Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.1988, Blaðsíða 29

LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1988.
29
Eru
hryllingsmyndir
það sem koma skal?
Svo virðist sem áhugi á hryllingsmyndum fari ört vaxandi
sem sést best á auknu framboði slíkra mynda
Þaö er margur sálfræðingurinn
sem hefur velt því fyrir sér hvers
vegna fjöldi fólks kaupir sér miöa í
kvikmyndahús til þess eins aö láta
hræða sig. Sumir gestimir reyna aö
bregöa hendinni fyrir augun þegar
hryllOegustu atriöunum bregður fyr-
ir á hvíta tjaldinu og einstaka kíkir
svo á milli fingranna til að vera viss
um aö missa ekki af neinu.
Aörir eiga erfitt með svefn þegar
minningar um blóðbaö og hryllileg
morð koma upp í hugann rétt áöur
en gengið er til náða.
Ekki má heldur gleyma þeim sem
segjast ekkert láta á sig fá en fela svo
óttann með hlátrasköllum og háös-
glósum um atburöarásina einmitt
þegar spennan er í hámarki.
Sérstaklega viröist algengt meöal
íslenskra kvikmyndahúsagesta af
yngri kynslóðinni aö sýna karl-
mennsku sína meö þessu móti. Geta
þessi ungmenni drepið niður spenn-
una og ánægjuna fyrir þeim sem
raunverulega hafa gaman af þessari
gerð mynda.
Breskar
hryllingsmyndir
Hugtakið „hrylhngsmynd“ er
dálítið teygjanlegt. Þeir sem áttu þess
kost á sínum tíma aö stunda Hafnar-
bíó heitið muna án efa eftir öllum
gömlu bresku hryllingsmyndunum
meö þeim Vincent Price og Christo-
pher Lee. Þessar myndir sýndu ekki
mikið blóð og lítið var lagt upp úr
nærmyndum af afmynduðum lík-
amshlutum. Þess í stað birtust oft á
skjánum myndir af köstulum sem
lýstust upp í myrkrinu þegar elding-
ar gengu yfir. Auk þess var mikið
um ískrandi hurðir og skugga sem
sáust svífa yfir hvíta tjaldið ásamt
stórum klukkum sem slógu þegar
áhorfendur áttu síst von á.
Ekki ólíkar voru margar mynda
Bettie Davis eins og Whatever Hap-
pened to Baby Jane og svo Hush
Hush Sweet Charlotte. Þessar mynd-
ir voru eiginlega forverar þeirra
hryhingsmynda sem flestir þekkja
nú th dags þar sem allt flóir í blóði
og við sjáum fórnardýrin höggvin í
spaö ef svo ber undir.
Særingamaðurmn
Segja má að nokkur stefnumörk-
un hafi átt sér stað þegar Særinga-
maðurinn kom fram á sjónarsviðið
um jóhn 1973. Hér var um að ræða
þekktan leikstjóra sem beitti ahra
nýjustu tækninni th að hreha áhorf-
endur. Einnig var ekkert th sparað
og getur þ\d Særingamaðurinn
flokkast th stórmynda miðaö við
hvað var lagt í hann.
Myndin geröist nær nútímanum en
flestar hinna eldri hrylhngsmynda
og sum atriðin voru svo ógeðsleg að
jafnvel hörðustu aödáendum hryll-
ingsmynda fannst nóg um. Ekki nóg
með það heldur tengist myndin trú-
málum sem skapaði thheyrandi um-
ræður í þjóðfélaginu. Myndin varð
gífurlega vinsæl og hratt af stað
skriðu af myndum í áhka dúr.
Önnur mynd, sem hafði líka mikh
áhrif og náði því á tímabhi að verða
söluhæsta mynd allra tíma, var
Jaws. Þessi mynd var hka fyrsta
mynd Spielbergs sem sló í gegn. Jaws
sannaöi fyrir Hollywood að hægt var
að gera vinsælar hryllingsmyndir
sem hötðuðu th ímyndunarafls kvik-
myndahúsagesta.
Hryllingsmyndir voru loksins
færðar upp um einn flokk, þ.e. úr
öðrum flokki upp í þann fyrsta.
Góð ár
Á árunum 1979-1984 komu marg-
ar góöar hryllingsmyndir fram á
sjónarsviðið. Má þar nefna Aliens,
The Amityvihe Horror, Halloween,
Poltergeist, Friday the 13th Part 3 og
svo myndir á borð við Ghostbusters
og Gremhns.
Síðan tók við mikil lægð á árunum
1984-1986 en að undanfórnu hefur
virst sem vinsældir hryhingsmynda
séu að aukast. Ef htiö er á töflu 1
sést að 1987 voru framleiddar 137
hryhingsmyndir í heiminum sem er
um 20% aukning frá árinu á undan.
Þær myndir, sem endurvöktu áhuga
kvikmyndahúsagesta á hrylhngs-
myndum, voru m.a. Aliens (fram-
haldsmyndin), Poltergeist II, The Fly
og svo nýlega myndir sem eru á
mörkunum aö vera hryllingsmyndir
eins og The Witches of Eastwick,
Robocop og svo A Nightmare on Elm
Street 3.
Á fimm fyrstu mánuöum þessa árs
hófst gerð 39 hryhingsmynda í
Bandaríkjunum. Stór hluti þeirra
nær líklega aldrei því markmiði að
verða vinsælar og munu þess í stað
enda fljótlega á myndbandamark-
aðnum.
Hins vegar eru einnig þarna á með-
al stórmyndir á borð við The Fly II
og Friday the 13th Part VII. Einnig
eru leikstjórar á borð við Nicolas
Roeg og Ken Russeh með hryhings-
Kvikmyndir
Atriði úr myndinni Hellraiser.
í fljótu bragði virðist hér um að
ræða hugmyndaskort og vöntun á
hugrekki. Framleiðendur vita að þaö
er ódýrara að auglýsa upp fram-
haldsmynd heldur en að koma með
alveg nýtt nafn og leikara. Ef fyrsta
myndin reynist vinsæl er líklegt að
hægt sé að lokka sömu áhorfendur
th að sjá framhaldið. Sést þetta glögg-
lega þegar • vinsældalisti Variety,
tímarits bandaríska skemmthðnað-
arins, er skoðað. Þar tróna í júní
langefstar myndirnar Crocodhe
Dundee II og Rambo III.
Og meðan áhorfendur láta sér þetta
nægja og þyrpast á þessar myndir
fáum við framhaldsmyndir. Hvað
tekur við? Það hafa ahtaf verið mikl-
ar tískusveiflur í kvikmyndaiðnaði
og þá sérstaklega í Hohywood. Hver
man ekki eftir öllum vísindaskáld-
sögumyndunum sem fylgdu í kjölfar
Star Wars myndanna? Síðan tóku við
ævintýramyndir á borð við Indiana
Jones myndir Stevens Spielberg. Svo
komu ahar unglingamyndimar sem
gerðust á skólaárunum þar sem
áhorfendur fengu að fylgjast með
prakkarastrikum, fyrstu ástarævin-
týrunum og öðru ljúfu lífi sem fylgir
skólaárunum. Ekki má heldur
gleyma kappakstursmyndum sem
fylgdu í kjölfar myndar Peters Yates,
Buhett, þar sem Steve McQueen ók
Mustang um götur San Francisco á
ævintýralega máta. Og svo mætti
lengi telja.
Þótt nýr tími hryllingsmynda sé að
renna upp verður hann skammur ef
af líkum má ráða. Hvað þá tekur við
skal engu spáð um en líklegt er að
þær myndir, sem bandarísk skóla-
börn kjósa aö sjá í sumarleyfinu
sínu, leiði til framhaldsmynda auk
eftirlíkinga sem munu birtast á
skjánum síðari hluta þessa árs og í
upphafi þess næsta. B.H.
Framleiðsla á hryllingsmyndum
Ár Bandarísk framleiðsla Önnur framleiðsla Samtals:
1970 26 76 102
1971 65 90 155
1972 85 115 200
1973 42 83 125
1974 25 56 81
1975 26 40 66
1976 52 51 103
1977 36 - 43 79
1978 41 28 69
1979 35 46 81
1980 70 65 135
1981 93 61 154
1982 44 60 104
1983 57 38 95
1984 52 19 71
1985 52 20 72
1986 89 25 114
1987 105 32 137

myndir í undirbúningi, þ.e. Roeg með
The Witches og Russell með The
Lair of the White Work.
Framhaldsmyndir
Það er ótrúlegt hve bandarískir
hryhingsmyndaframleiðendur og
raunar allir kvikmyndaframleiðend-
ur í henni Hollywood eru iðnir við
að koma með framhaldsmyndir.
Sumar hryllingsmyndaraðirnar eru
famar að minna á bresku Carry on
myndirnar, eins og Friday the 13th
myndirnar. Mynd númer 7 var um
miðjan júni í 8. sæti yfir vinsælustu
myndirnar í Bandaríkjunum.