Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.1985, Blaðsíða 12

12
DV. FIMMTUDAGUR 20. JUNI1985.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoóarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNJSON og INGÓLFU.R P.STEiNSSON.
i Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 68óóll. Áuglýsingar: SfÐUMÚLA33. SlMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI ll.SÍMI 27022.
Simi ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF., SlÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf.
. Áskriftarverö á mánuöi 360 kr. Verö í lausasölu 35 kr.
HelgarblaöáOkr.
Fríðurogsvigrúm
Spár um kosningar í haust gufuðu upp við undirritun
heildarkjarasamninga Alþýðusambandsins og Vinnuveit-
endasambandsins. Svo friðsamlegt varð í þjóðfélaginu,
að meira að segja harðorðir sjómenn og útgerðarmenn
féllust óvænt í faðma og sömdu.
Ekki eru allir ánægðir með friðinn. örólega deildin í Al-
þýðubandalaginu varð undir, þrátt fyrir vaxandi umsvif
trotskista í Dagsbrún. Bandingi þeirra, Guðmundur J.
Guðmundsson, lýsir óánægju sinni, en treystir sér ekki til
að vera á móti samningnum.
Skapstyggðar verður víðar vart á þeim slóðum. For-
maður Alþýðubandalagsins, Svavar Gestsson, hefur flest
á hornum sér. Sérstaklega hefur þetta komið fram í um-
mælum um mótdrægar niðurstöður skoðanakannana.
Ásmundur Stefánsson, forseti AlþýöusambandSins, hef-
ur tekið þann kaleik frá Alþýðubandalaginu að þurfa að
láta reyna á fylgið í kosningum. Það merkilega er svo, að
Svavar og órólega deildin kunna honum litlar þakkir.
Fleira var athyglisvert við friðarsamninginn. Fulltrúar
Alþýðuflokksins 1 Verkamannasambandinu knúðu hann
þar fram, þótt skoðanakannanir bentu til, að flokknum
mundi vegna afar vel í haustkosningum, sem menn voru
farnir að spá.
Skýringin er auðvitað sú, að þessir menn tóku hags-
muni launþega fram yfir flokkshagsmuni og stjórnarand-
stöðuhagsmuni. Slíkt er of sjaldgæft hér á landi. En von-
andi geta menn líka grætt pólitískt á ábyrgum gerðum.
Ljóst er, að í Alþýðusambandinu ráða ferðinni ábyrgir
menn á borð við Ásmund Stefánsson, Björn Þórhallsson,
Karvel Pálmason og Karl Steinar Guðnason, sem taka
efnislegan árangur launþega fram yfir trumbuslátt og,
pólitíska sjónleiki, og geta samt haldið samfloti hinna
ólíku sérsambanda.
Af stjórnmálaflokkunum græðir Framsóknarflokkur-
inn mest á friðnum, þótt hann hafi hvergi komið nærri.
Fylgi flokksins er í mikilli lægö, hliðstæðri þeirri, sem
verður vart hjá Alþýðubandalaginu. Framsókn hafði ekki
efni á haustkosningum.
Nú fær flokkurinn að blómstra áfram í stjómarsam-
starfi, sem er að flestu leyti í hans anda. Hér hefur stund-
um verið sagt, að Framsóknarflokkarnir í ríkisstjóminni
væru raunar tveir. Sumir ráðherrar og ráðamenn Sjálf-
stæöisflokksins ættu vel heima í Framsókn.
Skýrast kom þetta fram í einhug stjómarflokkanna við
afgreiðslu Framleiðsluráðslaganna, gegn vilja bænda,
neytenda og allra annarra, sem tjáðu sig um málið. Þessi
lög eru einhver stórkarlalegustu Framsóknarflokkslög,
sem sézt hafa í langan tíma.
Þinglið Framsóknar og Sjálfstæðis var hjartanlega
sammála um að setja lög, sem grunnmúra ríkisrekstur
hins hefðbundna landbúnaðar og færa þennan ríkisrekst-
ur yfir á aðrar búgreinar, er hingað til hafa reynt að
standa á eigin fótum.
Forustumenn Sjálfstæðisflokksins kunna að telja flokk-
inn hafa efni á verkum sem þessum, úr því að hann fær
ágætar tölur í skoðanakönnunum. En langvinnt samstarf
við Framsóknarflokkinn getur þó um síðir hefnt sín.
Fylgið við sjávarsíðuna og á Suðvesturlandi getur bilað.
En almennt má segja, að staða ríkisstjómarinnar hafi
styrkzt við friðinn á vinnumarkaðinum. Ekki er fyrir-
sjáanleg nein kollsteypa í líkingu við þá, sem varð á önd-
verðum síðasta vetri. Svigrúmið, sem fylgir vinnufriði, er
ríkisstjóm alltaf til framdráttar, hvort sem hún á það
skilið eða ekki. Jónas Kristjánsson
Misháir vextir?
Fyrir skömmu lagöi ég fram ó
Alþingi svoliljóöandi fyrirspurn til
viðskiptaróöherra:
1) Geta bankar og sparisjóöir krafiö
viöskiptamenn um mismunandi
vexti af veöskuldabréfum sem til
innheimtu eru?
2) Hefur ógreiningi miili Seöla-
banka Islands og annarra banka
um útreikning vaxta af veö-
skuldabréfum veriö skotið til
dómstóla?
Ástæðan fyrir þessari fyrirspum
var sú, að fyrir tilviljun barst mér
ótviræö sönnun i hendur ó þvi, aö
menn greiða mismunandl hóa vexti
af veðskuldabréfum sínum eftir þvi
hvaöa banki tekur þau til innhelmtu.
Dæmiö varsvona:
Maöur nokkur keypti íbúö af sex
eigendum. Aö útborgun lokinni voru
gefin út sex veðskuldabréf til
fjögurra óra með hæstu leyfilegum
fasteignalónavöxtum, eins og þeir
eru ó hverjum tima. Fyrsti g jalddagi
nólgaðist og tilkynningar um
greiðslu tóku aö berast. En mannin-
um til nokkurrar undrunar voru upp-
hæöir þær, sem hann ótti aö greiöa,
mjög mishóar, þó að um nókvæm-
lega sömu skuld væri aö ræða í öllum
tilvikum og í nókvæmlega jafn-
iangan tima. Viö nónari skoðun ó til-
kynningunum kom í ljós, að vaxta-
prósentan var 25,7, ef bréfin voru i
innheimtu hjó Landsbankanum eöa
Iðnaöarbankanum, en 28,286 væru
bréfin í innheimtu hjó Samvinnu-
bankanum eða V erslunarbankanum.
Munaöi kr. 2.900 ó þessu tilviki alls
11.600 kr. greiöandanum í óhag, og
þó auðvitaö tveim eigendunum 2.900
kr. i óhag. Eða hvað? Hvaö er
rétt í þessu móli? Eru hæstu lög-
leyfðu fasteignalónavextir ó
hverjum tíma ekki einhver ókveðin
tala?
Maöurinn haföi tal af starfsmönn-
um allra viökomandi banka. Seðla-
bankinn varð aö sjólfsögöu fyrst
fyrir. Þar fullyrtu menn aö lægri
vextirnir væru hinn rétti vaxtaút-
reikningur. I Landsbankanum var
upplýst, að hærri vextimir væru hin
rétta tala, Seölabankamenn heföu al-
rangt fyrir sér. Spurt var hvort
enginn heföi kvartaö út af þessu
óöur, og vist könnuöust þeir viö það.
En þeir sögöu jafnframt, aö úr þessu
yrðu dómstólar að skera og það væri
í verkahring eigenda bréfanna en
ekkibankans!
Aöþrengdur húskaupandinn
spuröi /hvort engin bréfaskipti heföu
Vit í stað af Ismunar
öllum aö óvörum varð skynsemin
skyndilega ofan ó í samskiptum laun-
þega og vinnuveitenda og óður en þjóö-
in var almennilega búin að ótta sig var
búið aö ganga fró nýjum skammtima
kjarasamningum.
Þegar slitnaöi upp úr samningum
þessara aðila fóum dögum óður bjugg-
ust flestir við því að óróaöflin hefðu
nóö undirtökunum og aö mikil hætta
væri ó hatrömmum ótökum ó haust-
mónuðum. Ljóst var af ýmsum við-
brögöum þeirra forróöamanna Al-
þýðubandalagsins sem duglegastir
höfðu verið við aö friða óróaöflin, aö
þeir töldu taflið svo gott sem unnið og
miklar horfur ó að stríðsöxinni yrði
sveiflað.
Ljóst er þó að aöeins lítill hluti al-
þýðubandaiagsmanna í forystusveit
hinnar almennu verkalýðshreyfingar
hlýddi kalli flokksforystunnar og þeir
sem reyndu þaö urðu hreinlega undir.
Ekki leikur vafi ó því aö forseta ASI,
Ásmundi Stefónssyni, eru þessi úrslit
að skapi, miöað við allar aðstæður, og
þeir menn sem harðast gengu fram í
því að viðræður yrðu teknar upp að
nýju voru varaformaður Verkamanna-
sambandsins, Karl Steinar Guðnason,
og varaforseti ASI, Bjöm Þórhallsson,
sem virðist nú ærlega hafa hrist af sér
það slyðruorð sem ýmsir töldu ó hann
komið.
En hvernig eru þessir samningar?
Hvaða óhrif koma þeir til með að
hafa? Verður blósið í herlúðra að nýju
strax eftir óramót? Hvaða óhrif hafa
þeir ó stjórnarsamstarfið? Þessara
spuminga og margra fleiri spyrja
menn eðlilega.
Kjallari
á fimmtudegi
MAGNÚS
BJARNFREÐSSON
Kannski það merkasta
Eg held aö þaö merkasta við þessa
samninga, þegar til lengri tíma er litiö,
og það sem kann aö valda miklu meiri
timamótum en prósentustig til eða fró,
sé það að nú hafa stærstu aðilar vinnu-
markaðarins nóð þvi aö gera samn-
iriga ón þess að verkfallsvopniö væri ó
lofti. Loksins hafa vitsmunir orðið afli-
yflrsterkari i samskiptum þessara að-
ila.
Hingað til hefur verið talið nær
óhugsandi aö samningar um nokkrar
raunverulegar kjarabætur gætu kom-
ist ó nema verkfall væri skollið ó eða í
það minnsta alveg yfirvofandi. Þeirri
kenningu hefur nú verið hnekkt eftir-
minnilega. Þessir samningar kunna
því að vera upphaf þess að menn reyni
að leggja til hliðar hið afdankaða verk-
fallsvopn nema í ýtrustu neyð enda
hefur það lengi enga blessun fært laun-
þegum því þeir hafa misst margar
vinnustundir og stöðvað framieiðslú
sem stendur undir raunverulegum
kjarabótum þeim til handa.
Vitanlega ber einnig að fagna þeim
kjarabótum sem í samningunum felast
og vonandi reynast þær raunverulegri
en aðrar krónutöluhækkanir sem hing-
aö til hafa jafnóðum verið hirtar aftur.
Þóeruþar vissulega dökk ský ó lofti.
Dökku hliðarnar
Þessir samningar hafa því miður
einnig sinar dökku hliðar. Rétt einu
^ . nú hafa stærstu aðilar vinnu-
markaðarins náð því að gera
samninga án þess að verkfallsvopnið
væriálofti.”
■BV'
Breiðholtsbærinn !
Hr. ritstjóri:
I blaöi yðar þ. 15. júni, bis. 5, er fimm
dólka fyrirsögn þar sem segir:
„Ætlar að byggja einbýlishús ó fom-
minjum — nógrannar æflr.” Hér mun
vera ótt við hús sem ég ætla að
byggja. Ekki hafði ég ætiað mér að
gera þetta mól opinbert, en fyrst að
svo er nú orðið, og að mikiö er um
rangfærslur í umræddri grein, neyðist
ég til að svara henni. Vænti ég þess að
þessi svargrein mín fái svipað rúm í
blaðiyðar og á jafnóberandi staö.
Forsaga
Fyrir fjórum árum, þegar ég loks
taldi, aö ég gæti, af fjárhagsóstæöum,;
farið að byggja, en gróöararstöð hef ég
haft í Breiðholti, þá býð ég nógranna
mínum, Sigurði Thoroddsen skipu-
lagsarkitekt, á vinnustofu mína í
Breiðholti ósamt arkitektinum sem ég
hugði láta hanna húsið. Tjáði ég Sig-
urði að ég óskaði eftir góðri samvinnu
við hann og aðra nágranna mína. Hann
hafði lítiö til málanna að leggja á
þeirri stundu, en hefur alia tíð síðan
barist gegn mér, af satt best að segja,
ótrúlegri þróheldni. Með greinilegum
blekkingum hefur honum tekist að æsa
svo upp nágrannana þannig, að nú
getur hann dregið sig í hlé, hvítþveg-
inn. Samt held ég að enginn sé í vafa
um hver undirrótin er.
Þann 28. júlí 1981 friðlýsti þjóðminja-
vörður: „Hið gamla bæjarstæði Breið-
holts, ósamt kirkjutóft og kirkjugarði,
um 15—30 m norður fró húsinu Grjóta-
seli 21.” Að Grjótaseli 21 býr Sigurður
Thoroddsen og er hús hans byggt fast
við og, að hluta til, á rústum útihúsa
Breiðholts. Hús mitt verður i minnst 17
m fjarlægö fró tóftunum og í 56 m í
norður f ró húsi Sigurðar.
I bréfi til mín þ. 28. júlí 1981 segir
þjóðminjavörður meðal annars: „Fæ
ég ekki séð að þessi fyrirhugaði staður
hússins komi í bága viö friölýsingu
hins gamla bæjarstæðis, sem fyrir-j
hugað er, enda hann ekki nær bæjar-
stæðinu en þau hús, sem nýlega hafa
verið reist við nærliggjandi götur.” 1
samræmi við þetta gerir Borgarskipuf
lag mér skipulagsskilmóla þ. 16. októ-
ber 1981 og heimiiar mér að reisa ein-
býlishús innan tilskilins byggingar-
reits. Læt ég nú hanna hús samkvæmt
þessum skilmólum, fer aö vísu út fyrir
þó ó tvo vegu, með því að gera ráð
fyrir 155 fermetra stærð íbúðar í stað
140 fermetra (innan þessara fermetra
er stór vinnustofa fyrir mig), og fer
með þakhæð 90 cm upp fyrir skilmála
fyrir lítið útsýnisherbergi til þess að
geta séð út yfir gróörarstööina, en þar
er unnið óbætanlegt tjón ó hverju óri.
;d
Hluti hússins mun því rísa 5,40 m yflr
uppgefinn viðmiðunarkvóta i staö 4,50