Dagblaðið Vísir - DV - 16.01.1989, Side 44

44
MÁNUDAGUR 16. JANÚAR 1989.
Andlát
Rannveig Guðmundsdóttir, áður til
heimilis á Hrefnugötu 4, Reykjavík,
lést á Hrafnistu í Hafnarfirði 13. jan-
úar.
Sigurður Helgason lést á Hjúkrunar-
heimilinu Skjóli aðfaranótt 13. jan-
úar.
Hallgrímur Ottósson frá Bíldudal lést
12. janúar.
Sólrún Eiríksdóttir lést í Sjúkrahúsi
Vestmannaeyja 10. janúar.
Jarðarfarir
Útfór Steinþóru Christensen verður
gerð frá Fossvogskirkju þriðjudag-
inn 17. janúar kl. 13.30.
Útfór Gunnars Hanssonar fer fram
frá Dómkirkjunni þriðjudaginn 17.
janúar kl. 13.30
Jóhann Jónsson verður jarðsunginn
frá Norðfjarðarkirkju þriðjudaginn
17. janúar kl. 14.00.
Ingibjörg Jónsdóttir, Álfaskeiði 39,
verður jarðsungin frá Víðistaða-
kirkju þriðjudaginn 17. janúar kl.
15.00.
•Guðbjörg Jónasdóttir verður jarð-
sungin frá Fossvogskirkju þriðju-
daginn 17. janúar kl. 15.00.
Tilkyimingar
Bandarískur huglæknir
kemurtil landsins
Þann 26. janúar nk. mun koma til íslands
Suzanne Gerleit, bandarískur huglæknir,
sjáandi og miðill og mun hún halda röð
fyrirlestra og námskeiða. Hún hefur
komið til landsins þrisvar áður og er orð-
in Íslendingum kunn. Upp úr námskeið-
unum munu verða stofnaðir svokallaðir
sethringir sem munu síðar hittast reglu-
lega og stuðla að aukinni útbreiðslu and-
legra mála á íslandi. Nú þegar er einn
hópur starfandi sem hefur starfað í rúmt
ár og veröur hann kjarni á þessum nám-
skeiðum og einnig sjá um að stofna þessa
nýju sethringi og leiðbeina þeim. Skrán-
ingar á námskeiðin og allar frekari upp-
lýsingar gefur Kristín Þorsteinsdóttir í
síma 675443 á kvöldin þriðjudaga,
fimmtudaga, fóstudaga og um helgar.
AFS á íslandi
með Afríkukvöld
AFS á íslandi hefur undanfarin ár sent
kennara til starfa í Ghana í Vestur-
Afríku. Sl. sumar kom Þorvarður Árna-
son heim eftir ársdvöl þar. Þorvarður tók
mikið af myndum í Ghana sém hann
ætlar að sýna, auk þess sem hann hefur
frá mörgu að segja. Þá er hér á landi
staddur á vegum AFS kennari frá Ghana
sem mun kenna í framhaldsskólum hér
fram á vor. Þeir Þorvarður og Peter Paul
munu segja frá Ghana í máli og myndum
þriðjudagskvöldið 17. janúar kl. 20.30 í
Þróttheimum við Holtaveg. Allir vel-
komnir.
Eldvarnaruslakörfur
í söludeild Prentsmiðjunnar Odda eru
nú til sölu ruslafótur td notkunar innan-
húss sem slökkva sjálfar eld sem í þeim
hefur kviknað, t.d. út frá logandi vindl-
ingum. Kemur það í veg fyrir að eldur
berist frá ruslafötum í birgðir eða hús-
Merming
Þegar strákur hittir stelpu
Sigurður Sigurjónsson og Þröstur Leó Gunnarsson leika síamstviburana
Sjang og Eng.
Leikfélag Reykjavikur sýnir i Iðnó:
SJANG-ENG
Höfundur: Göran Tunström (hugmynd:
Henrik Holmberg)
Þýðing: Þórarinn Eldjárn
Tónlist: Hilmar Örn Hilmarsson, Ríkarð-
ur Örn Pálsson
Leiksfjórn: Lárus Ýmir Óskarsson
Aðstoðarleikstjóri: Jón Tryggvason
Leikmynd og búningar: Marc Daggeller
Dans og hreyfingar: Hlif Svavarsdóttir
Lýsing: Lárus Björnsson
Þegar strákur hittir stelpu er
ekkert grín að vera samvaxinn öðr-
um og eins gott aö stelpurnar séu
þá tvær.
Leikrit Görans Tunsíröms um
síamstvíburana frægu, Sjang og
Eng, fjallar um þessa tvo menn sem
verða fyrir þeirri glennu almættis-
ins að fæðast samvaxnir.
Já. Tvo menn, því af frásögnum
má ráða að tvíburabræðurnir hafi
þrátt fyrir allt verið töluvert ólíkir
persónuleikar og kom sá munur æ
greinilegar í Ijós eftir því sem á
ævi þeirra leið.
Göran Tunström veltir því fyrir
sér að jafnvel í svo nánu sambýli
sem þeir Sjang og Eng máttu una
bregðast einstaklingarnir misjafn-
lega við og þeir reyndust líka mis-
hæfir til að sigrast á þeim óblíðu
örlögum sem þeim voru búin. Hvað
sem líður trúverðugheitum, hvort
raunverulegar fyrirmyndir þeirra
Sjangs og Engs hefðu raunverulega
getað brugðist við á sama hátt og
verið jafngreindir og glettnir og
þeir, skiptir raunar ekki máli. Per-
sónur leikritsins ganga bærilega
upp, svona eins og þær eru í verk-
inu.
Sögu þeirra bræðra segir höfund-
ur á hlýlegan og mannlegan hátt,
verkið er ríkt af kímni og ljóðrænir
kaflar eru felldir inn í textann.
Fyrir þá sem viija rýna í hann og
leita að dýpri merkingu er af nógu
að taka. Spurningar um rétt ein-
staklingsins til lífs og að vera met-
inn á eigin forsendum, um heil-
brigði og fótlun, fordóma og um-
burðarlyndi, allt þetta og fleira til
leitar á hugann þegar gengið er út
af sýningunni.
En leikritið er líka að mörgu leyti
ágætlega gert leikhúsverk, sérstak-
lega framan af. Seinni hlutinn
verður eilítið melódramatískur.
Þar nær höfundur ekki að dýpka
persónulýsinguna eða láta skína
nægilega í þann sársauka og trega
sem með persónunum bærist.
En úrvinnslan í Iönó lyftir verk-
inu upp og með sérstaklega vönd-
uðum og öguðum vinnubrögðum
skilaði sýningin sér sem bæði eftir-
minnileg og ánægjuleg leikhús-
Leildist
Auður Eydal
reynsla á fóstudagskvöldið.
Þessi sýning er svo gegnum heil
að þar verður ekki hjá því komist
að nefna allt í sömu andránni,
markvissa og meðvitaða leikstjórn,
frábæran leik aðalleikara, leik-
mynd og lýsingu, sem styðja inn-
takið, tónlist, sem fellur vel að
framsetningunni, og vel æfðar
hreyfingar, sem eru lykilatriði,
eins og raunar liggur í augum uppi.
Agnúar eru fáir, einna helst að
óþarfrar sparsemi gæti þar sem
sömu leikarar eru nýttir í nokkur
aukahlutverk hver (þetta gildir
auövitað ekki um Dorothy/móður-
ina) og svo það sem mér fannst
vera falskur tónn í búningahönn-
uninni, en þaö voru stuttpils og
kápur kvekarastúlknanna á hlöðu-
ballinu.
Ef ekki væru til alþekktar frá-
sagnir af æviferli síamstviburanna,
sem fæddust árið 1811, væru öll
málsatvik raunar of ótrúleg til þess
að hægt væri aö horfa á leikritið
án þess að láta þau trufla sig.
En hér sem oftar er sannleikur-
inn lyginni lygilegri og heldur þarf
að draga úr en hitt þannig að sjálf-
ur söguþráðurinn verði ekki með
of miklum ólíkindum.
í stuttu máli segir þar frá þeim
Sjang og Eng, allt frá því þeir leggja
ungir af stað frá heimalandi sínu,
Síam (nu‘ Tailandi), áleiðis til
Bandaríkjanna. Þar hefur alkunn-
ur sirkusstjóri keypt þá og hyggst
nota þá sem atriði í sýningum þar
sem hvers kyns afbrigðilegir ein-
staklingar eru sýndir, áhorfendum
til hrollkenndrar skemmtunar.
En þeir eru sleipir og fljótir að
ná áttum í ókunnu umhverfi og
áður en langt um líður hafa þeir
keypt sig lausa og komið sér upp
búgarði í Norður-Karólínu. Þar
bjuggu þeir síðan langa hríð og
gekk búskapurinn vel framan af.
Sennilega hefðu tvíburarnir
gleymst, eða svo gott sem, ef ekki
hefðu orðið á vegi þeirra systur
tvær sem þeir giftust og eignuðust
með samtals 21 barn. Óseðjandi
forvitni og vangaveltur fólks á öll-
um tímum um annarra hag eru
vísast undirrót þess að þetta leikrit
ber yfirleitt fyrir okkar augu.
Höfundur er að mörgu leyti mjög
opinskár en sneiðir samt fagmann-
lega hjá allri lágkúru. Atriðin þeg-
ar stelpurnar hitta strákana eru til
dæmis alveg frábær og öll upp-
bygging á samskiptum þeirra fjög-
urra mjög trúverðug.
Þarna skiptir sköpum leikur
þeirra sem með hlutverkin fara.
Frammistaða þeirra Þrastar Leós
Gunnarssonar og Sigurðar Sigur-
jónssonar er frá upphafi til enda
verksins afbragðsgóð, hreyfingar
samhæfðar og svei mér ef þeir
verða ekki nauðalíkir. En engu að
síður ber hvor þeirra bræðra skýr
persónueinkenni. Sjang Þrastar
Leós er veikgeðja og sérhlífmn,
Eng, sem Sigurður leikur, er hins
vegar íhugull og vinnusamur.
Leikur Sigurðar er heilsteyptur og
nær tragískri dýpt undir lokin og
Þröstur Leó hefur persónu Sjangs
alveg á valdi sínu.
Systumar Adelaide og Söru Yates
leika þær Guörún S. Gísladóttir og
Sigrún Edda Bjömsdóttir. Frá
hendi höfundar eru þær skýrt mót-
aðar persónur og afdráttarlausar
,þó að þær séu kannski einum of
einlitar.
Adelaide, hin eilífa ástkona,
flögrar í gegnum lífiö en Sara mæð-
ist í mörgu, segir fátt og þornar upp
með árunum. Sigrúnu Eddu hefi
ég ekki séð leika betur. í upphafi
er hún sannfærandi sem ung
stúlka en þreytist síðan og eldist
fyrir augum áhorfandans. Guörún
túlkar systur hennar af þrótti.
Jón Sigurbjörnsson bregst ekki
sem læknirinn Ferguson, fulltrúi
hinna heilbrigðu í heimi afbrigöi-
leikans. Hann er helftin af málpípu
höfundar. Hinn helmingurinn er
rödd skáldsögunnar sem Jakob Þór
Einarsson flytur stillilega.
Ása Hlín Svavarsdóttir er ástkon-
an Dorothy/móðirin. Hún tók með
stuttum fyrirvara við hlutverkinu
en skilar því eigi að síður með
ágætum. Steindór Hjörleifsson er
grimmilega ljótur sem Barnum sir-
kusstjóri og Sigurður Karlsson
leikur furðufuglinn Clofyllia, sem
er aumastur hinna aumu, og gerir
hann hreint ótrúlega ámátlegan.
Auk þess komu fram í smærri
hlutverkum (sumir í fleiri en einu)
þau Ragnheiður E. Arnardóttir,
Eggert Þorleifsson, Margrét Ólafs-
dóttir, Kristján Frankhn Magnús,
Jón Tryggvason og Fanney Stef-
ánsdóttir.
Leikmyndin er verk Marc Deg-
geller. Hann stílfærir umhverfið í
skemmtibransanum en gefur
sveitasæluna til kynna með nátt-
úrulegri sviðsmynd, maísstönglum
og skýhnoðrum á himni, sem er í
sjálfu sér ágæt hugmynd og undir-
strikar skilin á milli þessara
tveggja ólíku heima.
Sú hugmynd höfundar aö láta
húsið klofna í tvennt, þegar leiðir
skilja, var líka sniðuglega útfærð
og sagði meira en mörg orð.
Lýsingin var sömuleiðis vel unn-
in, verk Lárusar Björnssonar. Tón-
hst Hilmars Amar Hilmarssonar
og Ríkarðar Arnar Pálssonar var
vel flutt og studdi efni-verksins og
Hlíf Svavarsdóttir hefur unnið
geysigott verk en hún samdi dansa
og hreyfingar.
Þórarinn Eldjárn þýddi verkið og
að svo miklu leyti sem hægt er að
dæma þýðinguna án samanburðar
við frumtextann var hún bæði lip-
ur og áheyrileg/
Mér sýnist aö það hafi verið
heilladrjúgt fyrir LR að fá Lárus
Ými Óskarsson til að leikstýra
þessari sýningu. Hún ber, eins og
fyrr ségir, í stóru sem smáu merki
markvissrar leikstjórnar og vand-
aðra vinnubragða, þar sem allt
leggst á eitt að gera það besta úr
þeim efniviöi sem fyrir hendi er.
AE
næði. Brunamálastofnun hefur prófað og
viðurkennt eldvarnaruslaföturnar og svo
er einnig um T.O.N. (ráðgjafarstofnun
um notkun byggingarefna í Hollandi) og
T.U.V. (vestur-þýska bifreiðaeftirlitið
sem prófar margs konar vörur). Eld-
vamaruslafötumar em til í þremur
stærðum, 17, 32 og 60 litra, og í fjórum
litum og kosta frá 2020 krónum.
Námskeið
Hjónanámskeið
Nokkur undanfarin misseri hafa sr. Þor-
valdur Karl Helgason, sr. Jón Dalbú
Hrjóbjartsson og sr. Birgir Ásgeirsson
staðið fyrir svonefndum hjónanámskeið-
um. Hafa þau ýmist verið haldin í Skál-
holti eða Laugameskirkju. Hér er um aö
ræða samverustundir með hjónum á öll-
um aldri sem vilja fá tækifæri til að ræða
hjónaband eða sambúð, fræðast um eðli
og tilgang hjúskapar og skoða ýmis dag-
leg viðfangsefni. Námskeiðið er ætlað
fólki sem hyggst ganga í hjónaband, er í
sambúð eða hefur verið gift í skemmri
eða lengri tíma. Með námskeiðinu er
stefnt að því að auðga samskiptin milli
hinna tveggja einstaklinga, styrkja sam-
bandið milli þeirra og efla sjálfsvitund
og stöðu gagnvart makanum. Nú hefur
verið ákveðið að halda næsta námskeið
í Safnaðarheimili Lágafellsóknar í Mos-
fellsbæ og verður það haldið laugardag-
inn 21. janúar 1989. Það hefst kl. 13 og
því lýkur kl. 19. Upplýsingar og skrán-
ingu annast Sr. Birgir Ásgeirsson í síma
667113 milli kl. 10-12 frá þriðjudegi til
föstudags. Annars má snúa sér til ein-
hvers hinna 3ja leiðbeinenda.
Tríó Reykjavíkur
Bústaöakirkja sunnudaginn 15. janúar
kl. 20.30.
Trió Reykjavikur lék verk eftir Mozart,
Bloch og Schubert.
Mér er ókunnugt um hvort þetta
er í fyrsta sinn sem þau Guðný
Guðmundsdóttir fiðluleikari,
Gunnar Kvaran knéfiðluleikari og
Halldór Haraldsson píanóleikari
koma fram sem Tríó Reykjavíkur.
Sennilega á Reykjavík nokkuð í
land með að verðskulda heiðurinn.
Þau eru þaulvant tónlistarfólk í
fremstu röð sem vaninn hefur þó
ekki náö tökum á.
Þegar vaninn nær undirtökum í
starfi tónlistarfólks sættir það sig
gjarnan við að leika hæfilega vel,
svo tónleikarnir verði „alveg nógu
góðir“, eins og þaö heitir. Þá gleym-
ist að sé tónlist aðeins leikin hæfi-
lega vel er eitthvað enn ósagt, eitt-
hvað í tónverkinu sem ekki hefur
verið dregið fram sem jafngildir þvi
að leika ekki allt tónverkið. Hinn
fullkomni ílutningur er að vísu
ekki til en heyra má hvenær hug-
myndin um hann tendrar leikinn.
Þau í tríóinu hafa greinilega metn-
Tónlist
Atli Ingólfsson
að til að leika verkin til fulls.
Stundum grunar mann reyndar
aö
hægt sé að segja meira en í verkinu
býr. Svo er til dæmis með tríó
Mozarts í G-dúr K 564. Það mun
vera umskrift á píanósónötu, unn-
in í framhjáhlaupi. Verkið er fjarri
því besta sem Mozart samdi fyrir
tríó. Formiö er ekki mjög sannfær-
andi. Flutningurinn var ágætur,
styrkleikajafnvægi gott en stund-
um hefðu strengirnir mátt vera
hlutlausari til að draga betur at-
hyglina að píanóinu þegar þess
þurfti með. Hlutleysi er líka túlkun.
Næturljóö Blochs höfðu þann
gyðinglega blæ sem sagt er að ein-
kenni tónlist hans. Stefjabrot, sem
gætu verið úr söngvum gyðinga
skjóta víða upp kollinum, og formið
er einhver dularfull ganga milli
þessarra brota. Verkið var ein-
kennilega vel spilað af tríóinu svo
að hvert augnablik varð áhuga-
vert. Ég minnist frábærs samleiks
Guðnýjar og Gunnars í upphafi
fyrsta næturljóðs.
Loks kom svo að aðalréttinum,
triói í B-dúr op.99, D. 898, eftir
Schubert. Þetta er eitt af hinum
guðdómlega löngu verkum Schu-
berts og náði Tríó Reykjavíkur frá-
bærum tökum á því. Alls kyns við-
kvæmar hraðabreytingar, blæ-
brigði í styrk, samtöl hljóðfæranna,
allt rann þetta mjúklega í eina ljóð-
ræna heild. Þó er álitamál hvort
frásagnartónninn mætti ekki
stundum léttast. Víst hefur gaman
Schuberts alltaf tregafullan undir-
tón. En hefur það ekki enn sterkari
og tregafyllri áhrif eftir því sem viö
drögum kærulausari og hæðnari
gleði fram í því? Ég hygg aö Mahler
hafi kennt okkur þetta.
Þetta voru afbragðsgóðir tónleik-
ar og allir vilja heyra meira, til
dæmis rómantíska efnisskrá.
Atli Ingólfsson

PJ*