Dagblaðið Vísir - DV - 06.06.1987, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 1987.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SÍMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð i lausasölu virka daga 55 kr. Helgarblað 65 kr.
Örtsafnað í gengislækkun
Spádómar um gengislækkum sem heyrzt hafa í þess-
ari viku. eru ekki ástæðulausir, þótt aðstæður séu að
ýmsu leyti aðrar en venjulega eru undanfari gengis-
lækkunar. í þetta sinn kallar óstand ríkisfjármála, en
ekki útflutningsatvinnuveganna, á gengislækkun.
Fiskveiðar og fiskvinnsla hafa hagnað um þessar
mundir. þótt genginu hafi lengi verið haldið stöðugu
og kostnaður samt farið hækkandi í landinu. Aukin
samkeppni annarra greina um vinnuafl og fjármagn
hefur ekki hindrað sjávarútveginn í að byggja sig upp.
Mikil og vaxandi spenna er á vinnumarkaði. Fyrir
ári voru 1.900 laus störf í þjóðfélaginu. I haust voru þau
komin upp í 2.700. Og nú eru lausu störfin orðin 3.200
alls. þar af um 1.700 utan höfuðborgarsvæðisins. Á
móti þessu koma ekki nema 560 atvinnuleysingjar.
Athyglisvert er, að í fiskvinnsluna eina vantar 650
manns til starfa utan Reykjavíkursvæðisins. Vinnuafls-
skorturinn stingur í stúf við sífellt sífur fiskvinnslu-
manna um. að útflutningur á ferskum fiski sé að drepa
fiskvinnsluna og vaida landauðn í sjávarplássunum.
í þessari gífurlegu þenslu reynir ríkisvaldið ekki að
hamla á móti með sparnaði og samdrætti. Þvert á móti
hefur hið opinbera haft forustu í að magna þensluna.
Það jók raunar forustuna síðustu mánuðina fyrir kosn-
ingar, þegar atkvæðakaup stjórnarflokkanna voru mest.
Svo er nú komið fjármálum ríkisins, að undir mitt
ár eru horfur á, að þensluhalli þeirra verði um fimm
milljarðar á þessu ári og heildarþörf ríkisins fyrir láns-
fé verði tæpir níu milljarðar á árinu. Hvort tveggja eru
tölur af áður óþekktri stærðargráðu.
Ríkið þarf auðvitað að fá aura upp í þennan halla í
útlöndum og heima fyrir. Ekki er vænlegt að leita mjög
á fjarlæg mið, því að erlendar skuldir þjóðarinnar eru
komnar upp í 310 þúsund krónur á hvert einasta manns-
barn í landinu og lánstraust okkar er tiltölulega lítið.
Ríkið þarf að bjóða hærri vexti á spariskírteinum
sínum til að brúa bilið. Þar með stuðlar ríkið að al-
mennri hækkun vaxta í þjóðfélaginu. Miklu verra er
þó, að þetta hleypir kjarki í skottulækna, sem segja, að
í lagi sé að hafa mikinn halla á ríkisbúskapnum.
Ekkert lát er á eyðslusemi ríkisstjórnarinnar, þótt
hún hafi misst þingmeirihluta sinn í kosningunum og
eigi bara að vera að gæta sjoppunnar að beiðni forseta,
meðan verið er að mynda nýja ríkisstjórn. Daglega grýt-
ir hún tugum milljóna króna út um gluggann.
Einn daginn kaupir hún nýtt hlutafé í vonlausri
Steinullarverksmiðju fyrir nokkra tugi milljóna. Næsta
daginn kaupir hún sjúkrahús í Hafnarfirði fyrir enn
fleiri tugi milljóna. Hinn þriðja lofar hún að ábyrgjast
alþjóðlegt handboltamót einhvern tíma í framtíðinni.
Á sama tíma hvetur hún verðbólguna með því að
hafa opinberar verðhækkanir tvöfalt hærri en gert hafði
verið ráð fyrir í almennu kjarasamningunum í vetur.
Þar með fer hún yfir öll rauð strik og slær svo sérstakt
met með því að hækka afnotagjald ríkisútvarps um 67%.
I viðræðum um stjórnarmyndun hefur birzt almenn
hugsjón stjórnmálamanna, að brennsla opinberra pen-
inga í landbúnaði verði ekki minnkuð á þessu kjörtíma-
bili og að staðið verði við 28 milljarða króna samning
ríkisins frá í vetur um kaup á mjólk og kjöti.
Að öllu samanlögðu er engin furða, þótt ástand og
horfur ríkisQármála leiði til spádóma kunnáttumanna
um, að í aðsigi sé lækkun gengis hinnar hrjáðu krónu.
Jónas Kristjánsson
Af erlendum vettvangi
Kinoka Bretar
sér við Kinnock?
»<»fv**|*
..Við þurfum að ná til þeirra sem
eiga og þeirra sem eiga ekki nóg til
að geta hjálpað þeim sem eiga ekk-
ert.
Þetta sagði Neil Kinnock 1983
eftir að hann tók við forystu
Verkamannaflokksins. Flokkurinn
hafði þá beðið slæman ósigur í
þingkosningum. innan hans ríkti
ósamkomulag og deilt var um
stefnuna.
Þessi orð Kinnocks táknuðu eina
megináhersluna sem hann hefur
haft í flokknum. Hann áleit að
flokkurinn yrði að róa á miðum
miðstéttanna. Hann áleit að flokk-
urinn mætti ekki eingöngu reiða
sig á stuðning hinna fátæku því
þeim hefði fækkað á áratugnum,
ékki síst fyrir baráttu Verka-
mannaflokksins. Því mætti flokk-
urinn ekki lenda í því að saga þá
grein sem hann sæti sjálfur á.
Annað hefur Kinnock reynt að
færa flokknum og það er viljinn til
að sigra. Frá upphafi hafa ræður
hans verið stráðar orðunum „bar-
átta“, „sigur“ og „að vinna“.
Árangur þessa hefur birst óvænt
þessar síðustu vikur, þegar flokk-
urinn hefur komið á óvart með
öflugri kosningabaráttu.
I þriðja lagi hefur Kinnock unnið
að markvissari og nýtískulegri bar-
áttuaðferðum. Hann réð nýjan
útbreiðslustjóra, Mandelson, sem
m.a. innleiddi fyrir alvöru rauðu
rósina í vopnabúr Verkamanna-
flokksins.
Léttvigtarmaður
Kinnock hefur átt erfiða daga í
formennsku sinni. Andstæðingar
hans hafa reynt að haida því á lofti
að hann sé léttvigtarmaður í pólit-
ík. í því sambandi hafa þeir bent á
að hann hafi enga reynslu úr ráð-
herrastörfum, að honum hætti til
innihaldslausra málalenginga, að
hann standi sig yfirleitt ekki vel í
þinginu og standi sig beinlínis iila
í þeim orðahnippingum við járnfr-
úna, sem fara reglulega fram
tvisvar í viku.
Að auki segja þeir hann ekki
hafa náð tökum á innri málum
flokksins. Að síðustu hafa karl-
rembur í breskum fjölmiðlum reynt
að koma því inn hjá þjóðinni að
Af erlendum
vettvangi
Guðmundur Einarsson
fyrrverandi alþingismaður
það sé Glenys, kona hans, sem öllu
ráði fyrir hann innan heimilis og
utan.
Þeir sem verja Kinnock benda á
margt. Þeir segja að erfiðleikar
flokksins, þegar hann tók við, hafi
verið nánast óyfirstíganlegir. Deil-
ur vinstri og hægri manna hafi
gjörsamlega verið búnar að lama
flokkinn og persónulegur og pólit-
ískur skætingur hafi verið á há-
stigi.
Á þessu sviði telja þeir Kinnock
hafa náð umtalsverðum árangri,
t.d. í deilunum við „hina herskáu
í Liverpool". Þeir telja hann líka
hafa sloppið vel frá gífurlega erfið-
um málum eins og námamanna-
verkfallinu. Þar toguðust annars
vegar á samstaðan og sterk ítök
námamanna í flokknum og hins
vegar fádæma hörð framganga Art-
hurs Scargills, herskáasta foringja
námamannanna, sem varð mjög
óvinsæll hjá breskum almenningi.
Liðsmenn Kinnocks benda einnig
á, að vígstaða hans sé erfið vegna
hrikalegrar hlutdrægni ýmissa út-
breiddustu dagblaða Breta, ekki
síst þeirra sem eru í eigu blaða-
kóngsins Rupert Murdocks. Þessi
blöð halda leynt og ljóst með
íhaldsflokknum og beita ósvifnum
aðferðum. Gott dæmi er örfárra
daga gömul fullyrðing blaðsins
„The Sun“ um að Verkamanna-
flokkurinn myndi banna með
lögum að birta myndir af fáklædd-
um stúlkum. Einn af helstu foringj-
um Ihaldsflokksins hefur
viðurkennt þessa staðreynd með
þeim orðum, að í sporum Kinnocks
myndi hann gráta yfir blöðunum á
hverjum morgni.
Kinnock hefur ráðist að blöðun-
um og í þessari kosningabaráttu
hefur hann Iagt megináhersluna á
sjónvarpið, enda kemur hann vel
fyrir þar.
Skerpa og yfirsýn
Þeim ásökunum, að Kinnock
vanti skerpu og yfirsýn í pólitík,
vísa hans menn fullkomlega á bug
og benda á að honum hafi einmitt
tekist að breyta stöðu flokksins og
ímynd meðal þjóðarinnar. Þetta
hafi hann gert með nýjum pólitísk-
um áherslum og frjálsmannlegri
framkomu. Þetta telja þeir að sé
sönnun á næmi og skilningi hans
á hinu pólitíska umhverfi.
Þessa dagana bendir flest til þess
að Margrét Thatcher sigri í kosn-
ingunum. Kinnock hefur þó tekist
ýmislegt. Hann náði óvæntu frum-
kvæði í fyrsta hluta baráttunnar
með áherslum á innanlandsmálin.
Hann hefur sótt á í skoðanakönn-
unum. Hann hefur varist tilraun-
um kosningabandalags frjáls-
lyndra og jafnaðarmanna til að
verða höfuðandstæðingur íhalds^
flokksins.
En hins vegar er ljóst að sigur
Ihaldsflokksins þriðju kosningarn-
ar í röð myndi valda djúpstæðum
átökum í Verkamannaflokknum.
Þá munu vinstri og hægri menn
takast á að nýju um áherslur
flokksins.
Guðmundur Einarsson
Þaó hefur blásiö um Neil Kinnock, formann breska Verkamannaflokksins. En ýmsu hefur hann komió til leið-
ar. Hann innleiddi meðal annars fyrir alvöru rauðu rósina í vopnabúr flokksins.