Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.1991, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 11. JÚLÍ 1991.
15
Þjóðarsátt!
í fyrra var „svokölluð" þjóðar-
sátt á vinnumarkaðnum. Hún dreif
verðbólgu niður, stórkostlegasti
árangur á efnahagssviðinu undan-
fama tvo áratugi. Ég tel að ástæðan
fyrir þeirri ótrúlegu þolinmæði,
sem launþegar og allir viðkomandi
aðilar hafa sýnt til að standast þetta
samkomuiag, hafi verið vegna hins
geysilega andlega áhuga sem var
meðal þjóðarinnar í fyrra.
Andleg vakning
-andleg rækt
Það að uppgötva að efnisleg gæöi
gefa ekki nauðsynlega lífsham-
ingju er mjög mikilvæg staðreynd.
Það að þessi uppgötvun sé það
sterk að hún standist efnislegar
raunir í heilt ár er sannarlega
merki um styrk hennar. Ég tel að
við eigum að halda áfram á sömu
braut. í fyrra var það þjóðarsátt á
efnislega sviðinu, nú þarf hún að
vera á andlegá sviðinu!
Það að þjóðin öll sé sátt við sjálfa
sig og lífið eins og það er, tel ég
vera mikilvægasta markmið okkar
íslendinga. Þessi sátt er innri til-
finning; á hverju augnabhki að
vera sáttur við allt, nákvæmlega
eins og það er; sérhver andardrátt-
ur, sérhvert klukkutif, sérhvert
verkefni; dagurinn eins og hann er.
Sáttur við að þurfa að vera inni að
vinna þó úti skíni sólin; sáttur við
að vera svona eða hinsegin.
Andleg vakning gengur út á að
vekja sjálfan sig til vitundar um
lífið eins og það er. Með dýpkun á
athygli fyrir sérhverju augnabliki
færumst við dýpra inn á við og njót-
um þess betur að lifa. Lífshamingj-
an er ekki einhvers staðar utan við
okkur; hún býr inni í okkur. Lífs-
hamingjan býr ekki í dollaraseðlin-
um, hún býr í að hafa nóg í sig og
á. Ég tel að næsta verkefni okkar
íslendinga eigi að vera að koma á
andlegum ræktunarstöðvum til að
við getum betur lært slík viðhorf.
Kjallariim
Rafn Geirdal
skólastjóri
Þetta þarf að rísa um allt land og
þarf ekki að kosta mikið.
Andleg rækt er tiltölulega ódýr,
því hún gengur út á að lagfæra við-
horf inni í sér, ekki að lagfæra heilu
steinsteypuhalhrnar. Það er nánast
ekkert sem þarf að breyta hið ytra
en nær allt hið innra. Þetta er fín-
leg vinna og krefst mikils aga, en
er nær eina von mannkynsins.
Skýrasta dæmi um andstæðu þess-
arar vinnu er ræktun á illvilja, þar
sem Saddam Hussein hefur verið í
forvígi. Ef einhver einn maður hef-
ur sigrað góðvilja mannkynsins þá
er það hann og hans líkar. Þaö er
með svona sem hægt er að steypa
mannkyninu öllu á vonarvöl, bara
með óttanum einum saman. Ég
vona að við íslendingar þurfum
aldrei að lenda í slíkum heljar-
greipum.
Mér er oft hugsað til þess hve við
erum lánsöm sem þjóð. Við höfum
bókstaflega aht sem við þurfum.
Hvar sem ég lít hafa allir nóg í sig
og á. Ég sé alls staðar sólskinsbjört
andlit, skínandi falleg börn, gott
veður, góðan efnahag. Það eru eng-
in móðuharðindi, enginn horfellir,
engar drepsóttir, engar ofsóknir;
einungis smávægilegt náungakurr,
smákæruleysi, bruðl hér og þar.
Virt tekjulind
Við íslendingar erum smá þjóð.
Við erum aðeins um 250.000 ein-
staklingar. Við erum eins og eitt
borgarhverfi í stórborg. Við eigum
mjög auðveldlega að geta skapað
mjög fínar aðstæður til að hfa góðu
lífi. Við höfum jarðhitann, mikið
nf óspilltri náttúru, mjög góða
menntun og tæknikunnáttu. Ég tel
að okkar næsta skref eigi að liggja
inn á andlega og líkamlega rækt í
íslenskri móður náttúru; heilsubýli
í stað bóndabýla, að hvatningu for-
setans fyrir ræktun landsins,
punktinn yfir i eftir verðlaun Norð-
urlandaráðs fyrir umhverfisátak
þjóðarinnar. Hvað gæti verið fall-
egri hugsjón en að reisa heilsubýli
og heilsulindir um allt land, bæði
í byggð og sveit?
Fyrstu sprotarnir eru þegar sýni-
legir. Ég tel að við eigum að halda
áfram á þessari braut, við öll sem
þjóð. Ég tel að þetta geti orðið til
„Ég vil minna á að það eru ekki lengur
síðhærðir grænstakkar 1 forsvari; nú
er það meira að segja breska þingið sem
leggst gegn hvalveiðum.“
„Þá væri ekki úr vegi að bjóða
okkar,“ segir'm.a. i greininni.
mikillar hagsældar fyrir okkur öll
því að þetta vinnur hvað með öðru:
Ræktun landsins, ræktun fólksins,
vel menntaðir starfskraftar, mikil
heilsa sem skhar sér í auknum
vinnuafköstum í öllum verkum.
Þetta geta síðan orðið megintekju-
lindir þjóðarinnar; virt tekjulind
því vel menntaðar heilbrigðisstétt-
ir yrðu meginstarfskrafturinn í fal-
legri íslenskri náttúru, eitthvað
sem er vandað, fínt og vel séð. Ég
get ekki ímyndað mér annað á al-
þjóðavettvangi.
Næstu skref
Að sama skapi eigum við að yfir-
vinna barbarismann í okkur: Eng-
ar hvalveiðar, takk fyrir! Engar
kvala-veiðar! Það er á engan hátt
ráðlegt þegar nú loksins er alþjóð-
leg sveifla fyrir umhverfisvernd og
dýravernd hvarvetna um allan
heim. Við þurfum aö sveigja okkur
í mýkt gagnvart öfgasinnuðum að-
ilum innan þessarar hreyfingar í
stolti okkar fyrir göfugri málstað.
Ég vil minna á að það eru ekki leng-
ur síðhæröir grænstakkar í for-
breskum þingmönnum i heilsulindir
svari; nú er það meira að segja
breska þingið sem leggst gegn hval-
veiðum; með þeim orðum, að af-
staða okkar geti breytt því hvort
við séum talin meðal siðmenntaðra
þjóða eður ei! Ég verð að viður-
kenna það, ég kýs frekar að vera
talinn með í betri flokknum!
En með því að sveigjast mjög svo
með umhverfisvernd, dýravernd
og heilsuvernd innanlands erum
við í takt við þessa alþjóðlegu þró-
un. Næstu skref eru alþjóölegar
umhverfisráðstefnur í óspilltri ís-
lenskri náttúru, þar sem öfgasinn-
uðum grænfriðungum og „Sea
Shephard" mönnum yrði einnig
boðið, svo og háttvirtum breskum
þingmönnum.
Þá væri ekki úr vegi að bjóða
breskum þingmönnum í heilsu-
lindir okkar og gefa þeim smáskot,
að vera ekki með þær ætlanir að
fleygja geislavirkum úrgangi í sjó-
inn, ef við eigum að telja þá meðal
siðmenntaðra þjóða. Það er nú
þannig sem smáu þjóðirnar sigra
hinar stóru.
Rafn Geirdal
Fógetavald
Fógetar landsins hafa sem emb-
ættisskyldu að sjá um fjárnám,
vörslusviptingu og nauðungarupp-
boð. Þetta er væntanlega ekki
skemmtilegasti hluti starfa þeirra
en nauðsynlegur og óhjákvæmheg-
ur hluti mannlegra samskipta sem
fógetum er fahð að sjá um.
Nauðung
Ástæður þess að valdi fógeta er
beitt við innheimtu og uppgjör
skulda eru að sjálfsögðu hinar
margvíslegustu. Ein skuld kann að
vera innheimt með málssókn,
fjárnámi, vörslusviptingu og að
lokum með nauðungarsölu einung-
is vegna þess að skuldara og kröfu-
hafa kemur ekki saman um rétt-
mæti viðkomandi kröfu. Önnur
skuld er hugsanlega vangoldin af-
notagjöld ríkissjónvarps og út-
varps og hin þriðja kann að vera
vanskil einhvers þeirra íjármála-
manna sem stunda það að búa til
fyrirtæki, mjólka út úr þeim fé og
skha þeim loks til uppgjörs fógeta
þegar hæfilega mikið hggur fyrir
af kröfum um greiðslur.
Fólk lendir í vanskilum af ýms-
um ástæðum, t.d. vegna veikinda,
atvinnuleysis, óhóflegrar bjart-
sýni, slyss, dauðsfalls eða með fuh-
kominni óskamfehni, svo sem fjár-
málamennirnir sem blóðmjólka
fyrirtæki sín uns engar eignir
finnast í búinu.
Allir skuldararnir eiga það sam-
eiginlegt að fógetavaldi er beitt th
þess að ná eignum þeirra og selja
þær th að ná inn fé til greiðslu
skuldanna. Það er og staðreynd að
lengi geta skuldarar samið við
Kjállariim
Kristinn Snæland
leigubí Istjór i
(þó ekki án undantekninga) gert í
eignum sem að verðmæti samsvara
skuldinni. Skuldari hefur á öljum
stigum innheimtunnar fengið mörg
bréf frá fógetum og innheimtu-
mönnum og ekki er sparað að tína
til ýmsa kostnaðarliði. Nú er samt
komið að lokapunkti, sjónvarpiö,
báturinn, bhlinn, íbúðin eða húsið
er selt. Borgarfógetinn, bæjarfóget-
inn eða sýslumaðurinn andar létt-
ar, þetta leiðindamál er úr sögunni
- en athugar ekki að það versta er
eftir.
Svívirða
Eins og áður sagði fær skuldari
mörg bréf og skilaboð um viðkom-
andi skuld, dráttarvexti og vaxta-
vexti, lögtakskostnað, málskostn-
að, vörslusviptingarkostnað, aug-
„Eftir að uppboði er lokið, en það er
framkvæmt á ábyrgð fógeta, fær skuld-
arinn ekkert uppgjör. Hann fær ekki
bréf um sölu eignarinnar.“
kröfuhafa og sölu eigna er frestað
hvaö eftir annað, aðeins ef skuldari
sýnir lit á því að reyna að greiða.
Að loknum miklum og dýrum
innheimtuthraunum, margs konar
frestun og þolinmæðiþrautum ná
innheimtumenn og skuldarar ekki
lengra og kemur þá að uppboði.
Nauðungaruppboð eru vitanlega
margvísleg, enda fjámám yfirleitt
lýsingakostnað, uppboðskostnað
o.fl. o.fl.
Fógetinn, hinn ríkisskipaði trún-
aðarmaður skuldara, kröfuhafa og
réttlætisins, bregst þegar hér er
komið.
Eftir að uppboði er lokið, en það
er framkvæmt á ábyrgð fógeta, fær
skuldarinn ekkert uppgjör. Hann
fær ekki bréf um sölu eignarinnar,
„Borgarfógetinn, bæjarfógetinn eóa sýslumaðurinn andar léttar.. .en
athugar ekki að það versta er eftir“, segir m.a. i grein Kristins.
á hvað hún var seld né heldur
hvernig söluandvirðinu var varið.
Ég hefi nægilega mörg dæmi um
þetta til þess að geta fullyrt að hjá
fógetum er reglan sú að skha skuld-
ara ekki greinargerð um niður-
stöðu uppboðs.
Þetta er slík svívirða og mannfyr-
irlitning að mér er orða vant. Fari
ég í Hagkaup eða til litla kaup-
mannsins míns á horninu og kaupi
eina tannkremstúpu þá fæ ég kvitt-
un og á henni sést dagsetning, verð
vörunnar, upphæðin sem greitt var
með og loks hvað gefið var til baka.
Fógeti getur leyft sér að selja
húseign að verðmæti 5 mhljónir
króna, vegna t.d. afnotagjalds-
skuldar útvarps og sjónvarps að
upphæð 50 þús. kr„ án þess svo
mikið sem að senda skuldara bréf
sem í stæði „skammastu þín“.
Þetta er væntanlega fullkomlega
löglegt en það er hka andstygghega
siðlaust.
Þessu þyrfti að breyta og það
ætti vissulega ekki að þurfa að
skuldbinda fógeta með lögum til
þess að skila skuldara uppgjöri.
Það er einfaldlega siðferðisleg
kurteisisskylda sem fógetar hafa
þó brugðist th þessa. Breytið því.
Kristinn Snæland