Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.1988, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ 1988.
Frjálst'óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF:, ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 700 kr.
Verð i lausasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr.
Hvað er framundan?
Það er rétt sem Steingrímur Hermannsson segir. Rík-
isstjórnin hefur veikst vegna atburða helgarinnar. Það
var ósigur fyrir Þorstein Pálsson að ná ekki samkomu-
lagi um hliðarráðstafanir strax um helgina eins og til
stóð. Það var sömuleiðis veikleikamerki á stjórnarsam-
starfinu hversu stjórnarflokkarnir voru ósamstíga um
aðgerðir. Ekki bætir heldur blaðamannafundur Stein-
gríms stöðu stjórnarinnar. Það verður alltaf erfiðara
að semja og gefa eftir þegar menn eru búnir taka mikið
upp í sig. En meðan Steingrímur og Framsóknarflokkur-
inn halda blaðamannafundi og veifa miðstjórnarsam-
þykktum sér til fulltingis standa alþýðuflokksmenn
fastir fyrir á hinum vængnum og krefjast viðræðna við
verkalýðshreyfmguna. Það verður að virða Þorsteini
Pálssyni það tU vorkunnar að hann er miUi steins og
sleggju, hans er að halda ríkisstjórninni saman, hann
er sáttasemjarinn í deUum ráðherranna.
Þorsteinn er ekki öfundsverður af því hlutverki og
það bindur sömuleiðis hendur Sjálfstæðisflokksins sem
verður að fara með löndum. Stundum er að vísu freist-
andi að áhta að sjálfstæðismenn séu skoðanalausir því
lítið sem ekkert hefur heyrst úr þeim herbúðum. En
vonandi flokkast sú þögn undir varfærni en ekki upp-
gjöf.
Miðað við mjög afdráttarlausa afstöðu framsóknar-
manna og þær yfirlýsingar Jóns Baldvins um að nú sé
tekist á um grundvaUarmál er aUt útht fyrir mikil átök
innan ríkisstjórnarinnar. Niðurstaðan getur aUt eins
orðið sú að stjórnin springi. í raun og veru er ágreining-
urinn slíkur að það þarf stórt kok tU að gleypa hann tU
að ná saman. Það eina sem getur komið í veg fyrir stjórn-
arsUt er hræðsla flokkanna við kosningar og úrslit
þeirra.
Samkvæmt nýjustu skoðanakönnuninni er Sjálfstæð-
isflokkurinn enn undir 30%, Alþýðuflokkurinn er kom-
inn niður fyrir 10% fylgi. Framsóknarflokkurinn er einn
stjórnarflokkanna sem getur verið sæmilega bjartsýnn
um kosningaúrsUt. Fjórði fjórflokkurinn, Alþýðubanda-
lagið, hefur hrunið niður í 7% og má muna sinn fífil
fegri. Borgaraflokkurinn nær sér ekki á strik, þrátt fyr-
ir afhroð gömlu flokkanna, og KvennaUstinn er sá eini
af þingflokkunum sem hefði áhuga á kosningum eins
og sakir standa.
Ekki er heldur hægt að sjá hvernig unnt er að mynda
nýja og starfhæfa ríkisstjórn án kosninga og þessi að-
staða veldur því að stjórnarflokkarnir og áhrifamenn í
stjórnarandstöðunni hafa takmarkaðan áhuga á að
stjórnarsamstarfið rofni. Ríkisstjórnin verður hræðslu-
bandalag. Samstaðan er fokin veg aUrar veraldar en
eftir sitja ráðherrar sem óttast um póhtískt líf sitt. Þeir
gera allt til að þrauka. Afleiðingin verður sennilega sú
að ríkisstjórnin kemur sér saman um hliðarráðstafanir
sem verður hristingur af málamiðlunum þar sem bæði
verður haldið og sleppt.
Þetta er ekki gæfuleg spá en hér er ekki við aðra að
sakast en stjórnina sjálfa sem auðvitað ber ábyrgð á
þróun efnahagsmálanna og þeim djúpstæða ágreiningi
sem upp er kominn um aðgerðir í framhaldi af gengis-
feUingunni. Það er ríkisstjórnin sem býður slíkum spá-
dómum heim. Hún er á flótta undan sjáUri sér.
Það er kannske ekki við öðru að búast. Þrír óUkir
stjómmálaflokkar, sem allir hafa sinn eiginn kompás,
rata aldrei sömu leið. Jafnvel þótt þeir eigi lífið að leysa.
EUert B. Schram
„Luxemburg er eina borgríkið. Það er um 2.600 ferkm. að stærð eða svipað og Gullbringu- og Kjósar-
sýsla," segir hér m.a.
Boigríkið og
byggðamálin
Glæsileg höfuðborg í góðu um-
hverfi er geðfelld hugum lands-
manna. En íbúafjölgun Reykjavík-
ursvæðisins á kostnað annarra
byggðarlaga er fyrir löngu komin
yfir hættumörk. Landsbyggðin hef-
ur lengi verið sem nýlenda Reykja-
víkur, í verslun, iðnaði og þjón-
ustu. Nú á síðustu tímum með ört
vaxandi þunga.
í næstum samfelldri byggð í
Reykjavík og nágrenni búa nú 56%
þjóðarinnar. Þegar meira en helm-
ingur þjóðar býr í einni borg dreg-
ur ört að því að hún geti talist borg-
ríki.
Við erum alveg aö ná þeim mörk-
um.
Ef við berum saman borgir í Vest-
ur-Evrópu, þá stærstu í hverju
landi og hlutfallstölu af íbúatölu
viðkomandi lands, þá er það þessu
líkt:
Luxemburg..................60%
Reykjavík..................56%
Vín........................33%
Kaupmannahöfn..............28%
London.....................23%
Hamborg....................21%
París......................18%
Stokkhólmur................16%
Lissabon...................16%
Amsterdam..................16%
Oslo...................... 14%
Dublin.....................14%
Zurich.....................12%
Helsinki...................11%
Bruxelles.................„11%
Madrid.....................10%
Róm.........................8%
Ofangreindar borgir eru til-
greindar með útborgum sínum,
sem geta verið með allt að líkum
manníjölda og aðalborgin, í sumum
tilvikum meiri.
Luxemburg er eina borgríkið sem
að ofan greinir. Það er um 2,600
ferkm. aö stærð, eöa svipað og
Gullbringu- og Kjósarsýsla.
Ábyrgðarlaus þróun
Reykvíkingar og grannar þeirra
sækjast ekki eftir þessari þróun,
henni fylgja mörg og dýr vandamál
KjaUaiiim
Björgvin
Brynjólfsson
fyrrv. sparisjóðsstjóri,
Skagaströnd
fyrir þá sjálfa. Þeir eru margir inn-
fluttir af landsbyggðinni og óska
eftir að jafnvægi skapist sem fyrst
og til frambúðar.
Enginn virðist hafa óskað eftir
þessu. Hvað hefur skeö?
Fijálshyggjufár með viðskipta-
krampa eða langdregið sjálfvirkt
miðstýringarböl, kannski allt þetta
og meira til.
Fólksflóttinn til Reykjavíkur-
svæðisins er ekki eins mikill og
fjárflóttinn, hann fer aðrar leiðir
og leynir sér líka meira. Þeir hafa
fremur efni á að kaupa húsnæði
syðra og selja ódýrt eða ekki á
heimaslóðum sem eru efnaðir, og
flytja því frekar en aðrir. Afarmikl-
ir fjármunir hafa flust með efnuðu
eldra fólki sem hefur sóst eftir auk-
inni heilbrigöisþjónustu og því ör-
yggi sem henni fylgir.
Sveitarfélög landsbyggðarinnar
hafa misst marga fjársterka og
trausta gjaldendur í gegnum tíðina
á höfuðborgarsvæðið. Sömu leið
hafa farið ungir atgervismenn sem
ekki fengu aðstöðu til mennta,
framhaldsmenntunar, á heima-
slóðum. Þeir rata til baka ef að-
stæður batna að þeirra mati.
Ef þjóðin óskar ekki eftir borgríki
á íslandi þá er ekki eftir neinu að
bíða. Vandinn eykst með ári
hveiju.
Jöfnum búsetuskilyröin
um allt landið
Það sem þarf til að stöðva þessa
óheillaþróun er jöfnun félags- og
fjárhagsgæða í landinu öllu sem
nú er í byggð.
Gera þarf áætlun um stofnana-
flutning frá borginni í byggðir
landsins og standa við hana. Mikil-
vægt er að heilbrigðis- og mennta-
stofnanir hafi forgang... Þar sem
landiö allt er orðið eitt viðskipta-
svæði og eignamyndun á höfuð-
borgarsvæðinu á uppruna sinn að
miklu leyti á landsbyggðinni verð-
ur aö telja eðlilegt að landið aUt sé
eitt álagningar- og innheimtusvæöi
fyrir aðstöðu- og fasteignagjöld,
sem greidd væru til sveitarfélag-
anna eftir íbúafjölda þeirra.
Ennfremur að húshitunarkostn-
aði verði jafnað á þann veg að hann
verði sá sami hvar sem er í landinu.
Með ofangreindu næöist umtals-
verður jöfnuður á aðstöðu til bú-
setu í landinu.
Borgríkið verður aldrei til ef tekst
að jafna búsetukjörin og halda
þeim í réttu horfi.
Björgvin Brynjólfsson.
„Ef þjóðin óskar ekki eftir borgríki á
Islandi, þá er ekki eftir neinu að bíða.
Vandinn eykst með ári hverju.“