Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.1985, Page 2

2.
DV. FIMMTUDAGUR 20. JUNI1985.
Algengasta dánarorsök ungraf
einhleypra manna:
AIDSÁ
NÆSTU
GRÖSUM
— segir Haraldur Briem
smitsjúkdómalæknir
„Viö fáum fyrsta AIDS-tilfellið
hér ó Islandi innan tveggja ára, á því
er lítill vafi,” sagði Haraldur Briem
smitsjúkdómalæknir í samtali við
DV. Haraldur hefur fylgst grannt
með framvindu AIDS-faraldursins í
veröldinni og m.a. setið sérstakar
AIDS-ráðstefnur í Bandarik junum.
,,Eg heyrði fyrst um AIDS á slikri
ráðstefnu árið 1982 en það rann ekki
upp fyrir mér hvílík alvara var hér á
ferðum fyrr en í desembermánuði
síðastliðnum. Nú er svo komið að
AIDS er oröinn algengasta dónaror-
sök ungra, einhleypra manna í
Bandarikjunum. Slys, krabbamein
og annað kemst ekki í hálfkvisti við
AIDS í þeim áhættuhópi,” sagði Har-
aldurBriem.
ÍAIDS, lOOsmit
Að sögn smitsjúkdómalæknisins
benda faraldsfræðilegar rannsóknir
til að á móti hverjum einum AIDS-
sjúklingi séu 100 aðrir smitaðir. Eins
og komið hefur fram í fréttum DV
hefur mótefni gegn AIDS verið
greint í fjórum einstaklingum hér á
landi og samkvæmt sömu út-
reikningum þýðir það að mótefnið
leynist i tugum Islendinga, ef ekki
hundruðum, án þess að þeir hafi hug-
myndumþaö.
„Meginástæöan fyrir því aö enn
hefur ekki greinst AIDS-tilfelli hér á
landi er vafalítið fólksfæöin. Og svo
tekur þetta sinn tíma. Evrópa er 2—3
árum á eftir Bandaríkjunum hvað
Danskur AIDS-sjúklingur bíður dauðans: — Aldrei verður nógsamlega
brýnt fyrir sjúklingum að þeir vinni með yfirvöldum í stað þess að fara i
felur.
Tilmæli tí/
AIDS-sjúklinga
I Bandaríkjunum hafa ýmsir
hópar sem lóta sig AIDS varða notað
slagorðið „No test is best,” að best
sé aö láta alis ekki rannsaka sig.
„Þetta tel ég alrangt og jafnvel
stórhættulegt,” sagði Haraldur
Briem. „Því vil ég koma eftirfarandi
tilmælum til þeirra Islendinga sem
mögulega telja sig hafa smitast af
AIDS:
1. Verið er að prófa lyf sem
væntanlega getur haldið sjúkdómn-
um niðri. Þessar prófanir eru á
byrjunarstigi en lyfið mun ekki
lækna sjúkdóminn.
2. Alls konar ígerðarsýkingar eru
algengar hjá AIDS-sjúklingum og
nauösynlegt að þær séu
meðhöndlaðar af læknum strax. Sé
gripiö í taumana nógu fljótt er von
til að takist aö tefja fyrir þróun
sýkinnar.
3. Aldrei verður nógsamlega brýnt
fyrir AIDS-sjúklingum að þeir vinni
meö yfirvöldum í staö þess að fara í
felur. A þann hátt einan er hægt að
fýlgjast með umfangi veikinnar og
grlpa tfl gagnráðstaf ana.”
-EIR.
Haraldur Briem smitsjúkdómalæknir: — Rann ekki upp fyrir mér hvilík
alvara var hór ó ferðum fyrr en í desembermánuði síðastliðnum.
DV-mynd Bjarnleifur.
varðar AIDS og Island er 2—3 árum
á eftir Evrópulöndunum. En AIDS er
á leiðinni hingaö til lands, fyrr en
varir,” sagði Haraldur Briem.
AIDSerkyn-
sjúkdómur
I viötali er birtist i DV síðastliðinn
laugardag lét Þóröur Harðarson,
prófessor og yfirlæknir á
Landspítalanum, að því liggja að ef
til vill kæmi sú stund að nauðsynlegt
yrði að taka upp einhvers konar
skráningu á þeim einstaklingum sem
mælst hefði í mótefni gegn AIDS.
Einnig að rekin yrði harður áróður
fyrir notkun gúmmiverja við sam-
farir.
„Þetta með gúmmíverjumar er
aö sjálfsögöu bráðnauðsynlegt. Fólk
verður að gera sér grein fyrir að
AIDS er kynsjúkdómur, sem smitast
tæpast nema við samfarir. Þó AIDS-
veiran hafl fundist í munnvatni eru
þess engin dæmi að menn hafi smit-
ast eftir þeirri leið,” sagði Haraldur
Briem. „Aftur á móti er ég per-
sónulega eflns um aö einhvers konar
þvingunaraðgerðir skili árangrL
Fyrir það fyrsta yrði erfltt að fram-
fylgja sliku. Þá er hætta á að hinir
sýktu myndu fára í felur til þess að
veröa ekki fyrir barðinu á sliku og
komast þar með hjá öllu umstangi
sem því fylgir. 1 þriöja lagi er ég
hræddur um að við slflcar aðstæður
myndi fólk hætta að gefa blóð sem
aftur gæti skapað mflril vandræöi.
Það er fræðsla og aftur fræðsla sem
gfldir í þessum ef num. ”
Uggur á sjúkrahúsum
Talsverður uggur hefur verið í
starfsfólki sjúkrastofnana vegna
AIDS enda ekki nokkur rannsóknar-
stofa til á landinu sem uppfyllir þær
öryggiskröfur sem gera þarf þegar
blóðsýni af þessum toga eru
rannsökuð.
„Eg hef vissulega orðiö var við
þennan ugg en það hefur verulega
dregiö úr honum eftir aö starfsfólk
var uppfrætt um hvemig það ætti að
snúa sér i þessum efnum. Að sjálf-
sögðu mæðir mest á meina-
tæknunum sem eru bókstaflega með
finguma í blóðsýnunum. En þegar
Um áhættusýni er að ræða er fýllsta
öryggis gætt og sem dæmi get ég
nefnt aö enn er ekki vitaö til þess að
nokkur starfsmaður í bandariska
heilbrigðiskerfinu hafi enn smitast
af AIDS,” sagði Haraldur. „Það
verður líklega aldrei nógsamlega
brýnt fyrir fóflri að AIDS er kynsjúk-
dómur og smitast tæpast nema við
samfarir. Flest starfsfólk sjúkra-
húsa ætti þvi ekki að vera í meiri
hættuenaðrir.”
Hommar og
gúmmíverjur
Eins og vikið var að hér að f raman
hefur Haraldur Briem setið sér-
stakar AIDS-ráðstefnur í
Bandaríkjunum þar sem ýmislegt
forvitnilegt hefur borið á góma. Tfl
dæmis þykir nú víst að um 90 prósent
bandarískra eiturlyfjaneytenda sem
sprauta sig eitri séu komin meö mót-
efni gegn AIDS. Þá hafa bandariskir
hommar verið mjög samvinnufúsir
við yfirvöld í baráttunni gegn
sjúkdómnum og hafa þeir orðiö vel
við þeim tflmælum að fækka rekkju-
nautum, og draga þannig úr út-
breiðsluveikinnar.
„Aftur á móti hefur reynst
erfiðara að fá þá tfl aö nota
gúmmíverjur. Aðeins er talið að um
5 prósent bandarískra homma noti
gúmmíverjur við samfarir, ráð-
stöfun sem annars væri árangurs-
ríkust til að hefta útbreiðslu
sýkinnar,” sagði Haraldur Briem.
Hann bætti því við aö gúmmíverjur
ættu að fást í öllum verslunum, gína
við fólki hvar sem það færi, í stað
þess að liggja í apótekum eins og
tíðkaðist hér á landi. „Erlendis er
hægt að kaupa gúmmíverjur eins og
sælgæti viö kassann í JL-húsinu.”
Mið-Afríka
pestarbæli
Enn sem komiö er hafa flest
AIDS-tilfelli verið skráð í Banda-
ríkjunum. Þ6 telur Haraldur Briem
aö sjúkdómurinn sé jafnvel 50-
sinnum útbreiddari í Mið-Afríku.
„Eg veit svei mér ekki hvað verður
um Mið-Afríku áður en langt um
líður,” sagfti smitsjúkdóma-
læknirinn.
-EIR.
Bandariskir hommar safria fó í AIDS-sjóð. Aðoins 5 prósent þeirra nota
gúmmrverjur við samfarir.