Dagblaðið Vísir - DV - 13.09.1985, Qupperneq 2

Heimsmeistaraeinvígið í Moskvu:
KARPOV SÆKIR
í SIG VEBRK)
—á betri stöðu í 4. skákinni, sem f ór í bið f gær
DV. FÖSTUDAGUR13. SEPTEMBER1985.
Það jafnast ekkert
á við djass!
— Niels-Henning, Etta Cameron, Pétur Östlund, Ole
Kock og Mezzoforte á fullu um helgina
Anatoly Karpov er meö betri stööu
í 4. einvígisskákinni sem fór í biö í
gær eftir fjörutíu leiki. Hvor hefur
drottningu, hrók, biskup og fimm peö
en kóngsstaöa Kasparovs er opin og
hann getur ekki nema beðið þess sem
verða vill. „Möguleikarnir liggja
allir Karpovs megin,” sagði stór-
meistarinn David Bronstein, en flest-
ir telja þó aö skákinni ætti aö ljúka
með jafntefli ef Kasparov vandar
vömina í dag.
Þeir tefldu drottningarbragö og
aftur náöi Kasparov aö koma heims-
meistaranum á óvart. Kom með
óvæntan og nýjan riddaraleik strax í
8, leik í þessari margþvældu byrjun.
Karpov hugsaöi um svarleik sinn í 20
mínútur og tókst að stýra fram hjá
öllum flækjum af stakri fimi. Staöan
sem upp kom var Karpov mjög aö
skapi, hann var með ívið betri mögu-
leika og gat teflt áfram án minnstu
áhættu. Gegn óaðfinnanlegri tafl-
mennsku hans í slíkum stöðum geta
örlitil mistök kostaö andstæðinginn
skákina.
Svo viröist sem Kasparov eigi
fleiri stuöningsmenn á áhorfenda-
pöllunum í Moskvu. Er hann gekk í
salinn við upphaf skákarinnar í gær
ætlaöi lófatakinu aldrei aö linna en
Karpov mátti sætta sig viö mun
minni fangaðarlæti.
Hvítt: Anatoly Karpov
Svart: Garrí Kasparov
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Ec3 Be7 4. Rf3
Rf6 5. Bg5 h6 6. Bxf 6 Bxf 6 7. e3
Drottningarbragðiö má tefla á
ýmsa vegu. 13. skákinni lék Kaspar-
ov 7. Db3 og 7. Dd2 sást tvívegis
bregöa fyrir í fyrra einvígi.
7. _0_0 8. Dc2Ra6!?
Þaö tók Kasparov 5 mínútur aö
safna kjarki áður en hann skellti
riddaranum fram. Hann undirbýr aö
sækja aö miðborðinu meö framrás c-
peðsins, sem getur í mörgum
tilfellum kostað peö. Riddaraleikur-
inn er nýr af nálinni. I 27. skákinni í
fyrra einvígi lék Kasparov 8. —c58.
dxc5 dxc4! ? en Karpov tókst aö nýta
sér smávægilega yfirburði til sigurs.
9. Hdl
Enn hafa þeir ekki hrókaö langt í
þessu einvígi. Kom hér til greina en
hefur áhættu í för með sér.
9. —c510. dxc5
Sennilega hefur Kasparov hugsaö
sér að svara 10. cxd5 með 10. —
Da5!? og ef 11. dxe6 Bxefi 12. d5 Rb4
Jón L. Ámason
meö miklum flækjum. Næstu leikir-
voru leiknir mjög hratt.
10. —Da511. cxd5 Rxc512. Dd2!
Einkennandi fyrir Karpov. Nú er
riddarinn ekki lengur leppur og
hvítur nær örlitlum stööuyfirburö-
um. Slæmt er 12. dxe6 Bxe6 og svart-
ur vinnur a.m.k. peðiö aftur.
12. —Hd8 13. Rd4! exd5 14. Be2 Db6
15. 0—0 Re4 16. Dc2 Rxc3 17. Dxc3
Be6
Eftir þennan leik stóö Kasparov
upp og virtist öruggur með sjálfan
sig. Engum dylst þó aö hann á örlítið
lakari stöðu. E.t.v. var 17. — Bf5! ?
virkari möguleiki.
18. Dc2 Hac8 19. Dbl Hc7 20. Hd2
Hdc8 21. Rxe6 fxe6 22. Bg4
Og nú leit Karpov ísköldu augna-
ráöi á mótherjann og sýndist ánægö-
ur. Hann á nú betri peðastöðu (tvær
peöaeyjur gegn þremur) og svarta
kóngsstaðan er opin. Mislitir biskup-
ar eru þeim í hag sem hefur frum-
kvæöið. Þetta er staöa sem hann get-
ur teflt áfram án þess aö vera í
minnstu taphættu. Aætlun hans felst
í því að sækja eftir skálinunni bl—
h7, með drottninguna á undan
biskupnum (eins og Kasparov í 3.
skákinni) en fyrst þarf hann að koma
drottningunni úr boröinu.
22. —Hc4 23. b3 Dc6 24. Dd3 Kh8 25.
Hfdla5 26.b3Hc327.De2
Engan tilgang hefur 27. Dg6 vegna
27. —De8.
27. —Hf8 28. Bh5 b5 29. Bg6! Bd8 30.
Bd3 b4 31. Dg4 De8 32. e4 Bg5 33. Hc2
Hxc2 34. Bxc2 Dc6 35. De2 Dc5 36. Hfl
Dc3 37. exd5 exd5 38. Bbl Dd2 39. De5
Hd8 40. Df5 Kg8
Biöskák — hvítur (Karpov) lék
biöleik. Þaö tók tæpa 20 leiki að koma
drottningunni og biskunum á skálín-
una en þá er aðeins hálfur sigur unn-
inn. Vinningsmöguleikarnir hvíts
megin en líklegustu úrslitin jafntefli.
JLA.
Niels-Henning örsted Pedersen, Ole
Kock Hansen og Pétur östlund verða
aöaltromp Jazzvakningar á afmælis-
djasshátiöinni. Þeir félagarnir munu
troöa upp í Háskólabíói í kvöld klukkan
19 og mun 680 króna veröa brafist fyrir
inngöngu.
Ole Kock Hansen hefur útsett f jögur
íslensk þjóðlög, Sumri hallar, Veröld
fláa, Kindur jarma í kofunum og Ég
hlæ aö öllum háska, fyrir djasstríó,
skipaö ofantöldum þremenningum, og
strengjakvartett. Hann skipa Þórhall-
ur Birgisson, Guörún Siguröardóttir,
Kathleen Bearden og Guðmundur
Kristinsson.
Auk þessa útsetti Ole Kock Vikivaka
Jóns Múla Ámasonar. Trio Niels-
Hennings, eins og bandiö heitir opin-
berlega, mun aö auki leika lög af vænt-
anlegri hljómplötu The Eternal Tra-
veller og er ekki laust við aö þar sé aö
finna einhver dönsk þjóðlög.
En tónleikar NHÖP tríósins í Há-
skólabíói eru öldungis ekki allt og
sumt.
Mezzoforte kemur mjög viö sögu af-
mælishátíöarinnar enda steig hljóm-
sveitin sín fyrstu skref undir verndar-
væng Jazzvakningar. Tónleikar
veröa með sveitinni kl. 2 á laugardag í
Háskólabíói. Fær hún tvo blásara til
liðs við sig, Danann Niels Winther á
trompet og Dale Barlow á saxófón.
Þess má geta aö Jazzvakning reyndi
að fá Tom Scott og Michael Brecker til
aö troöa upp með sér en tókst ekki.
Gammarnir — íslensk bræðslu-
hljómsveit, Kvartett Kristjáns Magn-
ússonar, Jón Páll Bjamason og Etta
Cameron eru meðal þeirra sem halda
uppi merki sveiflunnar á Hótel Loft-
leiöum föstudags- og laugardagskvöld
á sérstökum Djassklúbbi Jazzvakning-
ar.
Emphasis on jazz er framlag Svía til
hátíöarinnar, en í þeirri hljómsveit
leikur þó landi vor, meistaratrymbill-
inn Pétur östlund. Sveitin leikur í Átt-
hagasal Hótel Sögu laugardags- og
sunnudagskvöld. Fyrra kvöldið munu
Ofétin troöa upp á undan Emphasis, en
þau eru Tómas Einarsson, Rúnar
Georgsson, Friðrik Karlsson, Gunn-
laugur Briem og Eyþór Gunnarsson.
Þrír þeir siöasttöldu eru meðlimir
Mezzoforte.
Á sunnudagskvöld leika í Atthaga-
salnum fjölmargir góöir listamenn,
Tríó Guömundar Ingólfssonar og
Djassmiðlar. Síöarnefndu sveitina
skipa Ámi Scheving á víbrafón og Jón
Páll Bjarnason sem kemur sérstak-
lega frá L.A. til aö fara fimum höndum
um slaggígju sína.
Á sömu tónleikum kemur fram Létt-
sveit útvarpsins. Hún mun leika frum-
samið verk eftir Stefán Stefánsson, en
Ole Kock Hansen hafði hönd í bagga
meö æfingum á því.
Þess má geta aö í tilefni d jasshátíö-
arinnar og 10 ára afmælis Jazzvakn-
ingar hefur veriö gefin út plata með
Ofétunum.
Sem sagt, þaö er nóg aö gerast í
djassinum um helgina og það er eins
gott því eins og skáldiö sagöi: Þaö
jafnastekkertáviðdjass! ás
Niels-Henning og Tete Montoliu í góflri sveiflu á djasshátið i gœrkveldi.
DV-mynd GVA.
Fjórða ljóöakvöldið var þaö
fjölmennasta til þessa. Skyldi þaö
virkilega geta veriö aö Dallas hafi
haldið einhverjum burtu í fyrra-
kvöld? Eg stórefa það. En nú komu
skáldkonur, enn fleiri en ég saknaði í
fyrrakvöld, og er þaö vel, vandséð
hverjum fjarvera þeirra yröi til
góðs, en auðséð hvern svona hunsun
skaðarmest.
Fyrstur las Finninn Peter Sande-
lin (f. 1930) nokkur ljóö á sænsku.
Hann sagöi aö ljóð sin skiptust í
tvennt, annars vegar opin dulræn
ljóö, en hins vegar hefðbundin ljóö,
slík læsi hann hér. Mér sýndust þetta
vera nokkuð dæmigerð „opin ljóð”.
Þaö er hljótt um þann sem í þeim tal-
ar, hann situr einn í ljósaskiptunum
og kallar nafn hennar, eöa þau tvö
anda hvert öðru aö sér, loks sér hann
i náttúrunni þá eyðingu sem ógnar
honum sjálfum. Orðfæri allt er jafn-
einfalt og atburöarás og persónur,
næsta tómlagt fyrir minn smekk.
Saminn Brítta Marakatt (f. 1951)
var kannski á svipaðri bylgjulengd,
en meira lif í þessu. Hún lýsir
náttúru Samalands, í hægum
hreyfingum, talandinn einn, fólk er
farið, eftir liggja ýmsir gripir, kuln-
aður eldur. Britta flutti vel ljóöin,
sum á móðurmáli sínu, sem hljómar
yndislega, og lét skyggja salinn fyrir
síðasta ljóðiö sem hún söng fagur-
lega, joik.
Miili þessara skálda flutti Einar
Már Guðmundsson nokkur kvæði,
flest löng. Þau féllu í góöan jarðveg,
Norræna Ijóðlistarhátíðin — Fjórða kvöld
ÚT OG SUÐUR
enda yfirleitt fyndin. Einar vakti
mikla athygli þegar hann kom fyrst
fram meö tvær bækur samtímis,
1980, eina góða og aöra vonda. Nú
flutti hann endurskoöaöa síbylju úr
hinni síöarnefndu, en þar hendir
hann á lofti ýmis fyrirbæri úr sam-
tímanum, rokk og fleira. Þessi
tískufyrirbæri ná bara ekki saman í
gómsætan rétt. Einar er miklu betri
þegar hann lítur glaöur um öxl, inní
sjálfan sig ef svo mætti segja, rifjar
upp bernskuminningar með glettnis-
legu orðalagi fulloröins manns, nær
góöum tökum á hinu dæmigeröa.
Erik Skyum Nielsen las þrjár
þýðingar sínar danskar á ljóöum
Einars, en það var of stutt til aö njóta
sin.
Þá komu sænskar þýöingar á
íslenskumljóöum; ArianeWahlgren.
Fyrst „Landet” eftir Jón Oskar. Mér
heyrist þýöandinn hafa náö hljóm-
fallinu sem skiptir meginmáli hjá
Jóni, en lesarinn spillti því með alltof
hægum áherslulestrí. Dymbilvaka
Hannesar Sigfússonar virtist mér
heldur hafa sett ofan; t.d. var: „Þeir
gengu burt af reiði rauöir á hár”
þýtt: „De gick bort af vreda röda
Bókmenntir
Örn Ólafsson
över hela háret”. En um þetta veröa
Svíar aö dæma.
Englendingurinn David Gascoyne
(f. 1916) var þekktasta skáld
kvöldsins — á alþjóðlegan mæli-
kvarða, ég held að hann sé lítt
þekktur hér á landi. Hann gaf út
fyrstu ljóöabók sína sextán ára
gamall, gekk í hóp súrrealista í París
nokkru síðar, barðist á Spáni. Hann
hefur verið aö síöan, nú í vor voru
ljóð hans kennaraprófsverkefni í
öllum frönskum háskólum.
Gascoyne las fremur hratt og ekki
dramatískt. Hann las tólf ljóð, og
ýmis hreint ekki auðskilin svona á
flugi. Annars lagði hann sig eftir f jöl-
breytni. Fyrst voru tvö súrrealísk
kvæöi frá fjóröa áratugnum, annaö
nýfundið í handriti, hafði aldrei
birst. Þaö var kaldhæðið eins og
ýmis fleiri kvæði, og fengu prédikar-
ar á baukinn sem jesúsa barnalega.
önnur skopstæling í hefðbundnu
formi ensku lýsti grimmum föður,
sem kúgar kynhvötina úr börnum
sínum, útmálun í ætt viö Freud.
Einnig var kabarettgrín, rímbull,
líka beiskjuljóö um hafið, sem mann-
kyniö velkist við, rusl í f jöruborðinu.
Auöheyrt var að hér talaði skáld
sem á til máttug tök. En samt fannst
mér skáldið ekki nógu sanngjarnt viö
sjálft sig, og bendi lesendum á sextíu
bls. úrval ljóða hans í Penguin
Modern Poets, nr. 17. Það er allt
annaö og meira en heyröisí til hans í
gærkveldi, nefnilega magnaöur,
óhugnanlegur skáldskapur.
Síöastur las Þorsteinn frá Hamri
úr síðustu bók sinni Ný Ijóð. I iúní
reyndi ég aö gera grein fyrir
hrifningu minni á henni hér í DV,
hefi engu viö aö bæta, enda kæmist
þaö ekki fyrir.
Peter Sandeiin hóf lesturinn á Ijóöalistarhátiðinni í gœrkveldi.
DV-mynd GVA.