Dagblaðið Vísir - DV - 31.08.1988, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1988.
13
Einn allsherjarútikamar
.. fæturþeirraþúsundatvífætlinga,
sem gistu Vatnsdal á fáum júlídögum
1974, eyðilögðu meira en ferfætlingarn-
ir höfðu náð að gera frá upphafi byggð-
ar landsins.“
Undirritaöur getur alls ekki lengur
orða bundist um málefni svokallaðs
friðlands í Vatnsfirði á Barðaströnd
og furðulegheit Náttúruverndarráös
varðandi það og álítur kominn tíma
til að það sé ekki lengur einkamál
Náttúruverndarráðs og landbúnað-
arráðuneytis hvemig málum Vatns-
fjarðar hefur verið klúðrað.
Á árinu 1975 var hluti lands Brjáns-
lækjar á Barðaströnd friðlýstur eftir
að viðræður aöila, sem þá var áhtið
að máhð varðaði, höfðu farið fram.
Landinu skyldi hlíft. Stefnan var sett
á að útrýma „bölvaldinum" sauðk-
indinni, helst alveg úr þessu fagra
umhverfí. Fáum varð htið á, hvað
þá tíðrætt um, að fætur þeirra þús-
unda tvífæthnga, sem gistu Vatnsdal
á fáum júhdögum 1974, eyðilögðu
meira en ferfæthngarnir höfðu náð
að gera frá upphafi byggðar lands-
ins. Friðlýsingin fór fram og varnar-
lausir bændur áhtu í einfeldni að
þetta væri bara betra. Þá yrði friður
fyrir sífehdum fyrirspurnum um
sumarbústaöabyggingar og fleira í
líkum átroðningsdúr sem truflaði
eðhlega dreifingu bústofns bænda á
landið og sæi þvi um að ekki yrði
óeðhlegt álag á einum stað frekar en
öðrum. Hefðbundnar nytjar bænda
af Brjánslækjarlandi áttu sem sé að
haldast, þrátt fyrir friðlýsinguna, og
með það sem öryggi skrifuðu þeir
undir friðlýsinguna, eða alla vega
gerði undirritaður það, á þeim for-
sendum.
Svik í samningum
En þama fór líkt og forðum hjá
tveim ágætum mönnum sem versl-
uðu merhrossi milli sín á jólanótt því
hvemig var hægt að búast viö ein-
hveiju óhreinu í þeim viöskiptum.
Sá sem merinni hélt um morguninn
vændi hinn um svik síðar, taldi hana
víxlaða. Og hvert var svar þess sem
prettaði: „0, já, hún hefur alltaf ver-
ið skökk.“ Þessi saga kemur mér
óneitanlega í hug í viðskiptum mín-
um við Náttúruverndarráð því að
ekki var langt liðið frá friðlýsingar-
undirskriftinni þegar rétta andlitið
kom í fjós: ofstæki og órar þeirra sem
geta látið geðþóttaákvarðanir gilda
án tilhts til aðstæðna á nokkurn hátt.
En aumast er þó að verða vitni að
tvískinnungshætti og tvöfeldni
þeirra sem málum hafa ráðið gegn-
um árin hjá stofnun þessari því í
ákvörðunum þeirra hefur jú aldeihs
ráðið geðþótti og andi þess sem í
„legginn blés“ í það og það skiptið.
Og víst er um það; flautuleikaramir
urðu fleiri en einn. Máske hefur und-
irritaður veriö of „andfúll“ th að fá
að blása, aha vega hafa tillögur hans
og áætlanir fengið lítinn hljómgrunn
hjá þessari ágætu stofnun. Augljóst
var frá upphafi að „ábúendur" væru
óæskilegar verur og aðeins til
ógagns, það þyrfti að útrýma þeim
helst alveg. Hefðbundnu nyfjarnar
gleymdust furðufljótt. Samráðsnefnd
var stofnuð um friðlaridið. Þar máttu
bændur tilnefna einn mann, jafnt og
félagasamtök sem notuð voru sem
leppur th að fá samþykki til bygging-
ar orlofsbyggðar í friðlandinu. Nátt-
úruvemdarsamtök sýslunnar áttu
og þar mann, auk Náttúruvemdar-
ráös. Staðan var því orðin æskheg:
bændurnir orðnir valdalausir á sínu
ábýli og því hægur vandi að álykta
hvað sem var þess vegna, hvort sem
þeim hkaði betur eða verr, og það
var gert. Mótmæli mín sem fulltrúa
bænda vom túlkuð sem hroki, yfir-
gangur og þó langoftast sem virðing-
arleysi fyrir náttúrunni og velferð
landsins. En á hverjum eru nú eyrun
farin að lengjast? Það skyldi nú ekki
vera að almættisforsjón Náttúm-
vemdarráðs félli undir máltækiö um
það sem auðþekkt er á eyrnastærð-
inni? Víst væri freistandi að birta hér
öh bréfaskipti viö þá ágætu stofnun,
bæöi beint við mig og sömuleiðis þau
sem farið hafa í gegnum landeiganda
sem er ríkissjóður og því landbúnað-
arráðuneytið mhliaðhi. Það hefur
nefnhega færst nú á seinni tímann í
þá vem að Náttúruvemdarráð hefur
vikiö sér undan beinum bréfavið-
skiptum við mig sem ábúanda
Bijánslækjar en kosið landbúnaðar-
ráðuneýtið sem milhlendingu.
KjaHarinn
Ragnar Guðmundsson
bóndi, Brjánslæk
Fara má fljótt yfir sögu. Árið 1984
var aht fé skorið niður í Barða-
strandarhreppi og því kjörið að end-
urskipuleggja búskap á Brjánslæk
með það fyrir augum að létta hugsan-
legu álagi af beithandi jarðarinnar.
En hvað var gert? Ekkert. Jú, Nátt-
úmverndarráð nöldraði út af veiði-
húsi sem ég á í Vatnsdal og var þar
áður en friðlýst var. Það varð svo að
aðalatriði hjá því að fá þetta hús í
burtu af friðlýsta landinu. Ekkert
annað komst að á þessum tímum og
allt th síðasta vetrar hefur verið
þrætt og tuðað stöðugt út af þessu
húsi sem á engan hátt stingur í stúf
eða skemmir landið á nokkurn hátt.
Húsið varð að fara
Haustið 1986 sendi ég landbúnaðar-
ráðuneytinu hugmyndir mínar eftir
beiðni þess, óformlega þó, og tek þar
til atriði sem mjög féllu í fækkunar-
átt hvað sauðfé varðar og fleira í
þeim dúr. í október sama haust er
svo fundur minn með Náttúmvemd-
arráði og landbúnaðarráðuneyti þar
sem ég legg fram fuhmótaðar tillögur
mínar og áætlanir, að framkominni
beiöni beggja nefndra aðha, þar sem
fram kemur fækkunarhugmynd um
helming sauðfjár en aftur á móti úr-
skipting 15 ha. lands th nytja fyrir
mig ásamt heimild til borunar eftir
heitu vatni. Þessar thlögur báru
mjög glöggt með sér að álag það sem
Náttúruvemdarráð vildi meina að
hefði verið á landinu af sauðfé var
nú nánast úr sögunni. Landbúnaðar-
ráðuneytinu leist mætavel á þetta
svo ég varð bjartsýnn á að þarna
fengist loksins friður en þar skjátlað-
ist mér fyrst hrapallega. Nei, Nátt-
úruverndarráð var nú ekki thbúið
að samþykkja svona nokkuö, ekki
aldehis. Húsið mitt skyldi burt fyrst
ef ég átti að fá að fækka fénu um
helming. Og nú mátti segja að fyrst
tæki steininn úr hvað varðar Nátt-
úruverndarráð. Samningsdrög vom
gerð milli mín og landbúnaðarráðu-
neytis um búháttabreytingu. Nátt-
úruverndarráð féllst ekki á þau
nema að breyta og þær breytingar,
sem ráðið hefur komið með i öhum
þeim sex drögum sem ég hef fengið
til skoðunar, hafa helst líkst nöldri
óánægðs óvita. Rakalaust nöldur og
missagnir hafa ráðið þar flestu enda
er svo komið að ég sá ekki ástæðu
th að svara lengur thlögum land-
búnaðarráðuneytis þar sem þær
breyttust stöðugt að geðþótta Nátt-
úruverndarráðs. Thgangslausar
hártoganir og hrein vitleysa, sem frá
ráðinu kom, voru aö mínum dómi
ekki svaraverðar lengur og eru nú
mál komin á það stig aö við hæfi er
hjá Náttúruverndarráði að fjarlægja
skilti um friðlýsingu af þessu landi
Bijánslækjar því efndir ráðsins um
gæslu, skipulag og þrif á svæðinu eru
slíkar að segja má að helst megi álíta
vilja ráðsins að svæðiö verði einn
allsherjarútikamar. Þaö er ekkert
hugsaö um þrif, engu haldið við af
merkjum við tjald- og bílastæði. Útik-
amrar og ruslakassar eru í ólestri,
ruslið og óþverrinn fýkur um allt.
Svona hefur þetta gengið meira og
minna síöustu ár þó að nú í fyrra og
á þessu sumri æth að taka algjörlega
út yfir allt. Ragnar Guðmundsson
„Stefnan var sett á að útrýma „böl-
valdinum" sauðkindinni, helst alveg
úr þessu fagra umhverfi," segir í
greininni.
AUGLÝSING
UMINNLAUSNARVERÐ
VERÐTRYGGÐRA
SPARISKÍRTEINA RÍKISSJÓÐS
FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ* ÁKR. 100,00
1984- 2. fl. 1985- 2. fl.A 10.09.88-10.03.89 10.09.88-10.03.89 kr. 333,32 kr. 222,85
*lnnlausnarverö er höfuöstóll, vextir, vaxtavextir og veröbót.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs ferfram í afgreiöslu
Seölabanka íslands, Kalkofnsvegi 1, og liggja þarjafnframtframmi
nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, ágúst 1988
SEÐLABANKIÍSLANDS