt hraunland
þar til hvers konar framkvæmda,
svo sem stóriðju, og fá þetta allt fyrir
sáralitla upphæð. Framkvæmdir við
húsið, sem þeir byggja að Bala fyrir
mig, geta þeir látiö einhverja verk-
taka á vegum bæjarins annast,
gjaman í áföngum. Og þetta má taka
eitt til.tvö ár. Um skipulag allt, svo
sem vegarspotta, vatnslagnir og frá-
rennsli og annað tilheyrandi geri ég
ráð fyrir að Garðahreppur annist,
vegna væntanlegs byggðakjarna
þarna að Bala, sem ég hefi nefnt
áður.
Eg mun sakna Þýskubúðar og
gamla bæjarins, sem ég hefi átt í 25
ár, og haft aðeins kostnað af eigninni
en enga vexti eða hlunnindi.
Páll Hannesson.
FYRRV. TOLLFULLTRÚI
• „Menn eru hættir að taka mark á eignar-
námsheimild ríkisins að löndum og jörð-
um. Það á ekki lengur að vera hægt að nota sér
pólitískt aðstöðuvald ríkis og bæjarfélaga til að
hrifsa til sín eigur manna...”